اثر بخشی رویکرد مبتنی بر پذیرش و تعهد برکاهش ناگویی هیجانی و ناامیدی زوجین متقاضی طلاق

فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی

دوره 11، شماره 42، آذر 1399، صفحه 83-97   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

یحیی عراقی¹؛ سعیده بزازیان^{* 2}؛ مجتبی امیری مجد³؛ محمد قمری⁴

¹دانشجوی دکتری گروه مشاوره، واحد ابهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ابهر، ایران.

²دانشیار گروه روان شناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد ابهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ابهر، ایران

³دانشیار گروه روان شناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد ابهر، دانشگاه آزاد اسلامی،ابهر، ایران

⁴دانشیار گروه مشاوره ، دانشکده علوم انسانی، واحد ابهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ابهر، ایران.

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی اثر بخشی رویکرد مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش ناگویی هیجانی و ناامیدی زوجین متقاضی طلاق بود. روش: طرح پژوهش حاضر نیمه آزمایشی و از نوع پیش آزمون ـ پس آزمون- پیگیری با گروه کنترل بود. جامعۀآماری پژوهش، شامل زوجین متقاضی طلاق بود که در سال 1398 با تمایل شخصی، ارجاعی از مرکز مداخله در خانواده دادگستری و اورژانس اجتماعی، جهت مشاوره به مراکز مشاوره و خدمات روان شناختی شهر مرند ارجاع داده شدند که از بین این افراد تعداد 24 زوج و در مجموع 48  نفرکه نمرات بالاتر از نقطه برش را در مقیاس ناامیدی بک و ناگویی هیجانی تورنتو کسب کرده بودند به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند.(هرگروه 12زوج) ابزار پژوهش پرسشنامه ناامیدی بک و مقیاس ناگویی هیجانی تورنتو بود. داده ها با استفاده  از طرح آمیخته تحلیل شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که رویکرد مبتنی بر پذیرش و تعهد به طور معناداری باعث کاهش ناامیدی و ناگویی هیجانی زوجین متقاضی طلاق شد (P≤0/01). نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده می توان نتیجه گیری نمود که درمان پذیرش و تعهد می تواند با آموزش مفاهیمی همچون شناسایی ارزش ها، ذهن آگاهی و عمل متعهدانه به عنوان یک درمان موثر برای بهبود ناامیدی و ناگویی هیجانی زوجین متقاضی طلاق قلمداد شود.

کلیدواژه‌ها

درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد؛ ناگویی هیجانی؛ ناامیدی؛ زوجین متقاضی طلاق

مراجع

اسدزاده، ا؛ محمود علیلو، م. (1397). تعیین اثربخشی درمان فراشناختی بر علایم افسردگی و امید به زندگی زنان مبتلا به سرطان پستان. فصلنامه مطالعات روان شناسی بالینی، 8(29)، 95-69.

اسماعیلی، ل؛ امیری، ش؛ عابدی، محمدرضا؛ مولوی، ح. (1397). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد با تمرکز بر شفقت، بر اضطراب اجتماعی دختران نوجوان. فصلنامه مطالعات روان شناسی بالینی، 8 (30)، 137-117.

بشرپور، س؛ علمردانی صومعه، سجاد، شاه محمدزاده، ی. (1393 ). نقش ناگویی خلقی و ابرازگری هیجانی در پیش بینی علایم جسمانی سازی در دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی، مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان،13 (10)، 972-961.

بهرامی، ر . (1397). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر استرس ادراک شده و ناگویی هیجانی بیماران مبتلا به فشارخون بالا. پایان نامه کارشناسی ارشد(منتشر نشده). دانشگاه علامه طباطبایی تهران.

تاجری، ب؛ پاشنگ، س؛ خوش لهجه صدق، ا. (1397). مقایسه اثربخشی درمان پذیرش و تعهد و درمان فراشناختی در کاهش علایم انعطاف پذیری و امیدواری بیماران مبتلا به نشانگان روده تحریک پذیر. فصلنامه اندیشه و رفتار در روانشناسی بالینی، 13(48)، 46-38.

تاجی قراجه، م. (1396). اثربخشی مشاوره گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر سازگاری و تاب آوری زنان مطلقه. پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره، (منتشره نشده). دانشگاه بجنورد.

