مقایسه هوش هیجانی و اجتماعی، اضطراب تحصیلی و باورهای معرفت‌شناختی در دانش‌آموزان معتاد و غیرمعتاد به اینترنت

روانشناسی اجتماعی

مقاله 2، دوره 8، شماره 57، اسفند 1399، صفحه 13-23   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

نجیبه اکبرزاده¹؛ وحید فلاح^{* 2}؛ سیده عصمت رسولی²

¹دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی درسی، گروه علوم تربیتی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران

²استادیار، گروه علوم تربیتی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران

چکیده

این پژوهش با هدف مقایسه هوش هیجانی و اجتماعی، اضطراب تحصیلی و باورهای معرفت‌شناختی در دانش‌آموزان معتاد و غیرمعتاد به اینترنت انجام شد. مطالعه حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا علی مقایسه‌ای بود. جامعه پژوهش دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه شهرستان بابل در سال تحصیلی 98-1397 بودند. بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه 374 نفر برآورد که این تعداد با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها شامل پرسشنامه‌های اعتیاد به اینترنت (یانگ، 1998)، هوش هیجانی (برادبری و گریوز، 2004)، هوش اجتماعی (سیلورا و همکاران، 2001)، اضطراب تحصیلی (فیلیپس، 1979) و باورهای معرفت‌شناختی (شومر، 1993) بود. برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل واریانس چندمتغیری با کمک نرم‌افزار SPSS-20 استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که دانش‌آموزان معتاد و غیرمعتاد به اینترنت از نظر هر چهار متغیر هوش هیجانی و اجتماعی، اضطراب تحصیلی و باورهای معرفت‌شناختی تفاوت معناداری داشتند (05/0>P). به عبارت دیگر، دانش‌آموزان معتاد به اینترنت در مقایسه با دانش‌آموزان غیرمعتاد به اینترنت از نظر هوش هیجانی، هوش اجتماعی و باورهای معرفت‌شناختی در سطح پایین‌تر و از نظر اضطراب تحصیلی در سطح بالاتری قرار داشتند. با توجه به نتایج پژوهش حاضر، دانش‌آموزان معتاد به اینترنت در مقایسه با دانش‌آموزان غیرمعتاد به اینترنت از نظر هر چهار متغیر هوش هیجانی و اجتماعی، اضطراب تحصیلی و باورهای معرفت‌شناختی در وضعیت نامناسب‌تری بودند. بنابراین، ضروری است تا متخصصان تعلیم‌وتربیت، روانشناسان و مشاوران مدارس برای دانش‌آموزان و خانواده‌های آنان دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی جهت شناخت پدیده اعتیاد به اینترنت و عواقب آن برگزار نمایند و از این طریق میزان اعتیاد به اینترنت آنها را کاهش دهند.

کلیدواژه‌ها

هوش هیجانی#هوش اجتماعی؛ اضطراب تحصیلی#باورهای معرفت‌شناختی#اعتیاد به اینترنت

مراجع

اصغری شربیانی، عباس و عطادخت، اکبر. (1396). تاثیر آموزش خودگویی‌های مثبت در کاهش اضطراب امتحان دانش‌آموزان ابتدایی مبتلا به نارساخوانی. فصلنامه سلامت روان کودک، 4(4)، 33-24. ##

خیری، طوبی؛ عبداللهی، محمدحسین و شاهقلیان، مهناز. (1392). مقایسه هوش هیجانی، سبک دلبستگی و عزت نفس در افراد معتاد و غیرمعتاد. مجله روانشناسی سلامت، 2(7)، 81-69. ##

صفاری‌نیا، مجید؛ عباسپور، پرستو و دهستانی، مهدی. (1394). مقایسه هوش اجتماعی و شخصیت جامعه‌پسند در دانشجویان علوم پزشکی با و بدون اعتیاد به اینترنت. مجله اصول بهداشت روانی، 17(5)، 233-229. ##

