بررسی اثر اسیدسالیسیلیک و اسیدهیومیک بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیک و فیتوشیمیایی بادرنجبویه(Melissa officinalis)

فصلنامه گیاه و زیست فناوری ایران

مقاله 2، دوره 15، شماره 4، اسفند 1399، صفحه 18-25   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

ناصر سادات^*

کارشناس‌ارشد، گروه علوم باغبانی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران

چکیده

این تحقیق جهت بررسی اثر اسیدسالیسیلیک و اسیدهیومیک بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیک و فیتوشیمیایی گونه‌های بادرنجبویه(Melissa officinalis)، بصورت طرح آماری کاملاً تصادفی با اعمال 9 تیمار شامل اسیدسالیسیلیک(صفر، 100و 200 میلی‌گرم در لیتر) و اسیدهیومیک(صفر، 200 و 400 میلی‌گرم در لیتر) و اثرمتقابل آنها در 3 تکرار و هر تکرار حاوی 3 گلدان و در کل 81 گلدان انجام شد. برای این منظور، ابتدا بذرها در گلدان‌های با محیط کشت شامل خاک زراعی و ماسه شسته شده به نسبت 1:2، کشت شد. اسیدهیومیک در ابتدا به خاک، مخلوط و و اسیدسالیسیلیک به صورت محلول‌پاشی و طی دو مرحله(هفته دوم و سوم کشت در گلدان) به گیاه اضافه گردید و آبیاری نیز هفته‌ای یکبارانجام گرفت. نمونه‌برداری و ارزیابی صفات نیز دو هفته پس از اعمال آخرین تیمار، انجام شد. صفات مورد ارزیابی نیز شامل وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، حجم ریشه، کلروفیل کل، میزان پرولین، درصد اسانس بود. نتایج نشان داد که بیشترین وزن تر و خشک اندام هوایی و محتوای کلروفیل کل برگ در تیمار اسیدهیومیک 200 میلی‌گرم در لیتر+اسیدسالیسیلیک 200 میلی‌گرم در لیتر، بیشترین وزن تر و خشک ریشه و حجم ریشه در تیمار اسیدهیومیک 400 میلی‌گرم در لیتر+اسیدسالیسیلیک 100 میلی‌گرم در لیتر و بیشترین میزان پرولین در تیمار شاهد بود. کاربرد اسیدهیومیک 400 میلی‌گرم در لیتر+اسیدسالیسیلیک 200 میلی‌گرم در لیتر موجب افزایش میزان اسانس از 22/0 درصد (شاهد) به 39/0 درصد شد.

کلیدواژه‌ها

اسانس؛ اسیدسالیسیلیک؛ اسیدهیومیک؛ بادرنجبویه

مراجع

منابع

1) اسلامی، م. اکبری، د و. م، اکبرزاده. ۱۳۹۶. اثر محلول‌پاشی برگی اسیدهیومیک بر برخی خصوصیات مورفولوژیک گیاه دارویی به لیمو(Lippia Citriodora L.).اولین کنفرانس بین‌المللی فناوری‌های نوین در علوم. دانشگاه تخصصی فناوری‌های نوین آمل.

2) برغمدی، ک و. ش، نجفی. 1390. تاثیر سطوح مختلف نیتروکسین و اسید هومیک بر برخی ویژگی های کمی و کیفی و اسانس گیاه دارویی زنیان(Carum copticum L.). نشریه علوم باغبانی(علوم و صنایع کشاورزی). جلد 29. شماره 3. صفحه 341-332.

3) حیاتی، پ. شریفی‌شایگان، م. روشن‌سروستانی، و و. ع ر، ذاکرین. 1390. بررسی اثر اسیدسالیسیلیک برخصوصیات موفولوژیک و فیزیولوژیک گیاه دارویی مرزه(.Satureja hortensis L). همایش ملی مدیریت کشاورزی.

4) جیحونی، م. 1389. بررسی جامع مواد هیومیکی و کاربرد آنها در کشاورزی. نشریه فنی.  شماره 3.

5) رمرودی، م و. ع، خمر. 1390. اثرات متقابل اسیدسالیسیلیک و تیمارهای مختلف آبیاری بر برخی ویژگی‌های کمی و کیفی و تنظیم‌کننده‌های اسمزی در گیاه دارویی ریحان. نشریه تحقیقات کاربردی اکوفیزیولوژی گیاهان. دوره اول. شماره اول. ص 31-19.

6) طهماسوند، م و. ع ر، لادن‌مقدم. 1398. بررسی تغییرات برخی خصوصیات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و آنزیمی آویشن شیرازی(Zataria multiflora) با کاربرد اسیدهیومیک و اسیدفولویک در بستر پرلایت و کوکوپیت. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار.

7) فرجی، ع. اسماعیل‌پور، ب. سفیدکن، ف. عباس‌زاده، ب و. ک، خاوازی. 1394. اثر اسیدسالیسیلیک و پوتریسین بر رشد و ترکیب‌های اسانس مرزه(Satureja hortensis L.). مجله تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. دوره 31. شماره 4. ص 722-709.  

8) مجنون‌حسینی، ن و. س، دوازده‌امامی. 1386. زراعت و تولید برخی گیاهان دارویی و ادویه‌ای. انتشارات دانشگاه تهران، صفحه 300.

9) مرادی، پ. ۱۳۹۶. اثر اسیدهیومیک بر عملکرد رویشی، رنگیزه‌های فتوسنتزی و درصد اسانس گیاه مرزه. کنفرانس بین المللی کشاورزی. محیط زیست و منابع طبیعی در هزاره سوم. رشت. سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان- اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان.

10) Arnon, D. I. 1949. Copper enzymes in isolated chloroplasts. Polyphenoloxidase in vulgaris. Plant Physiol. 24(1):1–15.

11) Bates, L. S., Waldren, R. P. and   Teare, I. D. 1973. Rapid determination of free proline for water-stress studies. Plant and Soil. 39: 205–207.

12) Celikel, F. G. and Reid, M. S. 2002. Postharvest handling of stock(Matthiola incana). Hort  Sci. 37(1): 144-147.

13) Chen, J., Wen, P. F., Kong, W. F and W. D, Huang. 2006. Effect of salicylic acid on phenyl propanoids and phenyl alanine ammonia-lyase  in harvested grape berries. Post harvest Biol and technol. 40: 64.

14) Garcia, A. C.,  Santos, L. A.,  Izquierdo, F. G., Sperandio, M. V. L., Castro, R. N. and Berbara, R. L. L. 2012. Vermicompost humic acids as an ecological

15) Hayat, Q., Hayat, S., Irfan, M. and Ahmad, A. 2010. Effect of exogenous SA under changing environment. A review. Environmental and Experimental Botany. 68(1): 14-25.

16) Mehrafarin, A., Naghdi Badi, H., Mirzai Motlagh, M., Salehi M. and Ghiasi Yekta, M., 2017. Phytochemical and Morphophysiological Responses of Dill (Anethu andmgraveolens L.) to Foliar Application of Potassium Sulfate and Methanol Biostimulant. Journal of Medicinal Plants, pp 93-109.

17) Omidbaigi. R. 2011. Approaches to Production and Processing of Medicinalplants. Beh Nashr Press, 400p.