تحلیل رؤیا از منظر ابن‌عربی و علاءالدوله سمنانی

عرفان اسلامی

دوره 17، شماره 66، دی 1399، صفحه 71-88   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

عظیم حمزئیان^{* 1}؛ طناز رشیدی نسب²

¹دانشیار گروه ادیان و عرفان، دانشگاه سمنان، ایران. نویسندة مسئول: [e-mail]

²دانشجوی دکتری عرفان و تصوف، دانشگاه سمنان، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر به بررسی دیدگاه­های ابن­عربی و علاءالدوله سمنانی دربارة مسألة رؤیا پرداخته است. ابن­عربی که کاشف عالم خیال بوده، با ارتباط دادن عالم خیال- خیال منفصل- و رؤیا- خیال متصل- به این مسأله پرداخته است. از سوی دیگر علاءالدوله سمنانی، قائل به اهمیت رویا در سلوک بوده و به نقش و اهمیت شیخ در ارتباط با آن معتقد بوده است و رؤیا را به لطایف سبعه که از مهم­ترین مسائل در تفکر وی بوده، ربط داده است. دو عارف در بحث رؤیا دربارة بینندة رؤیا، خود رؤیا و اضغاث احلام دیدگاه­هایی را مطرح کرده­اند. علل تفاوت دیدگاه­های آن دو عارف را می­توان در سطح عمیق­تری ناشی از تفاوت نگرش­ آنان در حوزه­های عملی و نظری و دیدگاه­های معرفت­شناختی و هستی­شناختی دانست که تأثیر آن در رویکرد آن دو و تحلیل­هایشان در باب رویا دیده می­شود. این پژوهش به شیوة تحلیلی به مقایسة اقوال و نظرات این دو عارف بزرگ و با هدف فهم شباهت و تفاوت دیدگاه این دو، در مسألة رؤیا صورت گرفته است.

کلیدواژه‌ها

عرفان اسلامی؛ رؤیا؛ خیال؛ واقعه؛ تعبیر رؤیا؛ ابن‌عربی؛ علاءالدوله سمنانی

مراجع