برنامه‌ریزی و رهبری خلاق در شهر ایرانی اسلامی و ارتباط آن با خلاقیت شهری

آمایش محیط

دوره 13، شماره 50، آذر 1399، صفحه 111-132   

نویسندگان

خسرو مطلبیان¹؛ بیژن رحمانی^{* 2}

¹(دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران)

²(دانشیار گروه جغرافیای انسانی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)

چکیده

 
یکی از متغیرهای تأثیرگذار در بهبود عملکرد و حیات شهرها خلاقیت است. از میان این عوامل رهبری یکی از مهم‌ترین آنهاست. هدف این مقاله بررسی رابطه رهبری خلاق با خلاقیت شهری می‌باشد. این تحقیق نشان می‌دهد که رهبری خلاق یکی از عوامل مؤثر و مهم در شکل‌گیری شهر خلاق و خلاقیت شهروندان است. در واقع رابطة رهبری خلاق با متغیرهای تفکر خلاق،‌ خلاقیت محیط‌های شهری، برنامه‌ریزی شهری خلاق و حمایت از ایده‌های نو و خلاق بررسی می‌گردد و نقش مثبت آن را در قالب مدل ارتباط چند سطحی رهبری خلاق با نوآوری و خلاقیت شهری را به بحث می‌گذارد. همچنین اهمیت و ضرورت برنامه‌ریزی از دیدگاه اسلام و نقش جایگاه مدیران و رهبران از منظر معصومین در جوامع بررسی و بر اهمیت آن در برقراری شهر خلاق ایرانی اسلامی تأکید می‌گردد و نیز نقش چالش‌های برنامه‌ریزی شهری خلاق و مدیریت شهری و اثرات نبود سیاست‌گذاران و مدیران خلاق پویا و نوآور در سازمان‌ها و نیز عدم هماهنگی و انسجام در برنامه‌ریزی‌های مربوط به حوزه شهری بررسی می‌گردد و بر اهمیت یکپارچه‌سازی و هماهنگی در مقام حکمروایی شهری خلاق تأکید می‌گردد. در این تحقیق از روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی این نقش‌ها و اهمیت برنامه‌ریزی و رهبری خلاق در بروز زمینه شهر خلاق پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها

رهبری خلاق؛ شهر ایرانی اسلامی؛ مدیریت شهری؛ شهر خلاق؛ برنامه‌ریزی شهری خلاق.  

مراجع

 

1. ابراهیمی، مهران.1387. نشست شهر خلاق: مفاهیم، سیاست‌ها، مطالعه موردی از شهرهای موفق و ناموفق،‌مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهری تهران، فرهنگسرای نیاوران، تیرماه 1387.
2. امیری، ع ن.1394. ویژگی‌ها و وظایف مدیران در نهج البلاغه، چاپ اول، قم، ناشر: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 64.
3. ایزدخواستی، م ع؛ عطریان، ع؛ وسیلی، آ.1396. کتاب شنبه(10) مجموعه مفاهیم شهر خلاق/ طبقه خلاق، ناشر: انتشارات سازمان فرهنگی، تفریحی شهرداری اصفهان، 21-20.
4. آیت اللهی، ع ر.1377. اصول برنامه ریزی، مرکز آموزش مدیریت دولتی، تهران، 1.
5. پروین، س.1390. نقش کلیدی فرهنگ در تحقق طرح‌های نوآورانه طیف برق. دی و بهمن 90، 56.
6. پور انجنار، گ ب؛ جودزاده، م؛ پورانجنار، ع.1395. بررسی رابطه‌ی رهبری تحول‌آفرین با خلاقیت و نوآوری و کارآفرینی سازمانی، دو ماهنامه بررسی‌های بازرگانی، شماره 77، خرداد و تیر 95،81-79.
7. پیروز،‌ ع.1389. شیوه رهبری امام خمینی در مدیریت نظام، قم،‌ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 16.
8. جوادی‌آملی، عبدالله 1391. تفسیر انسان به انسان، قم، انتشارات اسراء.
9. جلیلیان، ح ر؛ مرادی، م؛ کاکایی مآوایی.1389. رهبری تحول‌گرا و خلاقیت کارکنان، دوماهنامه توسعه انسانی پلیس، سال هفتم، شماره 32، آذر و دی 89.

10.خان سفیدی، م. 1391. مدیریت شهری و شهر خلاق، ویژه نامه منظر، مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهری تهران، شماره 19، تابستان 1391، 92.

