مدل نمونه‌برداری بینومیال برای تسهیل پایش جمعیت شته Schizaphis graminum (Rondani) در مزارع سورگوم جارویی منطقه میانه

بوم شناسی گیاهان زراعی

دوره 15، شماره 4، بهمن 1398، صفحه 1-10   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/aej.2020.679877

نویسندگان

حبیب اله خدابنده¹؛ شهرام شاهرخی خانقاه^{* 2}

¹گروه گیاهپزشکی واحد میانه دانشگاه آزاد اسلامی میانه، ایران

²موسسة تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

این پژوهش به منظور ارایه مدل نمونه ­برداری بینومیال (وجود – عدم وجود) برای صرفه­ جویی در زمان تعیین تراکم جمعیت شته  Schizaphisgraminum  (Rondani)در مزارع سورگوم جارویی منطقه میانه انجام شد. برای این منظور هر سه روز یک­بار با بازدید تعداد 50 ساقه سورگوم جارویی از جمعیت شته نمونه ­برداری شد و میانگین و واریانس جمعیت در هر تاریخ نمونه­ برداری برای تخمین پارامتر­های پراکنش فضایی مورد استفاده قرار گرفت. در ادامه، از پارامتر­های  قانون نمایی تیلور برای تهیه مدل ­های نمونه ­برداری بینومیال در دو سطح دقت 10 و 25% استفاده شد. توزیع فضایی شته S. graminum در مزرعه به صورت تجمعی بوده و میانگین جمعیت آن در تاریخ­ های مختلف نمونه­ برداری از 14/0 تا 45/25 عدد در هر ساقه متغیر بود. مقایسه مدل­ های نمونه­ برداری تهیه شده نشان داد که با کاهش سطح دقت از 25 به 10%، اندازه نمونه مورد نیاز برای تخمین جمعیت شته­ در مدل نمونه­ برداری بینومیال به­ طور قابل توجهی افزایش یافت. بنابراین، مدل نمونه ­برداری بینومیال در سطح دقت 10% بسیار وقت­گیر بوده و برای تخمین تراکم جمعیت شته­ مناسب نبود. با این وجود، مدل­ نمونه­برداری در سطح دقت 25% در مقایسه با اندازه نمونه ثابت باعث کاهش اندازه نمونه لازم برای پایش جمعیت شته شد. در مجموع، استفاده از مدل نمونه­ برداری بینومیال در سطح دقت 25% (سطح دقت قابل قبول در برنامه ­های مدیریت آفات) می ­تواند زمان نمونه ­برداری را نسبت به روش اندازه نمونه ثابت کاهش داده و برای تخمین جمعیت این آفت در برنامه مدیریت تلفیقی آن در مزارع سورگوم جارویی میانه توصیه می ­شود.

کلیدواژه‌ها

 تخمین جمعیت؛  توزیع‌فضایی؛  ردیابی؛  شته برگ ذرت؛  مدیریت تلفیقی آفات

مراجع