بررسی انواع عشق در شکرستان محمدمؤمن عرشی براساس مکتب رابرت استرنبرگ

فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی

دوره 16، شماره 21، فروردین 1399، صفحه 26-36   

نویسندگان

فاطمه قاسمیان¹؛ پوران یوسفی پور^{* 2}؛ آسیه ذبیح نیا عمران³

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد انار، دانشگاه آزاد اسلامی، انار، ایران

²استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی، واحد انار، دانشگاه آزاد اسلامی، انار، ایران

³دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور یزد، ایران

چکیده

شکرستان از آثار منثور آمیخته به نظم  محمد مؤمن عرشی اکبرآبادی )1091)  از شاعران و صوفیان قرن یازدهم هجری است. این اثر اندرزی و تعلیمی به تقلید از گلستان سعدی و  بهارستان جامی تألیف شده‌است. مؤمن عرشی در باب چهارم کتاب شکرستان تحت عنوان عاشقان شاهد مطلق به بررسی انواع عشق با ذکر حکایت می­پردازد.  رابرت جی استرنبرگ (تولد 1949 م.) روان­شناس شناخت­گرای آمریکایی در سال 1978 میلادی نظریه­ای دربارۀ عشق  ارائه داد به این مضمون که عشق با آفرینش انسان و تداوم بقای او گره خورده است که انسان برای بالا بردن کیفیت زندگی خود نیاز به عشق و تجلی بارقه­های تعالی­بخش آن در وجود خود دارد. عشق پدیده­ای انگیزه­آفرین است که به هنگام برآمدن دشواری­ها به مثابه سپری از آدمی در برابر مشکلات روزگار  پاسداری می­کند. مقالۀ حاضر در صدد پاسخ به این پرسش است که کدام یک از اقسام عشق مورد تایید مومن عرشی است؟ نتایج تحقیق نشان می­دهد که عشق مدّ نظر مؤمن عرشی، عشق عرفانی، آرمانی و کمال­آفرین است.

کلیدواژه‌ها

شکرستان؛ محمدمؤمن عرشی؛ عشق عرفانی؛ استرنبرگ؛ حکایت