طایفه مهدی‌خان، هلیا؛ احدی، حسن؛ دلخواه، مسعود؛ بهرامی، هادی و باقری، فریبرز. (1397). بررسی اثربخشی تئاتر پداگوژیک (تعلیم‌وتربیتی) بر هوش هیجانی و اجتماعی کودکان. مجله روان‌شناسی اجتماعی، 13(48)، 85-77. ##

طیوری، امیر؛ میری، محمدرضا؛ بهشتی، داود؛ یاری، الهه؛ خدابخشی، حوریه و عنانی سراب، غلامرضا. (1394). شیوع اعتیاد به اینترنت و ارتباط آن با اضطراب، استرس و افسردگی در دانش‌آموزان متوسطه شهر بیرجند در سال 1393. مجله دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، 22(1)، 75-67. ##

فتحی، محمد؛ سهرابی، فرامرز و سعیدیان، مرتضی. (1392). مقایسه  ویژگی‌های شخصیتی و سبک‌های هویت در دانشجویان معتاد و غیرمعتاد به اینترنت. مجله تحقیقات علوم رفتاری، 11(2)، 99-90. ##

فرشی رومیانی، فریده و ترابی نیکجه، مجید. (1397). مقایسه اضطراب و استرس بر مبنای میزان استفاده از فضای مجازی در بیماران قلبی مرد و زن آنژیوگرافی‌شده در بیمارستان شهید مدنی تبریز. مجله زن و مطالعات خانواده، 10(39)، 48-23. ##

قادری، مصعب و شمسی، افضل. (1394). همبستگی بین هوش هیجانی و سلامت روان در دانشجویان شهر جیرفت. نشریه مدیریت ارتقای سلامت، 5(1)، 72-62. ##

کافی‌نیا، فاطمه و فرهادی، هادی. (1399). اثربخشی درمان شناختی رفتاری گروهی بر خودآگاهی هیجانی و توانش حل مساله دانش‌آموزان دارای اعتیاد به اینترنت. مجله علوم روانشناختی، 19(85)، 120-111. ##

کیان، مریم و قادری، رقیه. (1398). نقش باورهای معرفت‌شناختی و هوش معنوی در پیش‌بینی موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان دوره تحصیلی متوسطه. نشریه پژوهش‌های آموزش و یادگیری، 16(1)، 74-65. ##

معنوی‌پور، داود. (1391). مقایسه باورهای معرفت‌شناسی دانشجویان بر اساس جنسیت، رشته و مقطع تحصیلی. مجله علوم تربیتی و روانشناسی (شناخت اجتماعی)، 1(1)، 65-59. ##

نریمانی، محمد؛ حبیبی، یعقوب و رجبی، سعید. (1390). مقایسه هوش هیجانی و کیفیت زندگی در مردان معتاد و غیرمعتاد. فصلنامه اعتیادپژوهی سوءمصرف مواد، 5(19)، 38-21. ##

یوسفلو، خدیجه و زارعی، حیدرعلی. (1396). تاثیر آموزش ایمن‌سازی در مقابل استرس بر کاهش اضطراب امتحان و افزایش عملکرد تحصیلی در درس فیزیک. نشریه آموزش و ارزشیابی، 10(38)، 50-33. ##

Anand, N., Jain, P. A., Prabhu, S., Thomas, C., Bhat, A., Prathyusha, P. V., & et al. (2018). Internet use patterns, internet addiction, and psychological distress among engineering university students: A study from India. Indian Journal of Psychological Medicine, 40(5), 458-467. ##

Chen, F., Tsai, C., & Wu, S. (2014). Postural sway and perception of affordances in children at risk for developmental coordination disorder. Experimental Brain Research, 232(7), 2155-2165. ##

GhoreyshiRad, F. (2013). Comparison of emotional intelligence, self-esteem, and aggression in monolinguals and bilinguals. International Journal of Psychology, 7(2), 136-151. ##