تیلکی،م؛ طاهر، محبوبه؛ مجرد، آ ؛ جعفری ثانی، ب. (1397 ). اثر‌بخشی آموزش پذیرش و تعهد بر انعطاف‌پذیری روان‌شناختی و ناگویی هیجانی زنان مبتلا به درد مزمن. فصلنامه مطالعات روان شناختی، 14(3)،178- 163.

ثمین، ط؛ اخلاقی کوهپایی، ح.(1398). پیش بینی امید به زندگی بر مبنای کیفیت زندگی، استرس ادارک شده و خستگی در بیماران مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس. فصلنامه روان شناسی سلامت. 8(29)، 118-101.

جراره، ج. (1391). بررسی تاثیر آلکسی تایمیا بر عملکرد خانوادگی زوج های مراجعه کننده به مراکز مشاوره و روان درمانی. فصلنامه فرهنگی- تربیتی زنان و خانواده، 7(19)،23-8 .

خزان، ع؛ عباسی اصل، م؛یونسی، س.ج؛کاظمی، ج. (۱۳۹۵).  اثربخشی آموزش پذیرش و تعهد بر کاهش نارسایی هیجانی زنان در معرض طلاق. فصلنامه مددکاری اجتماعی، 5(3)،13-5.

رضوی، س. ب؛ ابوالقاسمی، ش؛ اکبری، ب؛ نادری نبی، ب.(1398). اثربخشی درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش بر احساس امیدواری و مدیریت درد زنان مبتلا به درد مزمن. فصلنامه بیهوشی و درد، 10(1)،49-36.

سرلک، ف؛ سجادیان، ا. (1395). مقایسه ناگویی هیجانی، مهارت های ارتباطی اضطراب و افسردگی در افراد هم وابسته و عادی. مجله روان شناسی اجتماعی، 4(40)، 88-75.

شجاعیان، م. (1394 ). تعیین اثرات آموزش تعهد و پذیرش بر امید به زندگی و سلامت روانی زنان مطلقه، فصلنامه روان شناسی تربیتی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن، 6(4)، 22-13.

شعاع کاظمی، م.(1396). خشونت خانوادگی، دلزدگی زناشویی و احساس ارزشمندی در زنان عادی و مراجعه کننده به دادگاه خانواده شهر تهران. مجله مطالعات زن و خانواده، 5(1)، 52-35.

صبور، س؛ کاکابرایی، ک.(۱۳۹۵).اثربخشی گروه درمانی پذیرش و تعهد بر میزان علائم افسردگی، استرس و شاخص های درد در زنان مبتلا به درد مزمن. مجله پژوهش توانبخشی در پرستاری، 2(4)، 9-1.

طاهری، م؛ پورمحمدرضای تجریشی، م؛ سلطانی بهرام، س .(1391). رابطه سبک دلبستگی و امید به زندگی در مادران دارای فرزند پسر کم توان ذهنی آموزش پذیر. مجله اصول بهداشت روانی، 14(1)، 501-492.

 عارفی، م؛ ژاله، م. (1397). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر انعطاف پذیری روان شناختی و ابرازگری هیجان زوجین متقاضی طلاق. همایش علمی- پژوهشی علوم تربیتی و روان شناسی و آسیب های اجتماعی- فرهنگی ایران. دانشگاه پیام نور بین المللی واحد کیش.

علیپور، م؛ سپهریان آذر، ف؛ سلیمانی، ا؛ مکاریان، ف.(1398). اثربخشی درمان پذیرش و تعهد و آموزش تقویت مقابله زوجی بر اضطراب سلامتی و سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت زنان مبتلا به سرطان پستان. ماهنامه علمی- پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه، 30(2)،154-140.

غرایی، ب.(1372). بررسی پاره ای از الگوهای شناختی در بیماران مبتلا به همبودی اضطراب و افسردگی. پایان نامه کارشناسی ارشد،(منتشر نشده ). انستیو روانپزشکی تهران.

فرزانه، ع. (1397). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و رویکرد رفتار درمانی دیالکتیکی بر دلزدگی زناشویی، کیفیت زناشویی، صمیمیت و باورهای ارتباطی زوجین متقاضی طلاق.  پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مشاوره خانواده،(منتشر نشده). دانشگاه محقق اردبیلی.

