بهبود خصوصیات زراعی و مرفولوژیکی ذرت علوفه‌ای با تغییر در تاریخ کاشت و تعیین مناسب ترین زمان برداشت در منطقه ورامین

دوفصلنامه ی علوم به زراعی گیاهی

دوره 10، شماره 1، شهریور 1399، صفحه 1-13   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

مجید عبدلی^*

دکتری زراعت، پژوهشگر سابق مرکز تحقیقات و نوآوری سازمان اتکا، تهران، ایران.

چکیده

به ­منظور بررسی تأثیر تاریخ کاشت و زمان برداشت بر صفات مرفولوژیکی ذرت علوفه­ای (رقم کارون 701)، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات با سه تکرار در قالب بلوک­های کامل تصادفی در ورامین در سال 1394 اجرا شد. تیمارها شامل پنج تاریخ کاشت به‌عنوان فاکتور اصلی (20 فروردین، 31 اردیبهشت، 28 خرداد، 9 تیر و 24 تیرماه) و دو زمان برداشت به‌عنوان فاکتور فرعی (مرحله شیری شدن دانه و مرحله خمیری شدن دانه) بود. نتایج نشان داد که تاریخ­های کاشت ازنظر ارتفاع بوته، عرض برگ، سطح برگ، قطر بلال و عملکردتر اختلاف معنی­داری در سطح یک درصد داشتند. اما تعداد برگ در بوته، طول برگ، تعداد گره در ساقه و قطر ساقه ازنظر آماری معنی­دار نشدند و تحت تأثیر تاریخ کاشت قرار نگرفتند. نتایج این آزمایش نشان می­دهد که تاریخ کاشت 9 تیرماه ازنظر صفات مرفولوژیکی من‌جمله ارتفاع بوته، عرض برگ، سطح برگ، قطر بلال و عملکردتر بوته نسبت به بقیه تاریخ­های کاشت برتری دارد و با کشت زودهنگام و تأخیر در کاشت از میزان صفات فوق به‌شدت کاسته می­شود. دراین‌بین، زمان برداشت در مرحله شیری شدن دانه بیشترین میزان عرض برگ و سطح برگ و برداشت در مرحله خمیری شدن دانه بیشترین عملکردتر بوته را به خود اختصاص داد. توصیه می­گردد جهت حصول عملکرد مطلوب ذرت، عملیات کاشت در نیمه اول تیرماه در منطقه ورامین صورت گیرد و برای برداشت علوفه باکیفیت برداشت در مرحله شیری و برای به دست آوردن عملکرد بیشتر برداشت در مرحله خمیری شدن دانه صورت پذیرد.

کلیدواژه‌ها

تاریخ کاشت؛ صفات مرفولوژیکی؛ ذرت؛ زمان برداشت؛ ذرت علوفه‌ای

مراجع

  
ر. امام، ی. و ثقهالاسلام، م.ج. 1384 . عملکرد گیاهان زراعی: فیزیولوژی و فرآیندها (ترجمه)، چاپ اول،
انتشارات دانشگاه شیراز. 593 صفحه.
2 . انصاری نیا، م.، نورمحمدی، ق. و مبصر، ح.ر. 1390 . بررسی اثر تاریخهای کشت تأخیری پساز برداشت
207- :(2) برنج بر روی برخی ویژگیهای زراعی ژنوتیپهای ذرت سیلویی. مجله پژوهشهای به زراعی، 3
.216
9