Hsieh, Y., Wei, H., Hwa, H., Shen, A. C., Feng, J., & Huang, C. (2018). The effects of peer victimization on children’s internet addiction and psychological distress: The moderating roles of emotional and social intelligence. Journal of Child and Family Studies, 28, 2487-2498. ##

Kaya, H., Senyuva, E., & Bodur, G. (2018). The relationship between critical thinking and emotional intelligence in nursing students: A longitudinal study. Nurse Education Today. 68, 26-32. ##

Korkmaz, S., Keles, D. D., Kazgan, A., Baykara, S., Gurok, M. G., Demir, C. F., & Atmaca, M. (2020). Emotional intelligence and problem solving skills in individuals who attempted suicide. Journal of Clinical Neuroscience, 74, 120-123. ##

Kun, B., & Demetrovics, Z. (2010). Emotional intelligence and addictions: A systematic review. Substance Use & Misuse, 45, 1131-1160. ##

Li, X., Luo, X., Zheng, R., Jin, X., Mei, L., Xie, X., & et al. (2019). The role of depressive symptoms, anxiety symptoms, and school functioning in the association between peer victimization and internet addiction: A moderated mediation model. Journal of Affective Disorders, 256, 125-131. ##

Loflin, D. C., & Barry, C. T. (2016). ‘You can't sit with us:’ Gender and the differential roles of social intelligence and peer status in adolescent relational aggression. Personality and Individual Differences, 91, 22-26. ##

McDonald, K. R., & Pearson, J. M. (2019). Cognitive bots and algorithmic humans: toward a shared understanding of social intelligence. Current Opinion in Behavioral Sciences, 29, 55-62. ##

Pan, Y., Chiu, Y., & Lin, Y. (2020). Systematic review and meta-analysis of epidemiology of internet addiction. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 118, 612-622. ##

Peng, W., Li, D., Li, D., Jia, J., Wang, Y., & Sun, W. (2019). School disconnectedness and Adolescent Internet Addiction: Mediation by self-esteem and moderation by emotional intelligence. Computers in Human Behavior, 98, 111-121. ##

Pizzie, R. G., & Kraemer, D. J. M. (2019). The academic anxiety inventory: Evidence for dissociable patterns of anxiety related to math and other sources of academic stress. Frontiers in Psychology, 9, 1-20. ##

Roick, J., & Ringeisen, T. (2017). Self-efficacy, test anxiety, and academic success: A longitudinal validation. International Journal of Educational Research, 83, 84-93. ##

Saikia, A. M., Das, J., Barman, P., & Bharali, M. D. (2019). Internet addiction and its relationships with depression, anxiety, and stress in urban adolescents of Kamrup district, Assam. Journal of Family & Community Medical, 26(2), 108-112. ##

Sepriadi, M. D. P. (2020). Analysis of academic anxiety in students. International Journal of Psychosocial Rehabilitation, 24(8), 15304-15312. ##

Schommer, M. (1993). Epistemological development and academic performance among secondary students. Journal of educational psychology, 85(3), 406-411. ##

Silvera, D., Martinussen, M., & Dahl, T. I. (2001). The Tromso social intelligence scale, a self-report measure of social intelligence. Scandinavian Journal of Psychology, 42(4), 313-319. ##

Stoel, G., Logtenberg, A., Wansink, B., Huijgen, T., VanBoxtel, C., & Drie, J. (2017). Measuring epistemological beliefs in history education: An exploration of naïve and nuanced beliefs. International Journal of Educational Research, 83, 120-134. ##

Ulyshen, T. Z., Koehler, M. J., & Gao, F. (2015). Understanding the connection between epistemic beliefs and internet searching. Journal of Educational Computing Research, 53(3), 345-383. ##

Xenofontos, C. (2018). Greek-Cypriot elementary teachers’ epistemological beliefs about mathematic. Teaching and Teacher Education, 70, 47-57. ##

Young, K. S. (1998). Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. Cyberpsychology & Behavior, 1(3), 237-244. ##