فلاحی، م؛ دلدار، ف. (1397). بررسی عوامل ک.ثر بر طلاق در استان های ایران با تاکید بر عوامل اقتصادی. فصلنامه فرهنگی- تربیتی زنان و خانواده، 10(34)،154-136.

قدسی، م؛ احمد برآبادی، ح؛ حیدرنیا، ا. (1397). اثربخشی روایت درمانی بر کاهش گرایش به طلاق و مولفه های آن در زنان با ازدواج زود هنگام. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 9(33)، 98-73.

قدم پور، ع ؛ رشیدی، ف؛ یوسف وند، م؛ عنایتی،ب؛ ملکی، س. (1398). بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر خود دلسوزی و تنظیم هیجانی در زوجین مبتلا به افسردگی. فصلنامه مطالعات روان شناختی، 15(1)،167-153.

گودرزی، ف؛ سلطانی، ز؛ حسینی صدیق، م؛ همدمی، م؛ قاسمی جوبنه، ر. (1396). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در تنظیم هیجان و کیفیت زندگی مادران با فرزندان کم توان ذهنی. مجله مطالعات ناتوانی، 7(96)، 6-1.

محرمی، ج؛ صبحی قراملکی، ن؛ ابوالقاسمی، ع. (1395). بررسی اثربخشی درمان شناختی-رفتاری برناامیدی و بی لذتی دانشجویان مبتلا به افسردگی. مجله فرهنگ در دانشگاه اسلامی، 6(20)، 460-443.

محمدی، ا. (1394). اثر بخشی  طرحواره درمانی بر بهزیستی روانشناختی، شادکامی و امید به زندگی سالمندان. فصلنامه روانشناختی تحلیل شناختی،  6(24)، 89-81.

مهاجرانی، س؛ حقایق، س. ع؛ ادیبی، پ. (1396). بررسی رابطه ناگویی هیجانی، ادراک بیماری و تاب آوری با کیفیت    زندگی بیماران مبتلا به کولیت اولسراتیو.  فصلنامه گوارش، 22(1)، 38-28.

مهاجری، ع . (1398). مقایسه اثربخشی آموزش پذیرش و تعهد و آموزش خود دلسوزی شناختی بر سازگاری زناشویی، نارسایی هیجانی و عزت نفس جنسی زوجین متقاضی طلاق. پایان نامه کارشناسی ارشد(منتشر نشده)، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل.

مهدی عراقی، م. (1396). بررسی تاثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر نشانگان استرس و میزان سرمایه روان شناختی در بیماران مبتلا به سندرم قلب شکسته. فصلنامه پژوهش های نوین روانشناختی، 13(52)، 268-252.

میکاییلی، ن؛ مولوی، پ؛ عینی،س؛ تقوی، ر. (1396). اثربخشی درمان متمرکز بر هیجان بر بدتنظیمی هیجانی، افکار خودکشی و ناامیدی در جانبازان مبتلا به اختلال استرس سانحه. نشریه طب جانباز، 9(3)، 117-111.

نامنی، ا؛ کشاورز افشار، ح؛ باهنر، ف. (1398). بررسی مشاوره گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر شادکامی و نشخوار فکری زنان نابارور. دو فصلنامه مشاوره کاربردی، 9(2)، 108-89.

نامنی، ا؛ محمدی پور، م؛ نوری، ج. (1396). اثربخشی درمان هیجان مدار به شیوه گروهی بر بخشودگی بین فردی و امید در زنان مطلقه. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 8(29)، 78-57.

نیکخواه، س؛ بهبودی، م؛ وکیلی؛ پ. (1399). مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و ایماگوتراپی بر کیفیت زندگی زناشویی زنان دارای تعارضات زناشویی. فصلنامه روان شناسی تحلیلی- شناختی، 11(40)، 83-69.

هانی اصل حیزانی، ع؛ فرنام، ع. (1397). اثربخشی درمان مبتنی برپذیرش و تعهد در افزایش امیدواری و کاهش هیجانات منفی دانش آموزان پسر پایه نهم. مجله مطالعات روان شناسی تربیتی، 15(32)، 246-223.

هیبتی گوجانی، ر. (1396). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش ناامیدی، پریشانی روان شناختی و خستگی روانی مبتلایان به مولتیپل اسکلروزیس(ام اس). پایان نامه کارشناسی ارشد روان شناسی(منتشر نشده). دانشگاه فردوسی مشهد.

