بررسی اثر تنش ناشی از شوری بر تکوین اندام‌های رویشی در گیاه لیف (Luffa cylindrica L.)

زیست شناسی تکوینی

مقاله 4، دوره 12، شماره 3 - شماره پیاپی 47، شهریور 1399، صفحه 31-42   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سایه جعفری^* ؛ معصومه ماهوت فروشها

گروه زیست شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران

چکیده

گیاه لیف (Luffa ) گیاهی علفی، یک ساله با ارزش اقتصادی و دارویی بالا متعلق به تیره کدوئیان است. با توجه به معضل شوری در کشور، در این پژوهش تاثیر تنش شوری بر تکوین اندام رویشی گیاه لیف مورد بررسی قرار گرفت. بذور تهیه شده در گلدان (شاهد و 3 تیمار هر کدام با چهار تکرار) کشت شدند و دو هفته قبل از گلدهی تحت تیمارهای 15، 30 و 45 میلی مولار کلرور سدیم با شرایط آبیاری قطره ای قرار گرفتند. به منظور بررسی تکوین اندام‌های رویشی، ریشه، ساقه، برگ، دمبرگ در فیکساتور گلیسرالدئید تثبیت و از روش‌های رایج بافت شناسی برای تهیه برش‌ها استفاده شد. مریستم رویشی، در مراحل مختلف برداشت، در FAA 70 تثبیت و در الکل70 % نگهداری و با میکروتوم برش گیری شد. رنگ آمیزی با PAS و هماتوکسیلین انجام گرفت.
نتایج نشان داد افزایش تنش شوری موجب کاهش ارتفاع ، فاصله میان گره و اندازه کلی گیاه شد. با افزایش غلظت نمک وسعت ناحیه پارانشیم پوست کاهش، قطر و تعداد عناصر متاگزایلمی در ریشه افزایش یافت. ساقه با افزایش غلظت نمک زودتر به مرحله ساختمان پسین وارد شد و تعداد لایه‌های سلولی و فعالیت لایه زاینده افزایش یافت. در برگ در تیمارهای مختلف نمک افزایش تعداد لایه‌های پارانشیم نردبانی، کاهش فضای بین سلولی، کوچک تر شدن بافت مزوفیل برگ، افزایش تعداد و طول کرک مشاهده شد. در راس رویشی ساقه‌های تحت تیمار، تغییر شکل مریستم از شکل رویشی به مرحله‌ای شبیه مریستم زایشی با رنگ پذیری همگن مشاهده شد که نشانه پیری زودرس گیاه است.

کلیدواژه‌ها

گیاه لیف؛ تکوین؛ تنش شوری؛ اندام رویشی

مراجع