تحلیل دیدگاه عرفانی سنایی از مضامین دیو(ابلیس)، تقدیر، عالم غیب و ملک در حدیقه سنایی

عرفان اسلامی

دوره 17، شماره 66، دی 1399، صفحه 269-288   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

رضا مرادیان¹؛ خورشید نوروزی^{* 2}؛ خدیجه بهرامی رهنما³

¹دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یادگار امام خمینی(ره)شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. نویسنده مسئول: [e-mail]

³استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

حدیقه‌الحقیقه سنایی غزنوی ازرویکردهای مختلف تحلیل وبررسی شده است و به سبب طرح مباحث دینی- عرفانی و همچنین اندیشه‌های حکمی و اسلامی، که گهگاه پیوندی ناگزیر با متافیزیک دارند، بستری مناسب برای بازتاب بن‌مایه‌های ماورای طبیعی به شمار می‌آید. در مقالة حاضر، ضمن استخراج مصادیق دینی وقرآنی چون تقدیر، عالم غیب وملک، در حدیقه‌الحقیقه سنایی و ارائة جنبه‌های آماری و نشان دادن بسامد هریک، به تبیین مؤلفه‌هایی ازدیدگاه سنایی پرداخته شده وبه سبب ساختار تعلیمی، کارکردهای نمادین برخی از این مضامین نیز موردتوجّه و تحلیل قرار گرفته است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهدکه در دیدگاه عرفانی سنایی به تبع باورهای دینی و اسلامی ایشان نیز، مضامین قرآنی واسلامی فراوانی در ذهن و زبان وی حضور دارد. با مرور به حدیقه سنایی به وضوح می‌توان کاربرد فراوان اصطلاح و مضامین مذکور را مشاهده کرد که درمیان چهارمضمون مذکور، عالم غیب بیش‌ترین بسامد را داردوازطرف دیگر سنایی به شیوه‌های گوناگون ازاین مضامین بهرگیری می‌کند.نظرگاه عرفانی وی نشان می‌دهدکه مسلک عرفانی‌اش، عرفان صرف نیست ونگاه عرفانی- شریعت به این گونه موضوعات دارد.
کلید واژه­ها:

کلیدواژه‌ها

حدیقه؛ سنایی؛ ملک؛ عالم غیب وتقدیر

مراجع