یوسفی، ن؛ کریمی پور،  ب؛ ا؛ عزیزی، آ. (1396 ). اثربخشی دو رویکرد مشاوره گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد و مشاوره گروهی راه حل مدار بر عملکرد خانواده های در آستانه طلاق.  فصلنامه مطالعات روان شناختی، 13(3)، 110-95.

 

Amanda, E., Lee, D.(2015). Applications and adaptations of Acceptance and Commitment Therapy (ACT) for adolescents. Journal of Context Behavior Sciences, 4(1), 1–11.

Bach, P., Hayes, S.(2016). The use of acceptance and commitment therapy to prevent the rehospitalization of psychotic patients: A randomized controlled trial. Journal of consulting and clinical psychology,70(5), 1129- 1138.

Bernardi, F., Martínez, J.(2011). Divorce risk factors and their variation over time in Spain. Demographic Research,4( 24), 771-800.

Fish,A.,Ettridge,K.,Sharplin,G.R.,Hancock,B.,Knott, V.(2014).Mindfulness‐based Cancer Stress Management: impact of a mindfulness‐based programme on psychological distress and quality of life. European journal of cancer care, 23(3), 413-421.

Hayes,S., Lillis، S.(2012).Acceptance and Commitment therapy. American psychological association  publication.

In,SookKim,. Jae، Woon Lee.(2019). Effects of Acceptance Commitment Therapy Based Recovery Enhancement Program on Psychological Flexibility, Recovery Attitude, and Quality of Life Inpatients With Illness. Journal of Korean Academy of Psychiatric and Mental Health Nursing VoL. 28 No. (1), 79-70.

J,Ruiz,Paula., Odriozola,G.(2017).A longitudinal comparison of metacognitive therapy and acceptance and commitment Therapy models of Anxiety disorders،   anales de psicología,5(16), 561-580.

Kahl, K. G., Winter, L., Schweiger, U. (2012). The third wave of cognitive behavioural therapies: what is new and what is effective? Current opinion in psychiatry, 25(6), 522-528.

Kanter, J. W., Baruch, E., Gaynor, S.(2015). Acceptance and commitment therapy and behavioral activation for the treatment of depression: Description and comparison. Behavior Analyst.  2(29): 161-174.

Kathryn, D., Timmerman, L.(2012). Accomplishing romantic relationship. In: Greene JO, Burleson BR. (editors).Handbook of communication and social interaction skills Mahwah: Lawrence Erlbaum Associates.14(4), 68-90.

Motan, I., Gencoz, T. (2007). The relationship between the dimensions of Alexithymia and the intensity of depression and anxiety. Turk J Psychi, (18), 333-343.

Parker, J. D. A., Taylor, G. J., Bagby, R. M.(2013). The 20-item Toronto alexithymia scale: III Reliability and factorial validity in a community population. Journal of Psychosomatic Research, 55 (3), 269-275.

Schneider, C. R. (2009). Hopelessness and health. In N. Anderson (Ed.), Encyclopedia of health and behavior. Thousand Oaks, CA: Sage.

Serafini G, Gonda X, Pompili M, Rihmer Z, Amore M, Engel-Yeger B.(2016). The relationship between sensory processing patterns, alexithymia, traumatic childhood experiences,and quality of life among patients with unipolar and bipolardisorders.ChildAbuseNegl.62(5), 39-50.

Serani, D.(2015). What is "Alexithymia"? Retrieved  from  http://drdeborahserani. blogspot.com /2010/05/.

Towhing، P., Hayes، SC,. Masuda، A.(2006). Increasing willingness to experience obsessions: Acceptance and commitment therapy as a treatment for obsessive compulsive disorder. Behavior Therapy,37(1), 3-13.

Trudel, G., & Goldfarb, M. R. (2010). Marital a sexual functioning and dysfunctioning, depression and anxiety. Sexologies, (19), 137-142.

Wachs, K., Cordova, JV. (2013). Mindful relating: Exploring mindfulness and emotion repertoires in intimate relationships. Journal of marital and family therapy, 33(4), 464-481.

Zarling, A,. Lawrence, D,. Marchman, O. E. (2014). Using acceptance and commitment therapy to treat distressed couple a case study with tow couples. Cognitive and Behavior practice. 16(4),556-579.