پیش بینی خود گردانی تحصیلی دانش‌آموزان بر اساس خودپنداره(مثبت و منفی) و سبک زندگی خانواده

فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی

دوره 11، شماره 42، آذر 1399، صفحه 41-56   

نویسندگان

زکریا احمدیان^{* 1}؛ زهرا عزیزی تراب¹؛ معصومه عزیزی²

¹دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.

²استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه زابل، زابل، ایران.

چکیده

هدف:پژوهش حاضر با هدف پیش بینی خودگردانی تحصیلی دانش آموزان بر اساس خودپنداره(مثبت و منفی) و سبک زندگی خانواده انجام شده است.
روش: روش پژهش توصیفی و از نوع همبستگی می باشد جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر دوره متوسطه دوم در مدارس دولتی ناحیه 2 شهر ارومیه می باشد که در مجموع 7315 نفر بوده و  از این تعداد 364  نفر  با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه‌ای و براساس جدول مورگان به عنوان نمونه انتخاب گردیدند.. ابزار جمع آوری داده شامل سه پرسشنامه استاندارد خودکارآمدی تحصیلی، خوپنداره دانش آموزان و سبک زندگی خانواده  بود. روایی هر سه پرسشنامه به تأیید متخصصان رسیده و پایایی آن ها به ترتیب 89/0، 87/0 و 91/0 گزارش شد که بیانگر پایایی خوب برای هر سه پرسشنامه می باشد. جهت تجزیه و تحلیل داده از آزمون های آمار توصیفی و استنباطی استفاده گردید. یافته­ها : نتایج حاصل از تحلیل داده ها بیانگر این بود که خودپنداره مثبت به طور مثبت و معنی داری قابلیت پیش بینی خودگردانی تحصیلی را دارد ولی رابطه خودپنداره منفی با خودگردانی تحصیلی دانش آموزان منفی و معنی دار است. در ادامه نتایج بیانگر این بود که متغیر سبک زندگی خانواده قابلیت پیش بینی خودگردانی تحصیلی را دارد. نتایج تحلیل رگرسیون بیانگر این بود که همه مولفه های سبک زندگی(بجز مولفه سخت گیری) می توانند به طور مثبت و معنی داری خودگردانی تحصیلی دانش آموزان را پیش بینی نمایند.نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصله می توان بیان نمود خودپنداره منفی و مولفه های مثبت سبک زندگی خانواده قابلیت پیش بینی خودگردانی تحصیلی را دارند.

کلیدواژه‌ها

خودگردانی؛ خودپنداره؛ سبک زندگی؛ متوسطه دوم

مراجع

البرزی، م (1388). بررسی ویژگی های روانسنجی پرسشنامه خودگردانی تحصیلی(SRQ-A)  در دانش آموزان مقطع ابتدایی. مطالعات روانشناسی تربیتی، 6، 10، 1-18.

باقری نیا، حسن(1396). رابطه خودپنداره و احساس مثبت به همسر با رضایت زناشویی زنان متاهل اداره آموزش و پرورش شهر بجنورد، مجله اصول بهداشت روانی، 19، 3، 296-304.

پورمحمد، ژ؛ اسماعیل‌پور، خ (1394). اثربخشی آموزش خودتنظیمی بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر هنرستانی تبریز، فصلنامه­ی آموزش و ارزشیابی،  ۸ ، 31، 93-102.

پورمیدانی، س؛ نوری، ا و شفتی، س.ع (1393). رابطه سبک زندگی با رضایت زناشویی، فصلنامه خانواده پژوهی، ۱۰، 29، 331-334.

تزاری، ع؛ و خادمی ملوک، ب (1392). اثربخشی آموزش راهبردهای یادگیری و مطالعه در ارتقای خودپنداره دانش آموزان دارای اضطراب امتحان. روانشناسی مدرسه، 2، 1، 98-80.

حبیبیبیان، ر (1397). رابطه هیجان خواهی با خودپنداره و اضطراب دانش آموزان، پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد رشته روانشناسی تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بوئین زهرا.

زاهد بابلان، ع؛ کریمیان پور، غ و دشتی، ا(1396). نقش کیفیت زندگی در مدرسه و خودپندارة تحصیلی در اشتیاق تحصیلی در دانش­آموزان پایة پنجم و ششم ابتدایی شهرستان ثلاث باباجانی، رویکردهای نوین آموزشی، 12، 2، 91-75.