ر. بزرگمهر، ج. و نستری نصرآبادی، ح. 1393 . بررسی اثر تاریخ کاشت و رقم بر عملکرد و کیفیت ذرت
.160-164 : علوفهای. نشریه زراعت (پژوهش و سازندگی)، 104
4 . پزشکپور، پ. و خزائی، ع. 1381 . اثر تراکم بر عملکرد و اجزای عملکرد هیبریدهای 647 و 600 ذرت.
. هفتمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران، کرج، صفحه 79
5 . حدادی، م.ح. و محسنی، م. 1392 . اثر تراکم بوته و تاریخ کاشت بر عملکرد دانه در گروههای مختلف
.157-149 : زودرسی ذرت در تناوب با گندم. مجله یافتههای نوین کشاورزی، 21
6. دهمرده، م.، قنبری، ا.، سیاه سر، ب. و رمرودی، م. 1389 . بررسی اثر نسبت کاشت و زمان برداشت بر
.633-642 :(3) کیفیت علوفه ذرت در کست مخلوط با لوبیا چشمبلبلی. مجله علوم گیاهان زراعی ایران، 41
7 . زارعی، ژ.، حیدری، ح.، نصرتی، ا. و خرمی وفا، م. 1397 . مقایسه سیستم کشت مستقیم و نشایی ذرت
.108-97 :(1) در تاریخ کاشت معمول و هراکشت. مجله تولیدات گیاهی، 41 (Zea mays L.)
8 . فیضبخش، م.ت.، مختارپور، ح.، مساوات،س.ا.، مهاجر، م. و شاهی، ق.ا. 1389 . تأثیر تاریخ کاشت
و تراکم بوته بر روی عملکرد علوفه و برخی از صفات مرفولوژیکی ذرت رقم سینگل کراس 704 . مجله
.217-224 :(1) الکترونیک تولید گیاهان زراعی، 3
9 . قنبری، ا.، احمدیان، ا.، میر، ب. و رزمجو، ا. 1389 . بررسی تأثیر زمان برداشت بر ویژگیهای کمی و
.54-41 : کیفی علوفهی ذرت. مجله علمی-پژوهشی اکو فیزیولوژی گیاهان زراعی و علفهای هرز، 15
10 . گل شکوه، ع.ا.، برزگری، م. و فتوحی، ف. 1389 . تأثیر تاریخ کاشت بر عملکرد سه هیبرید جدید تجاری
.55-69 :(2) ذرت در شمال خوزستان. مجله تولیدات گیاهی، 33
11 . لرکی، ف.، امیر بختیار، ن. و قمری، م. 1391 . بررسی تأثیر تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد
در خوزستان. فصلنامه علمی-پژوهشی (Zea mays L.) شش هیبرید متوسط رس امیدبخش ذرت
.69-59 : فیزیولوژی گیاهان زراعی، 14
12 . مبصر، ح.ر.، گهروسی،س.، محسنی، م. و عابدینی، م. 1391 . پاسخ ذرت سیلویی سینگل کراس 540
به تراکم و الگوی کاشت در تاریخهای مختلف کشت تأخیری بعد از برداشت برنج. مجله پژوهشهای به
.379-390 :(4) زراعی، 4
13 . مجیدیان، م. و اصفهانی، م. 1392 . اثر تاریخ کاشت بر عملکرد و برخی ویژگیهای زراعی شش هیبرید
57- :(9) ذرت علوفهای در شرایط اقلیمی استان گیلان. مجله تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی، 3
.69
14 . محمدی، خ. و آقا علیخانی، م. 1386 . تأثیر تراکم بوته و تاریخ کاشت بر عملکرد و کیفیت ذرت شیرین.
.117-126 :(2) مجله دانش کشاورزی، 17
با استفاده از (Zea mays L.) 15 . مدرسی، م.، خردنام، م. و آساد، م.ت. 1383 . انتخاب غیرمستقیم ذرت
.115-127 :(1) شاخصهای انتخاب بهمنظور افزایش عملکرد دانه. مجله علوم کشاورزی ایران، 35
16 . مدنی، ح. و قاسمی، م. 1389 . تأثیر تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام هیبرید ذرت شیرین
.179-189 :(2) در شرایط آب و هوایی اراک. مجله یافتههای نوین کشاورزی،

