بررسی تأثیر محافظت‌کنندگی کلسیم در برابر سمیت مس در بچه‌ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio)

نشریه فن آوریهای نوین در توسعه آبزی پروری

دوره 8، شماره 1 - شماره پیاپی 29، خرداد 1393، صفحه 8-20   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

چکیده

چکیده
این مطالعه برای ارزیابی سمیت ناشی از سولفات مس در بچه‌ماهیان کپور معمولی (Cyprinus carpio) ونقش احتمالی کلسیم در کاهش سمیت مس انجام شد. به این منظور، نیمی از بچه‌ماهیان به‌مدت 4 روز در تماس با اکسیدکلسیم با غلظت 100 میلی‌گرم در لیتر و سپس به‌مدت 30 روز در غلظت‌های 0، 5/1 و 3 میلی‌گرم در لیتر سولفات مس قرار داده شدند. نیمی دیگر از بچه‌ماهیان نیز بدون تماس اولیه با اکسیدکلسیم به‌مدت 30 روز در معرض همان غلظت‌های سولفات مس قرار گرفتند. اندازه‌گیری و تعیین فاکتورهای افزایش وزن، افزایش طول کل، درصد تلفات، ضریب چاقی، میزان مس در عضله ماهیان و همچنین مطالعه بافت‌شناسی آبشش، کبد و کلیه بچه‌ماهیان انجام شد. بعد از گذشت دوره آزمایش، میزان افزایش وزن و طول کل بچه‌ماهیان کپور به‌صورت معنی‌داری تحت‌تأثیر غلظت مس و حضور کلسیم قرار گرفت (05/0>P). در غلظت‌های 0 و 5/1 میلی‌گرم در لیتر سولفات مس، افزایش وزن و طول در بچه‌ماهیانی که تماس اولیه با اکسیدکلسیم را دریافت کرده بودند، بیش‌تر از گروه دوم بود. اگرچه تفاوت فاکتور ضریب چاقی بین تیمارهای مختلف معنی‌دار نبود (05/0<P). در این مطالعه، غلظت فلز مس در بافت عضله بچه‌ماهیان کپور با افزایش دوز سولفات مس افزایش یافت (05/0>P) اما میزان این افزایش در تیمارهایی که در تماس اولیه با اکسیدکلسیم قرار گرفته بودند، کم‌تر بود. تماس با غلظت‌های 5/1 و 3 میلی‌گرم در لیتر سولفات مس در تیمارهایی که تماس اولیه با اکسیدکلسیم را نداشتند، موجب عوارضی مانند جداشدگی اپیتلیوم، فیوژن و اتصال لاملای ثانویه، هیپرتروفی و هیپرپلازی در بافت پوششی آبشش، به‌هم‌خوردگی پارانشیم، واکوئله‌شدن هپاتوسیت‌ها و پارگی و نکروز سلول‌های کبدی، تخریب و ازهم‌پاشیدگی گلومرول وکپسول بومن و لوله‌های ادراری شد. نتایج این مطالعه نشان داد که تماس اولیه بچه‌ماهیان کپور معمولی با اکسیدکلسیم می‌تواند به‌عنوان فاکتوری محافظت‌کننده در برابر سمیت مس ایفای نقش نماید و منجر به رشد بهتر ماهی در پایان دوره شود.

کلیدواژه‌ها

واژه‌های کلیدی: ماهی کپور معمولی؛ سولفات مس؛ اکسیدکلسیم؛ بافت‌شناسی

مراجع