مطالعه تاثیر محلول پاشی اسپرمیدین، اسید سیتریک و پرولین بر رشد و گلدهی همیشه بهار (Calendula officinalis L.) تحت تنش خشکی

فصلنامه گیاه و زیست فناوری ایران

مقاله 3، دوره 15، شماره 4، اسفند 1399، صفحه 28-39   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سوفیا سروری^{* 1}؛ حسن باقریان لمراسکی²

¹دانشجوی دکتری، گروه علوم باغبانی، واحد علی‌آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی‌آباد کتول، ایران

²دانشجوی دکتری، گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

چکیده

تحقیق حاصل جهت ارزیابی اثر محلول پاشی اسپرمیدین، اسید سیتریک و پرولین (صفر، 50 و 100 میلی‌گرم در لیتر) بر رشد و گلدهی همیشه بهار (Calendula officinalis L.) تحت تنش خشکی (بدون تنش(شاهد)، 25، 50 و 75 درصد ظرفیت زراعی)، به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح آماری کاملا تصادفی در سه تکرار در گلخانه ای واقع در شمال ایران اجرا گردید. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد، افزایش سطوح تنش خشکی موجب کاهش معنی‌دار وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، ارتفاع گیاه، طول ریشه، تعداد گل، ماندگاری گل روی بوته گردید. تیمار گیاهان با سطوح مختلف اسپرمیدین، اسید سیتریک و پرولین صفات مورد ارزیابی را به طور معنی داری افزایش داد، به طوریکه بیشترین وزن تر و خشک اندام هوایی و ماندگاری گل روی بوته در تیمار پرولین 100 میلی گرم در لیتر و سطح آبیاری شاهد و بیشترین وزن تر و خشک ریشه و طول ریشه در تیمار پرولین 100 میلی گرم در لیتر و سطح آبیاری 75 درصد ظرفیت زراعی بود و همچنین بیشترین ارتفاع گیاه در تیمار اسپرمیدین 100 میلی گرم در لیتر و سطح آبیاری شاهد و بیشترین تعداد گل در تیمار پرولین 50 میلی گرم در لیتر و سطح آبیاری شاهد بدست آمد. به طور کلی نتایج این آزمایش نشان داد، محلول‌پاشی همیشه بهار با غلظت‌های 50 و 100 میلی‌گرم در لیتر اسپرمیدین، اسید سیتریک و پرولین ‌می‌تواند اثرات نامطلوب کم آبی را تا حدودی جبران کند، اما جهت بالابردن خصوصیات رشدی و فیزیولوژیک همیشه بهار محلول پاشی با پرولین 100 میلی گرم در لیتر به همراه سطح آبیاری 75 درصد ظرفیت زراعی توصیه ‌می‌شود.

کلیدواژه‌ها

اسپرمیدین؛ اسید سیتریک؛ پرولین؛ خشکی؛ همیشه بهار

مراجع

منابع

1)  باقی‌زاده، ا.، وکیلی شهربابکی، م.، بیانی، ا. و توحیدی، ز. 1399. بررسی برهمکنش تنش خشکی با اسید آسکوربیک بر برخی ویژگی‌های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه دارویی زیره سبز (Cuminum cyminum L.). فصلنامه گیاه و زیست فناوری ایران، 15(3): 11-22.

2)  بهاری‌ساروی، س.، غلامی، ا.، پیردشتی، ه.، برادران فیروزآبادی، م. و اصغری، ح. 1400. پاسخ رشدی و فیزیولوژیک گیاه دارویی استویا (Stevia rebaudiana Bertoni)  به همزیستی قارچ‌های اندوفیت و محلول‌پاشی پلی‌آمین اسپرمیدین در شرایط شور .تنش‌های محیطی در علوم زراعی، Doi: 10.22077/escs.2019.2646.1686

3)  جزی‌زاده، ا. و مرتضایی‌نژاد. ف. 1396. اثرات تنش خشکی بر شاخص‌های فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی گیاه کاسنی ((Cichorium intybus L.. جهت معرفی در فضای سبز شهری. فرآیند و کارکرد گیاهی، 6(21): 280-290.

4)  حسن‌‌زاده فرد، ش. و آروین، م ج. 1392. نقش گلایسین بنتائین و پرولین در افزایش مقاومت به خشکی با تاکید بر جنبه‌های کاربردی آن. اولین همایش ملی علوم کشاورزی با تاکید بر تنش‌های غیر زیستی.

5)  خدابخش، م. و دانائی، ا. 1398. ارزیابی اثر پرولین و گلایسین‌بتائین بر برخی خصوصیات مورفوفیزیولوژیک، آنزیمی، رشد و گلدهی شمعدانی(Pelargonium spp) تحت تنش خشکی. فصلنامه گیاه و زیست فناوری ایران. 14(3): 45-54.

