بررسی عوامل زنده کنترل طبیعی پسیل معمولی پسته و معرفی گونه های غالب با توجه به وفور جمعیت و وسعت پراکنش در استان سمنان

فصلنامه زیست شناسی جانوری

دوره 13، شماره 2، اسفند 1399، صفحه 125-134   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

نویسندگان

مهدی محمدی مقدم^{* 1}؛ احمد دزیانیان¹؛ مهدی بصیرت²؛ مهدی نعیمی³

¹بخش گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شاهرود، ایران

²پژوهشکده پسته، مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رفسنجان، ایران

³گروه کشاورزی، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران

چکیده

پسیل معمولی پستهAgonoscena pistaciae  یکی از آفات کلیدی و درجه اول در باغ­های پسته استان سمنان و بخصوص شهرستان دامغان (به عنوان یکی از قدیمی­ترین و مهم­ترین مناطق کشت پسته کشور) می­باشد. این حشره در تمام مناطق پسته­کاری کشور گسترش دارد و سالیانه خسارت قابل توجهی به محصول پسته وارد می­کند. هدف از انجام این تحقیق، جمع­آوری و دسته بندی دشمنان طبیعی آفت و معرفی گونه­های عمدة پسیل خوار با توجه به وفور جمعیت و وسعت پراکنش می­باشد. بدین منظور در طی سال­های 85 تا 87 چند منطقه مهم پسته کاری در شهرستان دامغان انتخاب و در هر منطقه چند باغ که به پسیل معمولی پسته آلودگی داشت انتخاب گردید. از باغ­های آلوده هر ماه یکبار بازدید و نمونه­برداری انجام شد. پس از بررسی و شناسایی نمونه­ها، جمعیت حشرات شکارگر و زنبورهای پارازیتوئید تخمین زده شد. نتایج نشان داد که در بین کفشدوزک­های جمع آوری شده به ترتیب گونه­های: Oenopia conglobata contaminata MenteriesوHippodamia variegate Goeze به ترتیب با 39 و 23 درصد فراوانی، دارای بیشترین جمعیت و تراکم می­باشند. همچنین سن شکاری pistaciae Wagner Anthocoris minkiاز زیر خانواده Anthocorinae بر روی درختان پسته منطقه دامغان فعال است و از پوره‌های پسیل پسته تغذیه می‌کند. مشاهدات حاکی از تراکم پایین جمعیت این شکارگر بر روی درختان پسته نواحی مورد بررسی می‌باشد. همچنین گونه­های دیگر حشرات شکارگر مانند بالتوری از باغ­های پسته جمع­آوری شد. زنبور پارازیتوئید Psyllaephagus pistaciaeنیز با جمعیتی متوسط از پوره­های مومیائی شده جمع آوری شد.

کلیدواژه‌ها

پسته؛ پسیل معمولی پسته؛ استان سمنان؛ کنترل طبیعی

مراجع

1. Basirat M., Emami S.Y. 2017. Non chemical control of common pistachio psylla, Agonoscena pistaciae. Agriculture Education publishing, 50 pp. (In Persian).

2. Dezianian A. 1998.  Study of Biology and natural enemies of common pistachio psylla, Agonoscena pistaciae in Dameghan area. MSc thesis, Guilan University, Rasht, 95 pp. (In Persian).

3. Esmaeilpour A., Emami S.Y., Basirat M., Panahi, B., Tajabadipur A., Javanshah A., Hosseinifard S.J., Haghdel, M., Shakerardekani A., Sedaghati N., Eshghi M., Anghaei H., Mohseni A., Mohammadi, A.H., Hashemirad H. 2015. Pistachio guide (planting, holding and harvesting). Agriculture Education publishing, 392 pp. (In Persian).

4. Hasani M.R. 2003. Study of diversity of predatory ladybeetles and biological characteristics of predation species of psyllid on wild pistachio tree of Kerman province. MSc thesis, Islamic Azad University, science and research branch, Tehran, Iran, 70 pp. (In Persian).

5. Jalali M.A. 2001. Study of food consumption in ladybeetles of the common pistachio psylla, Agonoscena pistaciae in Rafsanjan and compiling a life table in controlling conditions. MSc thesis, shiraz university, shiraz, 120 pp. (In Persian).

6. Kazemi F., Mehrnejad M.R. 2011. Seasonal occurrence and biological parameters of the common green lacewing predators of the common pistachio psylla, Agonoscena pistaciae (Hemiptera: Psylloidea). European Journal of Entomology, 108: 63-70.

7. Mehrnejad, M.R. 1998. Evaluation of the parasitoid Psyllaephagus pistaciae (Hymenoptera:  Encyrtidae) as a biocontrol agent of the common pistachio psylla Agonoscena pistaciae (Hemiptera: Psylloidea). Ph.D. Thesis, University of London.  271 pp.

8. Mehrnejad M.R. 2003. Pistachio psylla and other major psyllids of Iran. Agriculture Research and Education publishing, Tehran, 116 pp. (In Persian).

9. Mehrnejad M.R. 2007. Impact of predators on the spring population of the common pistachio psylla on wild pistachio tree. IUFRO conference, natural enemies and other multi-scale influence, 9th-14th sep. 2007, Vienna, Austria.

10. Mehrnejad M.R. 2008. Seasonal biology and abundance of, Psyllaephagus pistaciae, a biocontrol agent of the common pistachio psylla, Agonoscena pistaciae. BiocontrolScience and Technology, 18: 409-417.

 11. Mehrnejad M.R. 2010. Potential biological control agents of the common pistachio psylla, Agonoscena pistaciae, a review. Entomofauna, 31: 317-340.

12. Mehrnejad M.R. 2014. The pests of pistachio trees in Iran (natural enemies and control). Sepehr Publishing Center, Tehran, 271 pp. (In Persian).

13. Mehrnejad M.R., Copland M.J.W. 2006. Host-stage selection and oviposition behaviour of Psyllaephagus pistaciae, parasitoid of the common pistachio psylla Agonoscena pistaciae. Biological Control, 36: 139-146.

14. Mehrnejad M.R., Vahabzadeh, N., Hodgson C.J. 2015. Relative suitability of the common pistachio psylla, Agonoscena pistaciae (Hemiptera: Aphalaridae) as prey for the two-spotted ladybird, Adalia bipunctata (Coleoptera: Coccinellidae). Biological Control, 80: 128-132.

15. Naeimi M., Mohammdi Moghadam M., Shamsi M.H. 2007. The fauna of anthocorid bugs in pistachio orchards of Damghan region. Scientific Research Journal of Biology, 2(2): 63-70. (In Persian).

16. Salehi T., Mehrnejad, M. R. and Sh. Pashaei-Rad. 2013. Diversity pattern of adult ladybird (Coleoptera: Coccinellidae) communities on pistachio trees in southern parts of Iran in different months. Zoology and Ecology, 23(4): 286-292.

17. Yazdani A. 2000. The common pistachio psylla, Agonoscena pistaciae: A key pest in pistachio orchards and control methods. Publications of Program Production Office and Technical Publications of Kerman Education and Extension Management. 40 pp. (In Persian).