تحلیل نگاشت های استعاره ای «حیوانات» در آثار افغانی و ایشی گورو

فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی

دوره 16، شماره 22، تیر 1399، صفحه 12-21   

نویسندگان

ساناز تقی پوری حاجبی^{* 1}؛ کامران پاشایی فخری²؛ پروانه عادل زاده³

¹دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران

²دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران

³دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، تبریز، ایران

چکیده

استعاره از بدو پیدایش زبان­شناسی­شناختی از موضوعات محوری این حوزه بوده است. نگاشت، مفهوم اصلی در استعاره­های­ مفهومی و بیان کنندۀ رابطۀ تناظر بین مجموعۀ مفاهیم ذهنی و عینی است. به کارگیری استعاره­های حیوانات در داستان­ها، بازتاب حضور فکری و وجودی حیوان در اذهان نویسندگان است و این نشان دهندۀ نقش جدایی ناپذیر استعاره در زندگی انسان است. پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی می کوشد به واکاوی نگاشت­های استعارۀ مفهومی مبتنی بر نام و رفتار حیوانات در آثار افغانی و ایشی­گورو(نویسندۀ ژاپنی اصل انگلیسی) بر اساس نظریۀ زبان­شناسی شناختی بپردازد. بدین منظور داده­های تحقیق بر پایۀ رویکرد معنا­شناسی شناختی در چهارچوب دیدگاه­های نظری لیکاف و جانسون با تعداد 36 مورد نگاشت استعاری­حیوانات از آثار دو نویسنده (20مورد در آثار افغانی و 16 مورد در آثار ایشی­گورو) استخراج شد و تفاوت و تشابه آن­ها در حوزه های مقصد و اسم­نگاشت­ها بررسی گردید. نتایج بررسی نشان دهندۀ شباهت میان آن­هاست و تفاوت کمتر است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی استعاره­هایی است که در آن­ها  نام یا رفتار حیوانات به عنوان حوزۀ مبدأ به کار رفته و در آن به تحلیل ویژگی­های هر حیوان پرداخته شده است. یافته­های پژوهش نشان داد که حوزۀ مبدأ «حیوانات»، توسّط دو نویسندۀ ایرانی و انگلیسی با فرهنگ­های مختلف در توصیف خصوصیّات افراد برای صفات منفی و رذایل اخلاقی به کار رفته است که نشانگر تأمّل یکسان گویشوران در ویژگی­ها و خلق و خوی جانوران محیط پیرامون آن­هاست.

کلیدواژه‌ها

استعارۀمفهومی؛ نگاشت؛ حیوانات؛ زبان‌شناسی شناختی؛ افغانی؛ ایشی‌گورو