6)  دانائی، ا. و عبدوسی، و. 1397. پاسخهای فیتوشیمیایی و مورفوفیزیولوژیکی گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.) به محلول‌پاشی برگی پلی‌آمین‌ها، فصلنامه گیاهان دارویی، 18(1): 125-133.

7)  درویژه. ح. و زواره. م. 1397. اثر محلولپاشی پرولین برکاهش اثرات ناشی از تنش کم آبی در بابونه آلمانی (.Matricaria chamomilla L). فصلنامه بوم شناسی گیاهان زراعی، 14(1): 43-33.

8)  راحتی، ر.، حکیمی، ل. و زارع نهندی، ف. 1393. تأثیر پلی آمین‌ها بر ارزیابیهای کمی و کیفی اسانس گیاه دارویی بادرشبو (Dracocephalum moldavica L). بیوتکنولوژی و میکروبیولوژی کاربردی، 3(شماره 1 و 2): 49-58.

9)  رضوانی‌پور، ش.، حاتم‌زاده، ع.، الهی‌نیا، ع. و اصغری، ح. 1395. تأثیر پلی‌آمین‌های خارجی بر رشد، گل‏دهی و تولید پداژه در ارقام  Golden Wave و Blue Sea فریزیا. مجله روابط خاک و گیاه، 7(3): ۶۳-۷۶.

10) سودائی‌زاده، ح. شمسایی، م. تجملیان، م. میرمحمدی میبدی، ع. حکیم‌زاده، م. 1395. بررسی تأثیر تنش خشکی بر برخی صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی مرزه (Satureja hortensis). مجله فرآیند و کارکرد گیاهی، ۵(۱۵):۱-۱۲.

11) غفاری، ح. و تدین، م. 1397. اثر پرولین بر شاخص‌های جوانه‌زنی بذر رقم کاستیل چغندرقند تحت تنش خشکی. علوم و فناوری بذر ایران، 7(2): 171-182.

12) فتاحی سیاه‌کمری، س.، آزاد قوجه‌بیگلو، ح.، صالحی ساردویی، ع.، فلاح‌ایمانی، ا. و بابایی، خ. 1399. بررسی تاثیر تنش کمبود آب و سالیسیلیک اسید بر برخی صفات رشدی، رنگیزه‌های فتوسنتزی و عملکرد اسانس نعناع فلفلی .(Mentha piperita L.)  فصلنامه گیاه و زیست فناوری ایران، 15(2): 39-51.

13) قائمی، م.، زارع، ز. و نصیری، ی. 1397. اثر تنش خشکی بر برخی ویژگی های مورفولوژیک و میزان تولید اسانس در گیاه دارویی ریحان (.Ocimum basilicum L) در مراحل مختلف رشد و نمو. زیست شناسی تکوینی، 11(1): 15-26.

14) مرادی‌مرجانه، ا. و گلدانی، م. 1390. ارزیابی سطوح مختلف اسید سالیسیلیک بر تعدادی شاخص‌های رشد گیاه همیشه بهار (.Calendula officinalis L) تحت شرایط کم آبیاری. تنش‌های محیطی در علوم زراعی، 4(1): 33-45.

15) محبی نجم‌آبادی، ا.، فتوت، ا.، حلاج‌نیا، ا. 1398. اثر اسید سیتریک، نیتریلو تری استیک اسید و پلی اکریل آمید آنیونی برگیاه پالایی نیکل به وسیله ذرت و آفتابگردان، تحقیقات آب و خاک ایران، 50(4):922-933.

16) مستوفی، ی. و ف، نجفی. 1384. روش‌های آزمایشگاهی تجزیه‌ای در علوم باغبانی. ترجمه انتشارات دانشگاه تهران، 136صفحه

17) منصوری‌‌متهور، م. 1397. اثر کاربرد پرولین برخصوصیات مورفوفیزیولوژیکی گیاه پریوش ((Catharanthus roseus تنش شوری. پایانامه کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی- فیزیولوژی و اصلاح گل و گیاهان زینتی. دانشگاه لرستان.

18) ناصری‌مقدم، ع.، بیات، ح.، امینی‌فرد، م. و مرادی نژاد، ف. 1398. تأثیر تنشهای خشکی و شوری بر رشد، گلدهی و برخی از ویژگیهای بیوشیمیایی گیاه نرگس (Narsicuss tazetta L.). نشریه علوم باغبانی (علوم و صنایع کشاورزی)، 33(3):451-466.

19)    Ashraf, M. and Foolad M.R. 2007. Roles of glycinebetaine and proline in improving plant abioti stress tolerance. Environmental and Experimental Botany, 59: 206- 216.

20)    Ashraf, M., Akram, N.A., Al-Qurainy, F. and Flooda, M. R. 2011. Drought tolerance: roles of organic osmolyts, growth, regulators, and mineral nutrients. Advance in Agronomy, 111, 249-296.

21)    Bhatt, R.M. and Srinivasa Rao, N.K. 2005. Influence of pod load on response of okra to water stress. Indian J. Plant Physiol, 10: 54-59.

