"بحران یمن و مسئولیت بین‌المللی سازمان ملل "

فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

مقاله 4، دوره 12، شماره 44، مهر 1399، صفحه 62-79   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/pir.2020.680009

نویسندگان

الهام کریمی¹؛ سهراب صلاحی^{* 2}؛ ابومحمد عسگرخانی³

¹دانشجوی دکتری حقوق بین‌الملل عمومی، گروه حقوق و علوم سیاسی ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد قشم، قشم ایران.

²دانشکده حقوق دانشگاه امام صادق

³دانشیار گروه حقوق، دانشگاه تهران ، ایران

چکیده

هدف از مقاله‌ی حاضر بررسی و ارزیابی مسئولیت بین‌المللی سازمان ملل در بحران یمن است که به روش کتابخانه‌ای انجام شده است. سؤال اصلی مقاله این است که بر اساس قواعد حقوق بین‌الملل و مقررات مربوط به مسئولیت بین‌المللی سازمان‌های بین‌المللی، مسئولیت سازمان ملل در موضوع یمن چگونه تبیین می‌گردد؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد: در جنگ یمن عربستان و متحدانش، مرتکب جنایت جنگی، جنایت علیه بشریت و نسل‌کشی شده‌اند. جنایاتی مـغایر بـا‌ اهـداف‌ و مقاصد سازمان‌ ملل متحد است. شورای امنیت سازمان ملل متحد حداقل اقدامات مقتضی را به جهت توقف جنگ و توقف فوری اقدامات خشونت‌آمیز در یمن انجام نداده است و در جهت حمایت از حمله‌کنندگان به یمن و ناقضان قوانین بین‌المللی عمل نموده و در راستای تحریم همه‌جانبه یمن؛ قطعنامه صادر نموده، که به دلیل محاصره و تحریم گسترده، باعث وقوع جنایات دهشتناک بین‌المللی و همچنین قحطی گسترده شده است. سازمان ملل علاوه بر حفظ صلح و امنیت بین‌الملل با توجه به موقعیت حساس یمن، نسبت به حق تعیین سرنوشت ملت در یمن نیز مسئولیت دارد. اما در قطعنامه های گوناگون مشاهده می شود که تجاوز آل سعود به یمن نادیده گرفته است. و چشم به روی جنایات جنگی و نسل کشی در این سرزمین بسته است.

کلیدواژه‌ها

مسئولیت بین‌المللی؛ سازمان ملل؛ بحران؛ یمن؛ جنایات بین المللی

مراجع

ابراهیم‌گل، علیرضا (1388)، «مسئولیت بین‌المللی دولت: متن و شرح مواد کمیسیون حقوق بینالمللی» تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش.

ابوالحسن شیرازی، ح. مظلوم طبائی‌زواره، س. ر (1391)، «کالبدشکافی انقلاب صورتی در یمن و نقش عربستان در سرکوب آن»؛ پژوهشنامه روابط بین‌الملل. 

البرزی ورکی، مسعود (1387)، «نقد و بررسی نظر مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری راجع‌به تهدید یا توسل به سلاح‌های هسته‌ای»، مجلة حقوقی ریاست‌جمهوری، شمارة 32. 

التیامی‌نیا، رضا؛ باقری دولت آبادی؛ علی؛ نیکفر؛ جاسب (۱۳۹۵)، «بحران یمن: بررسی زمینه‌ها و اهداف مداخلات خارجی عربستان و امریکا»، فصلنامه پژوهش های راهبردی سیاست، 5 (18).

اطلس جامع گیتاشناسی (1382)، «مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی»،تهران، چاپ اول. 

آقایی، سید داود (1380)، «حقوق سازمان‌های بین‌المللی»؛ تهران: دانشگاه پیام نور. 

الهی، همایون (1389)، «خلیج‌فارس و مسائل آن»، تهران: قومس، چاپ دوازدهم. 

امیرعلی، داوود (1395)، «حملة عربستان به یمن از منظر حقوق بین‌الملل»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، حقوق بین‌الملل، دانشگاه شهید بهشتی. 

انوری، حسن (1382)، «فرهنگ بزرگ سخن»، جلد پنجم، تهران: سخن، چاپ اول. 

آمپارو، سان خوزه جیل (1379)، «مسئولیت بین المللی دولت‌ها در قبال نقض حقوق بشر»، ترجمة ابراهیم بیگ‌زاده، مجله تحقیقات حقوقی، شمارة 29-30. 

امیدی، علی (1387)، «گسترش مفهوم حق تعیین سرنوشت»، فصلنامه حقوقی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دورة 38، شمارة 2. 

بیگ‌زاده، ابراهیم (1389)، «حقوق سازمان‌های بین‌المللی»، نشر مجمع علمی و فرهنگی مسجد. 