رر. معینی راد، ا.، پیر دشتی، ه.ا.، یگانه پور، ف. و مختارپور، ح. 1392 . اثرات تاریخ کاشت و تراکم بوته
: بر فنولوژی، مورفولوژی و عملکرد ذرت سینگل کراس 704 در گرگان. مجله پژوهش در علوم زراعی، 19
.41-56
18 . منده پور،س.، لک،ش. و شرفی زاده، م. 1393 . اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر ویژگیهای فنولوژیکی،
عملکرد و اجزای عملکرد ذرت هیبرید کارون 701 در خوزستان. فصلنامه علمی-پژوهشی فیزیولوژی گیاهان
.105-118 :(4) زراعی، 6
19 . نادری، ف.، سیادت، س.ع. و رفیعی، م. 1389 . اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر عملکرد دانه و اجزای
.31-41 :(1) عملکرد دو هیبرید ذرت بهعنوان کشت دوم در خرمآباد. مجله علوم زراعی ایران، 12
20.Ali, W., Ali, M., Ahmad, Z., Igbal, J., Anwar, S., Khan, M.H. and Kamal,
A. 2018. Influence of sowing dates on varying maize (Zea mays L.) varieties
grown under agro-climatic condition of Peshawar, Pakistan. European Journal
of Experimental Biology, 8(6): 1-4.
21.Boedhram, N., Arkebaure, T.J. and Batchelor, W. 2001. Season-long
characterization of vertical distribution of leaf area in corn. Agronomy Journal,
93: 1235-1242.
22.Bonhomme, R., Derieux, M., Kiniry, J.R., Edmeades, G.O. and Ozier-
Lafontaine, H. 1991. Maize leaf number sensitivity in relation to photoperiod
in multilocation field trials. Agronomy Journal, 83: 153-157.
23.Casini, P. 2012. Maize production as affected by sowing date, plant density and
row spacing in the Bolivian Amazon. Journal of Agriculture and Environment
for International Development, 106(2): 75-84.
24.Dahmardeh, M. and Dahmardeh, M. 2010. The effect of sowing date and
some growth physiological index on grain yield in three maize hybrids in
Southeastern Iran. Asian Journal of Plant Sciences, 9: 432-436.
25.FAO. 2010. Food and Agriculture Organization of the United Nations,
Available at www.fao.org
26.Gesch, R.W. and Archer, D.W. 2005. Influence of sowing date on emergence
characteristics of maize seed coated with a temperature active polymer.
Agronomy Journal, 97: 1543-1550.
27.Gusavo, A., Maddonli-Alfredo, G. and Otegui, M.E. 2006. Row width and
maize grain yield. Agronomy Journal, 98: 1532-1534.
28.Larson, W.E. and Hanway, J.J. 1997. Corn production. In: Sparague, C.F.
and Dudly, J.W. (Eds.), Corn and corn improvement. American Society of
Agronomy. New York.
29.Liaqat, W., Akmal, M. and Ali, J. 2018. Sowing date effect on production of
high yielding maize varieties. Sarhad Journal of Agriculture, 34(1): 102-113.
30.Maresma, A., Ballesta, A., Santiveri, F. and Lloveras, J. 2019. Sowing date
affects maize development and yield in irrigated Mediterranean environments.
Agriculture. 9(3), 67: 1-10.
31.Moosavi, Gh.S., Seghatoleslami, M.J. and Moazeni, A. 2012. Effect of
planting date and plant density on morphological traits, LAI and forage corn
(Sc. 370) yield in second cultivation. International Research Journal of Applied
and Basic Sciences, 3(1): 57-63.
32.Nafziger, E. 2011. Corn Planting: Optimism on Hold. The Bulletin (No. 3,
Article 9, April 22), University of Illinois Extension. [On-line]. Available at
http://bulletin.ipm.illinois.edu/article.php?id=1469 [URL accessed April
2013].
33.Qasim, M., Qamer, M., Alam, F. and Alam, M. 2008. Sowing date effect on
yield and yield components of wheat varieties. Journal of Agricultural
Research, 46: 135-140.
34. Saseendran, S.A., Ma, L., Nielsen, D.C., Vigil, M.F. and Ahuja, R. 2005.
Simulating planting date effects on corn production using RZWQM and
CERES maize models. Agronomy Journal, 97: 58-71.
35. Stock-Sbury, D.E. and Michaels, P.J. 1994. Climate and large area corn yield
in the South United State. Agronomy Journal, 86: 564-569.
36.Zhou, B., Yue, Y., Sun, X., Ding, Z., Ma, W. and Zhao, M. 2017. Maize
kernel weight responses to sowing date-associated variation in weather
conditions. The Crop Journal, 5(1): 43-51.