شناسایی عناصر سازنده پیاده راه های شهری مبتنی بر ادراکات حسی شهروندان مطالعه موردی: پیاده راه تربیت و ولیعصر تبریز

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقاله 3، دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 50، فروردین 1400، صفحه 43-59   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی استخراج ازرساله و پایان نامه

نویسندگان

مهدی فرج زاده¹؛ رضا ولی زاده^{* 2}؛ فریدون بابایی اقدم³؛ علی پناهی²؛ علی آذر⁴

¹دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

²استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

³دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

⁴استادیار معماری و شهرسازی، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بهبود کیفیت ادراک پیاده‌راه‌های شهری با استفاده از مؤلفه‌های حسی شهروندان گرفته تا با در نظر گرفتن ادراکات شهروندان پیشنهادهایی برای ساماندهی این فضاها ارائه نماید. پژوهش حاضر از نظر ماهیت، از نوع پژوهش‌های کمّی و ازنظر نحوه‌ی گردآوری داده‌ها، از نوع پژوهش‌های میدانی محسوب می‌شود. جامعه‌ی آماری پژوهش را تمامی مخاطبان (ساکنان، شاغلان و بازدیدکنندگان، درمجموع 84240 نفر) تشکیل داده است. با استفاده از فرمول کوکران و به روش تصادفی ساده 380 نفر به‌عنوان حجم نمونه انتخاب‌شد. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه استفاده گردید. پایایی پرسشنامه با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ 893/0 برای تربیت و 889/0 برای ولیعصر به دست آمد. نتایج حاصل از آزمون تحلیل عاملی منجر به کاهش 55 متغیر به 24 متغیر و 4 عامل در هر دو پیاده راه شد. با توجه به عامل‌های بارگذاری شده، با توجه به متغیرهای بارگذاری شده می-توان عامل‌های چهارگانه را بنام‌های عامل حس بینایی، حس چشایی و بویایی، حس شنوایی و حس لامسه نام نهاد. همین چهار عامل برای پیاده راه ولیعصر به ترتیب اهمیت عبارت‌اند از عامل کیفیت بصری، عامل چشایی، عامل بینایی و عامل چندگانه. درمجموع چهار عامل توانایی تبیین توانایی تبیین این 1/85 درصد از تغییرات واریانس پیاده راه تربیت و 06/72 درصد از تغییرات واریانس پیاده راه ولیعصر را دارند. همچنین نتایج آزمون کای اسکور و تحلیل مسیر نیز نشان داد که کیفیت ادارک ذهنی در سطح معناداری 95/0 بین دو پیاده راه وجود دارد. در نهایت پیشنهادهای کاربردی متناسب با نوع ادراک ذهنی شهروندان ارائه گردید.

کلیدواژه‌ها

ادراک حسی؛ شهروند؛ فضای شهری؛ پیاده راه؛ تبریز

مراجع

References

Abbaszadeh, Sh., Tamri, S. 2013. Investigation and analysis of the components affecting the improvement of spatial qualities of pedestrians in order to increase the level of social interactions, case study: Tabriz Education and Valiasr axes, Quarterly Journal of Urban Studies, 1(4), pp. 1

Ahern, J., Cilliers, S., & Niemelä, J. 2014. The concept of ecosystem services in adaptive urban planning and design: A framework for supporting innovation. Landscape and Urban Planning, Vol. 125, pp. 254-259.

Akbari, P., Davoodi, A. 2015. The role of pedestrians in improving the behavioral identity of citizens in the Islamic city (Case study: Ferdowsi St., Sanandaj), Journal of Iranian-Islamic Cities Studies, 5(20), pp. 59-49.

Alavi Nasab Ashkazari, F., Budaghpour, S., Sabernejad, J. 2019. Explaining the characteristics and components of socialization of social spaces in Tehran (a case study of social and public lands of Abbasabad lands), Journal of New Attitudes in Human Geography, 12 (1): 325-344.

Ameen, R. F. M., Mourshed, M., & Li, H. 2015. A critical review of environmental assessment tools for sustainable urban design. Environmental Impact Assessment Review, Vol. 55, pp. 110-125.

Anari, F., Eghbali, N., Moayedfar, R. 2019. Evaluation of the effect of the structure of the communication network of the eastern part of Tehran's strategic plan on urban resilience, Journal of New Attitudes in Human Geography, 12 (1): 595-617.

Arellana, J., Saltarín, M., Larrañaga, A. M., Alvarez, V., & Henao, C. A. 2020. Urban walkability considering pedestrians’ perceptions of the built environment: a 10-year review and a case study in a medium-sized city in Latin America. Transport Reviews, 40(2), 183-203.

Boeing, G. 2018. Measuring the complexity of urban form and design. URBAN DESIGN International, Vol. 23, No.4, pp. 281-292.