پای، لوسین (1380)، «بحرانها و توالیها در توسعة سیاسی»، تهران: پژوهشکدة مطالعات راهبردی، ترجمة غلامرضا خواجه سروی. 

تاموشات، کریستیان (2012)، «حقوق بشر»، ترجمة حسین شریفی طرازکوهی، تهران: میزان. 

حیدری اشکذری، محمد (1392)، «نابرابری تعهدات قراردادی دولت‌ها از دیدگاه حقوق بین‌الملل با تأکید بر معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای»، پایاننامه ارشد، تهران، دانشکدة حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی. 

جوکار، مهدی (1391)، «سنخشناسی انقلاب یمن؛ بیداری اسلامی یا انقلاب یمن»، مرکز بین‌المللی مطالعات صلح 

درایسدل، جرالد اچ. (1386)، «جغرافیای سیاسی خاورمیانه و شمال آفریقا»، ترجمة میرحیدر (مهاجرانی)، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، چاپ پنجم. 

دولتشاه، حجت (1387)، «منشور سازمان ملل متحد همراه با اساسنامة دیوان بین‌المللی دادگستری»، عهدنامة 1969 وین درخصوص حقوق معاهدات، تهران: نشر مجد. 

ذاکریان، مهدی (1382)، «آمریکا از سازمان ملل متحد تا یکجانبه گرایی برتریجویانه»، فصلنامه مطالعات منطقهای.

رستمیزاده، ابراهیم (1395)، «مسئولیت بینالمللی سازمان ملل متحد در نتیجة اقدامات شورای امنیت»، پایاننامه برای دریافت درجة کارشناسی ارشد حقوق بین‌الملل پردیس فارابی دانشگاه تهران. 

سلطانی، مصطفی (1389)، تاریخ و عقاید زیدیه، قم: نشر ادیان، 

شبرنگ، محمد (1386)، «منشور سازمان ملل متحد انگلیسی به فارسی به انضمام اعلامیه حقوق بشر و عهدنامه 1969 وین ـ اتریش»،تهران: انتشارات دانشو، چاپ ششم. 

شهبازی، آرامش؛ برلیان، پویا (1397)، «مشروعیتسنجی مداخله دولت خارجی در مخاصمه غیربینالمللی: تأملی در بحران یمن»، مجله پژوهشهای حقوقی، دوفصلنامه دارای رتبه علمی ـ ترویجی (علوم انسانی)، سال هفدهم، شمارة 34.

صادقیان، حسین؛ احمدیان، حسن (1389)، «دگرگونی جایگاه منطقه‌ای یمن: امکانات و چالش‌ها»، فصلنامة راهبرد، شمارة 56. 

صلاحی، سهراب (1394)، «حقوق بین‌الملل کیفری»، تهران: میزان.

ـــــــــــــــ (1391)، «بازخوانی دلایل اشغال عراق از منظر حق توسل به زور و بررسی آثار آن در پرتو حقوق بینالملل کیفری»، فصلنانه حقوق، مجله دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دورة 42، شمارة 4. 

ضیایی بیگدلی، محم رضا (1391)، «حقوق بین‌الملل عمومی»، تهران: گنج دانش، چاپ چهل سوم، ویرایش جدید. 

عصیری، سید مجتبی (1394)، «شاخ شیطان»، تهران: رشید. 

فضائلی، مصطفی (1395)، «مداخلۀ نظامی در یمن از منظر حقوق بین‌الملل»، فصلنامۀ مطالعات حقوق عمومی، دورۀ 46، شمارۀ 1. 

قاسمیان، روحالله (1392)، «کنکاشی در تحولات سوریه، ریشهها، بازیگران و پیامدها»، تهران: مؤسسه مطالعات غرب آسیا و آفریقا، دانشگاه تمدنساز. 

کاردان، عباس (1390)، «نگاهی به فرایندها و جریانهای اسلامگرا در یمن»، ویژة بیداری اسلامی در خاورمیانه، تهران: مؤسسه ابرار معاصر. 

کاسسه، آنتونیو (1370)، «حقوق بین‌الملل در جهانی نامتحد»، ترجمة مرتضی کلانتریان؛ تهران: دفتر خدمات حقوقی بین‌المللی. 

کرمی، جهانگیر (1375)، «شورای امنیت سازمان ملل متحد و مداخلة بشردوستانه»، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.

گلچین، سعید (1394) «انقلاب اسلامی ایران و پیامدهای آن بر ژئوپلیتیک تشیع در عربستان»، تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.

موسوی، سید فضلالله؛ حاتمی، مهدی (1386)، «مداخلة بشردوستانه: نقض قاعده یا استثنا سوم»، فصلنامة حقوق، ش 162.

موسیزاده، رضا (1389)، «حقوق سازمان‌های بین‌المللی: حقوق شورای امنیت»، تهران: میزان، چاپ اول. 

