بررسی آلودگی فلزات سنگین رسوبات رودخانه با استفاده از شاخص های زمین انباشتگی ، ضریب آلودگی و تحلیل مؤلفه اصلی (مطالعه موردی : جاجرود محدوده شهرستان پردیس)

فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

دوره 14، شماره 51، شهریور 1399، صفحه 57-75   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

علیرضا نیکنام بجندی¹؛ فرحناز کریم زاده^{* 2}؛ معصومه سهرابی ملایوسفی³

¹دانش آموخته کارشناسی ارشد زمین شناسی محیط زیست دانشگاه آزاداسلامی واحد اسلامشهر

²استادیار گروه زمین شناسی دانشگاه آزاداسلامی واحد اسلامشهر

³دانشیار گروه زمین شناسی دانشگاه آزاداسلامی واحد اسلامشهر

چکیده

مهمترین رودخانه شهرستان پردیس در شرق تهران جاجرود است. در این تحقیق تعداد 16 نمونه از رسوبات کف این رودخانه که در اوایل تیرماه 1397 برداشت گردید ، مطالعه شده است. نمونه های مزبوربرای تعیین غلظت فلزات سنگین Fe ، Cr ، Cd ،  Zn ، Pb ، Cu ، Co، Hg، As وMn  به روش ICP مورد آنالیز قرار گرفتند. رسوبات رودخانه جاجرود  به عناصر روی، سرب، و در برخی ایستگاهها به ، مس ، منگنز و کادمیوم آلوده شده اند. منبع احتمالی عناصر مس، سرب تخلیه نخاله های راهسازی و نخاله های ساختمانی و فعالیتهای انسانی اعم از باغداری ، مسکونی و صنایع در اطراف رودخانه جاجرود است. افزایش غلظت منگنز در ایستگاه سنجریان ، نشاندهندهء فعالیتهای دامداری ، زمین کشاورزی و مناطق مسکونی در نزدیکی بستر رودخانه است. نتیجه گیری مؤلفه اصلی با نتایج حاصل از آنالیز خوشه ای  نیز همخوانی دارد و براساس آنالیز های آماری انجام گرفته می توان گفت که آهن و کبالت و کروم و روی منبع یکسانی دارند (زمین زاد). این مطلب در مورد کادمیوم و آرسنیک وجود منبع مشترک (انسان زاد) و در مورد سرب نیز یک منبع (انسان زاد) مجزا را بیان می دارد. 

کلیدواژه‌ها

عناصر آلوده کننده؛ رسوب؛ رودخانه جاجرود؛ محدوده پردیس؛ فلزات سنگین

مراجع