نافرمانی مدنی به مثابه یک فرصت برای دولت های پاسخگو و شهروندان خوب

فصلنامه تخصصی علوم سیاسی

مقاله 8، دوره 16، شماره 52، آذر 1399، صفحه 161-180   

نویسندگان

حمید وطن خواه¹؛ سید محسن ظریفکارفرد^{* 2}؛ حمید ضرابی²؛ روح اله رحیمی³

¹دانشجوی دکترای تخصصی گروه حقوق عمومی، دانشکده علوم انسانی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.

²استادیارگروه حقوق عمومی، دانشکده علوم انسانی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.

³استادیار گروه حقوق عمومی، دانشکده علوم انسانی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.

چکیده

یکی از اساسی ترین مسائل مورد توجه نظریه‌پردازان حقوق عمومی و علوم سیاسی چگونگی تنظیم روابط بین دولت و شهروندان و چرایی بروز انواع کنش های اجتماعی در برابر دولت است . پرسش این است که اگر دولت ها حاکمیت بوسیله قانون را جایگزین حاکمیت قانون کنند شهروندان چگونه می توانند دولت ها را وادار به لغو یا اصلاح عملکرد خود می نمایند؟ نافرمانی مدنی یکی از شیوه های مؤثر در این خصوص می باشد. یافته های این پژوهش بیانگر آن است که پذیرش نافرمانی مدنی به عنوان یک فرصت برای بهبود مستمر و دائم قوانین و مقررات و تصمیم های دولت و پاسخگویی مناسب و شفاف به مطالبات اجتماعی شهروندان باید ملاک چگونگی رفتار و عملکرد هم دولت و هم شهروندان باشد. به نحویکه نه امنیت عمومی در معرض تهدید قرار گیرد و نه حقوق و آزادی های شهروندان نادیده گرفته شود.اگر دولت ها بخواهند بدون توجه به واقعیت‌های اجتماعی و مطالبات مردم به وضع قوانین و مقررات بپردازند ، نافرمانی مدنی روش مناسب و مؤثری در دست شهروندان برای مقابله با آنها می باشد. لذا دولت های قانون مدار و پاسخگو نافرمانی مدنی را به عنوان یک فرصت به منظور بهره گیری از انتقادهای سازنده شهروندان خوبی می داند که نسبت به سرنوشت سیاسی و اجتماعی جامعه بی تفاوت نبوده و خود را در برابر دولت و جامعه مسئول و متعهد می دانند. جهت جمع آوری داده ها از روش کتابخانه‌ای و برای تجزیه و تحلیل صحیح از روش توصیفی- تحلیلی استفاده گردیده است.

کلیدواژه‌ها

نافرمانی مدنی؛ دولت پاسخگو؛ شهروند خوب؛ فرصت؛ دولت حقوقی

مراجع