منتظران، جاوید (1397)، «جنایات عربستان و پیگرد آن در دیوان بین‌المللی کیفری»، شبکة مطالعات سیاست‌گذاری عمومی. 

نیکو، حمید (1391)، «بیداری اسلامی و چشمانداز اسلامگرایی در یمن»، دورة سوم، سال دهم، شمارة 33، 17 34. 

واعظی، محمود (1385)، «روشهای کاربرد میانجیگری در مناقشات بین‌المللی»، فصلنامه مطالعات بین‌المللی (ISI) سال سوم، شمارة دوم. 

همتی، مرتضی؛ ابراهیمی، شهروز (1397)، «اثرات سیاست خارجی عربستان در یمن، بر نقشآفرینی ایران در خاورمیانه»، فصلنامه علمی پژوهشی سیاست جهانی، دورة هفتم، شمارة اول بهار. 

Alvarez, Jose E,International Organization as Law- markers, New York, Oxford University Press,2005 

Al Jazeera, UN: At least 10,000 killed in Yemen conflict, (31 August 2016), http://www.aljazeera.com/news/2016/08/10000-killed-yemen-conflict-160830173324902.html 

Albert Trithart (2018), The Humanitarian Crisis in Yemen: Beyond the Man-Made Disaster 

Brown, Adele(17 June 2008), "Reinventing Humanitarian Intervention: Two Cheers for the Responsibility to Protect", International Affairs and Defense Section, House of Common library, Research Paper, 08/55. 

Boutros-Ghali, Boutros (17 June 1992),"An Agenda for Peace: Preventive Diplomacy, Peace- making and peace-Keeping", A/47/277-S/2411. 

BURGESS ،J. PETER,( 2002) , Ethics of Humanitarian Intervention: The Circle Closes, Security Dialogue SAGE Publications, Vol. 33(3). 

Cassese,Antonio(1995), Self -Determination of Peoples; A Legal Appraisal ,Cambridge: Cambridge University press. Christopher McCrudden, "Human Dignity and Judicial Interpretation of Human Rights", in the European Journal of International Law,Vol.19, No. 4, 2008, p. 656. 

Dinstein, Y. War, Aggression and Self-Defence, Cambridge University Press,2011

Global security, “TRIBES”, Available at: www. globalsecurity. org/ military/ world/ yemen/ tribes . htm, Access date: 10/8/2015

Grimal, F. Threats of Force: International Law and Strategy: outledge ,2013

Hans koecler "The Palestinian people,s right of self – determination basis of peace in the middle east 

Jeremy M. Sharp (2018) Yemen: Civil War and Regional Intervention ,Specialist in Middle Eastern Affairs ,Updated August 24, 2018, Congressional Research Service 

ICISS Report, "The Responsibility To Protect ", International Development Research Center , Ottawa ,Canada , 2001

Kahler,Miles,(2010), Legitimacy,Humanitarian intervention, and international institutions, Politics, Philosophy & Economics,vol 10(1).

M. Malone, David , "The UN Security Council From the cold war to the 21st century" , Lynne Rienner Publisher , United States , 2004, 

. Nahar,Snigdha,Soverehgn Equality Principle In International law 2010,www. Global Politician. Com, p.2-8. 

O’DONNELL ,CHELSEA,( 2014) ,THE DEVELOPMENT OF THERESPONSIBILITYTO PROTECT: ANEXAMINATION OF THEDEBATE OVER THE LEGALITY OFHUMANITARIAN INTERVENTION, DUKE JOURNAL OF COMPARATIVE & INTERNATIONAL LAW ,Vol 24(3). 

Oppenhiem, International Law vol. I, Peace, ed, H. Lauterpacht (8 th edn 1955) 

Ryan, Patrick W. (2015), “The Yemen Crisis and the Bab El-Mandeb Maritime Chokepoint, April 14, 2015.available at: http://susris.com. 

Salisbury,p. 2015. Yemen and the Saudi – Iranian “Cold War”, Middle East and North Africa Programme. The Royal Institute of International Affairs 

The Secretary-General, "Report of the Secretary-General: The Role of - The United Nations in twenty-First Century”, U. N. Doc. A/54/2000 (Mar.27.2000) 

THOMAS ,NICHOLAS , TOW ,WILLIAM T. ,( 2002), The Utility of Human Security: Sovereignty and Humanitarian Intervention, Security Dialogue,SAGEPublications, Vol. 33(2). 

Vincent Durac (2018), How the Yemen conflict became a devastating humanitarian crisis 

WEISS ,THOMAS G. ( 2004), The Sunset of Humanitarian Intervention?The Responsibility to Protect in aUnipolar Era, Security dialogue, Vol. 35(2). 

Yemen-European Community, Strategy Paper for the period 2007-2013.