دریغ یاد (نوستالوژی )در شعر 4 شاعر معاصر تاجیک

تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)

مقاله 8، دوره 13، شماره 47، فروردین 1400، صفحه 205-228   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/dk.2021.680304

نویسندگان

فروغ نفیسی؛ حسین اسماعیلی^* ؛ رقیه ابراهیمی زاد

گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد گچساران، دانشگاه آزاد اسلامی، گچساران، ایران.

چکیده

مردم تاجیکستان  بعد از سال‌ها جدایی، از سرزمین کهن و مهد شاعران و دانشمندان بزرگ زبان فارسی در خراسان بزرگ، با بازیافتن استقلال، بار دیگر فرصت برگشتن  به هویت اصلی خود را می‌یابند و درصدد سروسامان دادن به فرهنگ و ادبیات فارسی، این میراث گران‌بهای نیاکان ما، برمی‌آیند، و  به آرزوی دیرین خود جامه‌ عمل می‌پوشانند، با بررسی آثاری که  شاعران این دیار، بعد از استقلال سروده‌اند، متوجه می‌شویم که اغلب این سرایندگان، با یادآوردن گذشتة ارزشمند خویش در روزگار خراسان بزرگ‌ و برای آن چه که در این مدّت جدایی از دست داده‌اند، حسرت می‌خورند و گلّه و شکایت از سرنوشت خویش دارند. به طوری که در آثار اخیر تعداد زیادی از شاعران تاجیکستان، دریغ یاد (نوستالوژی ) و حسرت  برای گذشتة فرهنگ و زندگی اجتماعی گذشتة آنان  به خوبی آشکار است. در این مقاله با (روش توصیفی – تحلیلی) بررسی اشعاری  از صدرالدین عینی، بازار صابر، گلرخسار صفی آوا و  لایق شیرعلی از زاویة دریغ یاد می‌پردازیم. تا به عمق اندوهان علاقه‌مندی این شاعران  مبارز و  وطن پرست  به  فرهنگ و ادبیات فارسی  سرزمین  مادری پی ببریم.

کلیدواژه‌ها

دریغ یاد؛ تاجیکستان؛ صدرالدین عینی؛ بازار صابر؛ گلرخسار صفی آوا؛ لایق شیرعلی

مراجع

کتاب­ ها
آرین پور، یحیی (1376) از نیما تا روز گار ما، تهران: انتشارات زوار.

آشوری، داریوش (1381) فرهنگ علوم انسانی، تهران: مرکز.

انوری، حسن (1382) فرهنگ فشرده سخن، جلد 2، تهران: نشر سخن.

انوشه، حسن (1376) فرهنگ­نامه ادبی فارسی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.

باطنی، محمدرضا و دیگران (1372 ) واژه‌های دخیل اروپایی در فارس، تهران: فرهنگ معاصر.

برجیان،حبیب (1375) دانشنامه ادب فارسی، جلد یکم، تهران: انتشارات دانشنامه.

بلخی، جلال­الدین (1363) مثنوی معنوی، جلد اول، تصحیح رنالد الین نیکلسن، چاپ سوم،تهران: انتشارات مروارید.

پور افکاری، نصرت­الله (1382) فرهنگ جامع روانشناسی و روان پزشکی  انگلیسی – فارسی، تهران: فرهنگ معاصر.

حافظ شیرازی، شمس­الدین محمد (1358) دیوان، به کوشش پرویز ناتل خانلری، چاپ اول، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.

حافظ نیا، محمدرضا ( 1385) اصول و مفاهیم ژئوپلوتیک، تهران: انتشارات پاپلی.

خاقانی شروانی، افضل­الدین بدیل (2537 ) دیوان، به کوشش ضیاء­الدین سجادی، چاپ دوم، تهران: کتابفروشی زوار.

ذبیح الله، بهروز (1392) قصه مرغ سمندر، مشهد: انتشارات مرندیز.

شعردوست، علی اصغر (1389) چشم انداز شعر معاصر تاجیک، تهران: انتشارات بین­المللی الهدی.

شکورزاده، میرزا (1385) تاجیکان در مسیر تاریخ، تهران: انتشارات بین­المللی الهدی.

شکویی، حسین (1387) اندیشه ­های نو در فلسفه جغرافیا، تهران: انتشارات موسسه جغرافیای کارتوگرافی گیتاشناسی.

شیرعلی، لایق (1383) کلیات اشعار، تهران: پژوهشگاه فرهنگ فارسی تاجیکی.

صابر، بازار (1984) آتش برگ، دوشنبه: انتشارات عرفان.

صابر، بازار (1389) چشم انداز شعر امروز تاجیکستان، تهران: الهدی.

صابر، بازار (1378) شعر غرق خون، به کوشش رحیم مسلمانیان قبادیانی، تهران: الهدی.

صائب تبریزی، محمد علی(1365) دیوان، جلد2، محمد قهرمان، چاپ اول،تهران: انتشارات علمی فرهنگی.

عارف قزوینی، ابوالقاسم (1347) دیوان، سیف آزاد، تهران: انتشارات امیرکبیر.

علی، موسوی گرمارودی (1384) از ساقه تا صدر، چاپ اول، تهران: مؤسسه انتشارات قدیانی.

خیام، عمر (1342) ترانه­ های خیام، به کوشش صادق هدایت، تهران : انتشارات امیرکبیر.

عینی، صدرالدین (1385) نمونه ادبیات تاجیک، به کوشش علی رواقی، تهران: سازمان میراث فرهنگی.

کرانک، مایک (1383) جفرافیای فرهنگی، ترجمه مهدی قراخلو، تهران: انتشارات سمت.

صفی آوا، گلرخسار (1390) مجموعه اشعار، تهران: نگاه، چاپ اول.

محیی­الدین شاد،  محمد پادشاه بن غلام (1363) آنندراج، فرهنگ جامع فارسی محمد دبیرسیاقی تهران: زوار.

 مقالات

بیکتاش، نذرالله(1391) دوران آغازین فعالیت ­های ادبی صدرالدین عینی، فصلنامۀ پژوهش‌های ایران­شناسی، دوشنبه، پژوهشگاه فرهنگ فارسی _تاجیکی سفارت جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان، سال نهم، شمارة 23و24، صص65-47.

همام، پروفسور (1371) تاجیکان، مجلة مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شمارة 1، بهار، چاپ تهران: صص260-243.

ستارزاده، عبدالنبی(1391) میراث شاعر دلداده و آزاده، فصلنامۀ پژوهش­ های ایران­شناسی، دوشنبه، پژوهشگاه فرهنگ  فارسی _تاجیکی سفارت جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان، سال نهم، شمارة 23و24، صص 189- 165.

سجادیه، محمدعلی (1370) باز هم تات و تاجیک، مجلۀ آینده، سال پانزدهم، صص 574-578.

محیط طباطبائی، محمد (1385) دربارة لفظ تاجیک و تات، مجلۀ آینده، سال دوازدهم، صص 349-343.

میراحمدی، مریم(1372) قوم تاجیک و فرهنگ تاجیکی در آسیای مرکزی، فصلنامۀ مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، بهار، شماره 4، صص 90-63.