11.رضایی دارافشانی، احمد، ایزدخواستی، محمدعلی، حق‌شناس، ناصر(1395) کتاب شنبه (5) مجموعه مفاهیم شهر خلاق/ ابتکار و نوآوری، ناشر: انتشارات سازمان فرهنگی،‌ تفریحی شهرداری اصفهان،.15

12.رضائیان، ع.1388. مبانی سازمان و مدیریت، چاپ سیزدهم، تهران، انتشارات سمت، 112-104.

13.سجادزاده، حسن؛ یزدان‌پناه شاه‌آبادی، محمدرضا. 1394. ارتباط بین مفاهیم سرمایه‌‌ی اجتماعی و کیفیت فرهنگی و عینی محیط شهری (نمونه موردی: محله پنبه‌ریسه قزوین) فصلنامه آمایش محیط، (30)8: 109-87

14.سرور، ر؛ انصاری، م؛ سبحانی، ن. 1395. نقش‌آفرینی شهرهای جدید دانایی ‌محور در ارتقاء رقابت‌پذیری ملی (مطالعه موردی: شهر جدید اندیشه) فصلنامه آمایش محیط. (30)9: 85-122.

15.سعیدی، ه.1389. شهر خلاق، مجله شهرداریها، سال یازدهم، شماره 100، 11-5.

16. شمس‌پویا، م، ک؛ توکلی‌نیا، ج. 1394. تحلیل سرمایه اجتماعی با تأکید بر مشارکت شهروندی و پاسخ‌گویی مدیران شهری، مورد پژوهی: شهر اسلام شهر، فصلنامه آمایش محیط (30) 8، 137-152.

17.شهابیان، پ؛ رهگذر، ع.1391. پیوند محیط خلاق با شهر، ویژه نامه منظر، مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهری تهران، شماره 19، تابستان 1391، 72-66.

18.کردی، ع ر.1388. اصول و مبانی خلاقیت در مدیریت شهری (سازمان فردا، سازمان خلاق، مجله شهرداریها، شماره 79)، 25.

19.کیقبادی، م؛ فخرایی، م؛ علوی، س؛ زواری، ع ح.1387. شناخت صنعت فرهنگی، چاپ اول، قم، نشر آصف، 37.

20.گلکار. ک. 1379. مؤلفه‌های سازنده کیفیت طراحی شهری، نشریه صفه، 32: 38-65.

21.محمدی، م؛ عظیمی، م؛ مقدم، ح؛ رفیعیان، م.1391. فضاهای عمومی شهری، تحقق تعاملات اجتماعی در بافت‌های تاریخی (نمونه موردی شهر لار)،‌ فصلنامه مرمت و معماری ایران، دوره 2، شماره 4، 17.

22.معابدحقیقی‌فرد، ع؛ یوسفی، س؛ میرزاده، ا.1389. سبک رهبری و پیامدهای آن در چارچوب مدل رهبری تمام عیار، دو ماهنامه‌ی توسعه‌ی انسانی پلیس، سال هفتم، شماره 28.

23.مقیمی، م.1395. اصول و مبانی مدیریت از دیدگاه اسلام، چاپ سوم، تهران انتشارات راه‌دان، 472، 161، 64-62، 59-58.

24.مک کین، ف.1394. اقتصاد نوین شهری و منطقه‌ای، ترجمه شهرام رئیسی دهکردی، تهران ناشر نور علم، 93-52.

25.موغلی، ع؛ اکبری، م؛‌هاشمی‌نژاد‌فرد، ف.1392. نقش مدیریت و سازمان در پدید آوردن خلاقیت و نوآوری، دومین اجلاس مدیران تحقیق و توسعه و فناوری با رویکرد نسل چهارم تحقیق و توسعه، دانشگاه پیام‌نور شیراز.

26. نصرآزادانی، ب.1395. برنامه‌ریزی شهر خلاق و سیاست‌مداران خلاق.

 http://mhnms.mihanblog.com/post/39

27.نقی‌زاده، محمد (1395) طراحی شهر و فضای شهری ایرانی (مبانی،‌ اصول،‌ معیارها، نمونه‌ها) تهران، انتشارات خورشید باران.

1. Greenleaf (1977) the Intituation as servant, Paulist press, Newyork.
   1. Landry, C. 2000. the creative city, London Comedia press, p104
   2. Landry, C. 2006. lineages of the creative city. Research Journal for creative cities, vol. 1. No.1, p 106
   3. Likert, R. 1967. The human organization, New york: McGraw- Hill.
   4. Musterd, S. 2010. The Creative cultural Knowledge city; some conditions. Paper presented makers.
   5. http://mhnms.mihanblog.com/post/39(in Persian)