سعیدی، ز و فرحبخش، کیومرث(1395). رابطه کیفیت زندگی، سبک زندگی، عملکرد تحصیلی با پیشرفت تحصیلی در دانشجویان پزشکی، دوماه نامه راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 9، 3، 176-185.

شیخ الاسلامی، ع؛ جعفری، ع؛ عبادیان، ع (1395). تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر خودپنداره ی دانش آموزان دارای افت تحصیلی. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 10، 32.

طیموری فرد، ع؛ فولادچنگ، م(1391). نقش فراشناخت، هوش و خودکارآمدی در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان سال اول متوسطه. مطالعات آموزش و یادگیری، 4، 2، 117-135.

عاشوری، ج؛ آزادمرد، ش؛ جلیل آبکنار، س؛ معینی کیا، م(1392). الگوی پیش بینی پیشرفت تحصیلی بر اساس راهبردهای شناختی و فراشناختی، جهت گیری هد فهای پیشرفت و هوش معنوی در درس زیست شناسی. روانشناسی مدرسه. 2، 4، 118-136.

عطاردی، م؛ کارشکی، ح (1392). نقش ابعاد کمال گرایی و جهت گیری های هدف در پیش بینی خودتنظیمی دانشجویان، دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی، ۱۴، 2،  100-108.

غفاری، ا و ارفع بلوچی، ف (1390). رابطه انگیزش پیشرفت و خودپنداره تحصیلی با اضطراب امتحان در دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد. پژوهش‌های روان شناسی بالینی و مشاوره، 1،2، 136-121.

فرنودیان، پ؛ اسدزاده، ح؛ ابراهیمی قوام، ص (1392). رابطه بین شیوه های فرزندپروری والدین با کمال گرایی و خود تنظیمی و مقایسه آن در دانش آموزان خانواده های تک فرزند و چند فرزند، علوم رفتاری، ۵ ، 16،  15-22.

کهر ازئی، ف و ریگی کوته، ب(1395). رابطه عملکرد خانواده با خودتنظیمی تحصیلی در دانشجویان پرستاری، دو ماهنامه راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 9، 3،  193-186.

مرادی، م و چراغی، ا(1393). الگوی علّی ـ تجربی از روابط بین ادراک از الگوهای ارتباط خانواده، ادراک از ساختار کلاس، انگیـزش و خودگردانی تحصیلی و سرزندگی تحصیلی در نوجوانان دبیرستانی، مجله­ی مطالعات آموزش و یادگیری، 6، 1، 140-113.

نجفی، م؛ دهشیری، غ؛ محمدی فر، م؛ دبیری، س؛ جعفری، ن (1394). نقش متغیرهای کارایی خانواده، حرمت خود، خودکارآمدی و شخصیت در پیش‌بینی انگیزش پیشرفت تحصیلی، روانشناسی خانواده،  ۱۱ ، 2،  9-32.

نظری، ر؛ موسوی پور، س وسیفی، م (1392). تاثیر ارزشیابی توصیفی بر خودپنداره تحصیلی، خلاقیت و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی، مجلهی مطالعات آموزش و یادگیری، 5، 1، 124-103.

هاشمی، ل (1391). بررسی رابطه علّی کمال‌گرایی و اهمال‌کاری تحصیلی با واسطه‌گری خودتنظیمی انگیزشی، شناختی و فراشناختی، رساله­ی دکتری تخصصی، دانشگاه شیراز - دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی.

 

               

Abar, B., Carter, K. L., & Winsler, A. (2009). The effects of maternal parenting style and religious commitment on self-regulation, academic achievement, and risk behavior among AfricanAmerican parochial college students. Journal of Adolescence; 32, 259-273.

Abesha, A. G. (2012). Effects of parenting styles, academic self-efficacy, and achievement motivation on the academic achievement of university students in Ethiopia. A dissertation submitted in fulfillment of the requirements for the award of Doctor of Philosophy, School of Psychology and Social Science, Faculty of Computing, Health, and Science, Edith Cowan University

Albert MA, Dahling JJ.(2019). Learning goal orientation and locus of control interact to predict academic self-concept and academic performance in college students. Personality and Individual Differences.

Beck, A.T, Steer, R.A, Epstin, N, & Brown, B. (1990). Beck self-concept test. Psychological Assessment, 2 (2), 191-197

Bembenutty, H. (2011). sHomework completion: The role of self-efficacy, delay ofgratification, and selfRegulatory processes. The International Journal of Educational and Psychological Assessment, 6(1), 1-20.

