جریان بازگشت به قرآن در اندیشه سیاسی اسلام معاصر

فصلنامه مطالعات سیاسی

دوره 13، شماره 50، بهمن 1399، صفحه 1-14   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

امیر کردکریمی¹؛ احسان شاکری خوئی^{* 2}؛ رضا نصیری حامد³

¹دانشجوی دوره دکتری تخصصی علوم سیاسی (اندیشه سیاسی) واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

²استادیار گروه علوم سیاسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

³استادیار علوم سیاسی، دانشگاه تبریز، موسسه تاریخ و فرهنگ ایران، تبریز، ایران

چکیده

    جریان بازگشت به قرآن در ابتدا با حرکت انقلابی سیدجمال الدین اسدآبادی و توجه او به مفهوم دموکراسی پارلمانی آغاز و در ادامه با طرح موضوع عمل گرایی سیاسی از جانب او دنبال شد. به دنبال آن متفکرین شیعه و سنی در تلاش برای اصلاح وضعیت جامعه ی اسلامی به تکاپو افتاده و درباره ی محتوای آن به گفتگو و اظهار نظر پرداختند؛ به نوعی که جریان بازگشت به قرآن، به گفتمان غالب امت اسلامی تبدیل شد. این جریان مفاهیم و رویکردهای مختلفی دارد که از میان این رویکردها، بحث خرافه زدایی از قرآن و اولویت قرار گرفتن آن در کنار سنت و احادیث برای تشریع، از اهمیت و مقبولیت بیشتری برخوردار است. علمای تشیع و تسنن نیز در این ارتباط نظریه پردازی نموده و غالباً همین رویکرد را مورد قبول قرار می دهند؛ مگر برخی از افراطیون که تحت عنوان قرآنیون، شهیرند و براین اعتقادند که تنها قرآن برای جامعه اسلامی کفایت می کند. محوریت مشترک جریان بازگشت به قرآن در میان اندیشمندان مختلف در عرصه سیاسی، آسیب شناسی وضعیت انحطاط حاکم بر جوامع اسلامی و تلاش برای ارائه راه حلی برای آن بر اساس آموزه های نص مقدس مسلمانان بوده است.

کلیدواژه‌ها

قرآن؛ بازگشت به قرآن؛ امت اسلامی؛ علمای اسلام

مراجع