تعهد اجتماعی شاعران معاصر با رویکرد اصلاح جامعه (مطالعه مورد پژوهانه: اشعار اجتماعی مهدی اخوان ثالث)

فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی

دوره 16، شماره 24، دی 1399، صفحه 20-34   

نویسندگان

علیرضا قبادی^{* 1}؛ میلاد پوررجبی²

¹استادیار جامعه شناسی ادبیات دانشگاه خوارزمی تهران

²دانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

یکی از مواردی که در رفتار یک جامعه اثرگذار است فرهنگ غالب بر مردم آن جامعه است، شاعران معاصر از این ظرفیت اجتماعی نهایت استفاده را کرده‌اند و در بیشتر موارد تعهد به مسائل اجتماعی و فرهنگی انسان را سرلوحه مضامین خویش قرار می‌دهند. تاریخ شاهد شاعرانی است که برای مفاهیم اجتماعی و فرهنگی جامعه‌ی خویش ارزش بسیار قائل‌اند و همواره در تلاش هستند تا در جهت حل مشکلات جامعه تصویری به‌مراتب واقعی‌تر ارائه کنند، از برجسته‌ترین شاعرانی که در این فضا حرکت می‌کنند، مهدی اخوان ثالث است. شرایط اجتماعی که اخوان در آن می‌زیست با توجه به زمینه‌های فکری و عقیدتی دهه‌های ۱۳۳۰ و ۱۳۴۰ شمسی، دارای دیدگاه‌های ناب در برخورد با مسائل اجتماعی موجود بود تا حدی که به اذعان بسیاری از جوانان روشنفکر و هنرمند آن روزگار، با شعرهای اخوان به نگرش تازه‌ای از زندگی رسیدند. این جستار حاضر بر آن است تا با رویکردی توصیفی تحلیلی به بررسی شعر اخوان به کشف مصادیق برخاسته از این دیدگاه‌ها نائل آید.

کلیدواژه‌ها

تعهد اجتماعی؛ نظام اجتماعی؛ فضای اجتماعی؛ تبادل اجتماعی؛ ادبیات