Du, Y., and C.M. Mak, and J. Liu, and Q. Xia, and J. Niu, & k.C. Kwok. 2017. effects of lift-up design on pedestrian level wind comfort in different building configurations under three wind directions. Building and Environment, Vol. 117, pp: 84-99.

Fletcher, T. D., Shuster, W., Hunt, W. F., Ashley, R., Butler, D., Arthur, S., . . . Bertrand-Krajewski, J.-L. 2015. SUDS, LID, BMPs, WSUD and more–The evolution and application of terminology surrounding urban drainage. Urban Water Journal, Vol. 12, No. 7, pp. 525-542.

Gavrilidis, A. A., Niță, M. R., Onose, D. A., Badiu, D. L., & Năstase, I. I. 2019. Methodological framework for urban sprawl control through sustainable planning of urban green infrastructure. Ecological indicators, Vol. 96, pp. 67-78.

Jianren, S., Jingyi, L., & Hua, L. 2013. Basic Factors of Urban Pedestrian Design Based on Behavioral Scale and Physical Environment Analysis. China Ancient City, 7.

Khalil Abadi Police Station, H., Sultan Mohammadlu, S., Sultan Mohammadlu; N. 2016. Designing sidewalks and its impact on quality of life in the historical context of cities, Case study: Tarbiat Tabriz sidewalk, Iranian Architectural Studies, 9(1), pp. 174-154.

Kullmann, K. 2019. Design with (human) nature: recovering the creative instrumentality of social data in urban design. Journal of Urban Design, Vol. 24, No .2, pp. 165-182.

Locke, P. M., & McCann, R. 2016. Merleau-Ponty: Space, Place, Architecture: Ohio University Press.

Loukaitou-Sideris, A., & Mukhija, V. (2016) Responding to informality through urban design studio pedagogy. Journal of Urban Design, Vol. 21, No. 5, pp. 577-595.

Malnar, J. M., & Vodvarka, F. 2018. Recent architectural and planning strategies on Native American Lands The Handbook of Contemporary Indigenous Architecture (pp. 161-191): Springer.

Mansouri, S. 2004. An Introduction to the Recognition of Landscape Architecture ”, Bagh-e Nazar Quarterly, First Year, Tehran, Art and Architecture and Urban Development Research Center Publications.

Mauliani, L., and A.W. Purwantiasning, & W. Aqli. 2015. designing better environment by providing pedestrian way for pedestrian. Procedia-Social and Behavioral Sciences, Vol. 179, pp: 80-93.

Mehta, V. 2008. Walkable streets: pedestrian behavior, perceptions and attitudes. Journal of Urbanism, 1(3), 217-245.

Mueller, J., Lu, H., Chirkin, A., Klein, B., & Schmitt, G. 2018. Citizen Design Science: A strategy for crowd-creative urban design. Cities, Vol. 72, pp. 181-188.

Nag, D., Goswami, A. K., Gupta, A., & Sen, J. 2019. Assessing urban sidewalk networks based on three constructs: a synthesis of pedestrian level of service literature. Transport Reviews, pp. 1-37.

Omer, I., & N. Kaplan. 2017. using space syntax and agent-based approaches for modeling pedestrian volume at the urban scale. Computers, Environment and Urban Systems, Vol. 64, pp: 57-67.

Rasouli, S., Rahim Dokhtar Khoram, S. 2009. Creating a favorable urban landscape in the footpaths, Journal of Armanshahr Architecture and Urban Planning, 2 (3): 103-112.

Rezaei, M. 2013. Implementation Measures, The Role of Implementation in Improving the Sense of Place, Journal of Fine Arts, 18 (4): 15-24.

Salehi Fard, M. 2011. Analytical study of road construction in the metropolises of the country with emphasis on the demands of citizens, Sefeh Quarterly, 21(4), pp. 92-67.

Salehinia, M., Niroumand Shishvan, M. 2018. Explaining the role of sensory sensory components based on senses in the quality of environmental sensory perception of the new Tabriz Citadel Passage, Iranian-Islamic Urban Planning Journal, 8 (31): 19-31.

Samavati, S., Ranjbar, A. 1397. Recognition of the factors affecting happiness in urban public spaces (Case study: Pedestrian area of the historical center of Tehran), Journal of Urban Studies, 8 (29): 3-18.

Shafiee, R., Sharifi Daramadi, p. 2006. Blindness and Perception of the Environment, First Edition, Sepahan Publications, Tehran.

Toutakhane, A. M. 2018. Influencing Factors on Performance of Social Behavior Settings at Parks and Green Spaces of Tabriz. Journal of Urban and Regional Analysis, 10(2), pp. 199-215.

Toutakhane, A. M., & Mofareh, M. 2016. INVESTIGATION AND EVALUATION OF SPATIAL PATTERNS IN TABRIZ PARKS USING LANDSCAPE METRICS. Journal of Urban and Environmental Engineering, 10(2), pp. 263-269.