Brian, M., & Galla, J. (2014). A longitudinal multilevel model analysis of the within-person and between-person effect of effortful engagement and academic self-efficacy on academic performance. Journal of School Psychology, 52(3), 295-308

Chapman, J.W.; Tunmer, W.E. & Prochnow, J.E. (2011). Early readingrelated skills and performance, reading self-concept, and the development of academic self - concept: A longitudinal study. Journal of educational psychology, 92(4), 703.

Chun, H., (2018). A psychoecological model of academic performance among Hispanic adolescents. Journal Youth and Adolescents, 40(12), 1581-1594.

Ferla, J.; Valcke, M. & Cai, Y. (2019). Academic self-efficacy and academic selfconcept: Reconsidering structural relationships. Learning and Individual Differences, 19(4), 499-505.

Frenzel, A. C., Thrash, T. D., Pekrun, R., & Goetz, T. (2017). Achievement emotions in Germany and China: A cross-cultural validation of the academic emotions questionnaire mathematics. Journal of Cross-Cultural Psychology, 38(3): 302-309.

Gonzalez, A. L. (2005). The relation between perceived parenting practices and achievement motivation in mathematics. Journal of Research in Childhood Education, 21, 203-109.

Guay F, Ratelle CF, Roy A, Litalien D. (2014). Academic self-concept, autonomous academic motivation, and academic achievement: Mediating and additiveeffects. Learning and Individual Differences, 20(6), 644-653.

Gunuc, S., & Kuzu, K., (2015). Confirmation of campus-classtechnology model in student engagement: A path analysis. Computers in Human Behavior, 5(4), 114-125..

Hernandez A , Białowolski P. (2016) .Factors and conditions promoting academic resilience: a TIMSSbased analysis of five Asian education systems. Asia Pacific Educ. Rev. (17)511–520.

Huang C. (2017). Self-concept and academic achievement: A meta- analysis of longitudinalrelations, Journal of School Psychology, 49(5), 505-528.

Kern,R. M., Wheeler, M. S. & Curlett, W. L. (1993). BASIS-A inventory interpretive manual:A psychological theory. Highlands, NC:TRT Associated.

Lanfredi M, Candini V, Buizza C, Ferrari C, Boero M. E, Giobbio G. M, Goldschmidt N, Greppo S, Iozzino L, Maggi P, Melegari A, Pasqualetti P, Rossi G & Girolamo G. (2014). The effect of service satisfaction and spiritual well-being on the quality of life of patients with schizophrenia. Psychiatry Research, 216: 185-191.

Maarten, P. A, Sofie, W., Franzis, P., Christoph, N., Bieke, D. F. & Karine, V. (2015).The formation of academic self-concept in elementary education: A unifying model for external and internal comparisons .41(1). 124-132.

Marsh, H.W.; Walker, R. & Debus, R. (2009). Subject - specific components of academic self - concept and self - efficacy. Contemporary Educational Psychology, 16(4), 331-345.

Pajares, F. & Schunk, D. (2010). The development of academic self - efficacy. Development of achievement motivation. United States.

Pietarinen, J., Soini, T., & Pyhältö, K. (2016). Students’ emotional and cognitive engagement as the determinants of well-being and achievement in school. International Journal of Educational Research, 67, 40-51.

Randles, D. Nash, K.A., McGregor, I.D. & Hewitt, P.L. (2010). Dimensions of perfectionism, behavioral inhibition, and rumination. Personality and Individual Differences, 49, 83-87

Rice, K. G., Cole, D. A., & Lapsley, D. K. (1990). Separation-individuation, family cohesion, and adjustment to college: Measurement validation and a test of a theoretical model. Journal of Counseling Psychology, 37, 195-202.

Ryan, R. M. , & Connell, J. P. (1987). Perceived locus of causality andinternalization: Examining reasons for acting in two domains. Journal ofPersonality and Social Psychology, 57, 749–761

Ryan, R. M. , & Deci, E. L. (2009). Self-determination theory and thefacilitation ofintrinsic motivation, social development, and well-bein AmericanPsychologist, 55, 68–78.

Strien P, Koenders G. (2012). How do life style factors relate to general healthand overweight? Appetite, 58: 265–270.

Wolters, C.A. (2014). The relation between high school students’ motivational regulation and their use of leaning strategies, effort and classroom performance. Learning and Individual differences.11(3), 281- 295.

Zimmerman, B. J. (2008). Investigating self-regulation and motivation: Historical background, methodological developments, and future prospects. American Educational Research Journal,45, 1, 166-183.