22)    Da Silva, J.A.T. 2003.The cut flower: postharvest considerations. Journal of Biological Sciences, 3(4): 406–442.

23)    Ezhilmathi, K., singh, V., Arora, P. and Sairam, R.K. 2007. Effect of 5-sulfocalicylic acid on antioxidant in relation to vase life of gladiolus cut flower. Plant Growth Regulation, 51: 99-108.

24)    Foyer, C. and Spancer, C. 1986. The relationship between phosphate status and photosynthesis in leaves effects on intracellular orthophosphate distribution, photosynthesis and assimilate partitioning. Planta, 167: 369-375.

25)    Gazim, Z., Rezende, C., Fraga, S., Dias Filho, B., Nakamura, C. and Cortez, D. 2008. Analysis of the essential oils from Calendula officinalis growing in Brazil using three different extraction procedures. Brazilian Journal of Pharmaceutical Sciences, 44: 391-395.

26)    Hossaina, Z., Kalam, A., Mandala, A., Kumar Dattaa, S. and Krishna Biswasb, A. 2005, Decline in ascorbate peroxidase activity –A prerequisite factor for tepal senescence in Gladiolus, J. Plant Physiology, 163(2): 186-194.

27)    Hosseini Farahi, M. and Zadehbagheri, M. 2017. Effect of foliar application of polamines on growth properties, vase life and endogenous plant growth regulators contents of cut rose flower (Rosa hybrid cv. Dolcvita). Iranian Journal of Horticultural Science, 47(4): 717-729.

28)    Khalida, K.A. and Teixeira da Silva, J.A. 2010. Yield, essential oil and pigment content of Calendula officinalis L. flower heads cultivated under salt stress conditions. Sci. Hort, 126; 297-305.

29)    Khalil Soha, E. and El-Noemani, AA. 2012. Effect of irrigation intervals and exogenous proline application in improving tolerance of garden cress plant (Lepidium sativum L.) to water stress. Journal of Applied Sciences Research, 8(1):157-167.

30)    Kishor, P.K., Sangam, S., Amrutha, R.N., Laxmi, P.S., Naidu, K.R., Rao, K.R., Rao, S., Reddy, K.J., Theriappan, P. and Sreenivasulu, N. 2005. Regulation of proline biosynthesis, degradation, uptake and transport in higher plants: its implications in plant growth and abiotic stress tolerance. Current Science, 88:424-38.

31)    Koocheki, A., Nassiri-Mahallati, M. and Azizi, G. 2004. The effects of water stress and defoliation on some of quantitative traits of Zataria multiflora, Ziziphora clinopodioides, Thymus vulgaris and Teucrium polium. Iranian J. Field Crops Res, 2(1): 89-105. [In Persian with English summary].

32)    Kumar, N., Pal, M., Singh, A., SaiRam, R.K. and Srivastava, G.C. 2010. Exogenous proline alleviates oxidative stress and increase vase life in rose (Rosa hybrida L. ‘Grand Gala’). Scientia Horticulturae, 127:79–85.

33)    Liu, C., Liu, Y., Guo, K., Fan, D., Li, G., Zheng, Y., Yu, L. and Yang, R. 2011. Effect of drought on pigments, osmotic adjustment and antioxidant enzymes in six woody plant species in karst habitats of southwestern China. Journal of Environmental and Experimental Botany, 71:174–183.

34)    Maiato, H., DeLuca, J., Salmon, E. and Earnshaw, W. C. 2004. The dynamic kinetochore-microtubule interface. Journal of Cell Science, 117: 5461-5477.

35)    Miri, M. S., Ahmadi, S. and Moradi, P. 2015. Influence of Salicylic Acid and Citric Acid on the Growth, Biochemical Characteristics and Essential Oil Content of Thyme (Thymus vulgaris L.). Journal of Medicinal Plants, 2: 141-1466.

36)    Mohammadi, H., Imani, A. Abdosi, V., Asghari, M. R. and Talaei, A. R. 2020. Exogenous salicylic acid mitigates adverse effects of salinity on some photosynthesis-related parameters of Almond. J. Agr. Sci. Tech., 22(2): 519-534.

37)    Pang, X.M., Zhang, Z.Y., Wen, X.P., Ban, Y. and Moriguchi, T. 2007. Polyamines, all-purpose players in response to environment stresses in plants. Plant Stress, 1(2):173-188.

38)    Rahati, R., Hakimi, L. and Zare Nahandi, F. 2015. The effect of polyamines on quantitative and qualitative evaluations of essential oil of Dracocephalum moldavica. Applied Biotechnology and Microbiology, 3 (1 and 2): 49-58.

39)    Singh, A., Kumar, J. and Kumar, P. 2008. Effects of plant growth regulators and sucrose on post harvest physiology, membrane stability and vase life of cut spikes of gladiolus. Plant Growth Regulation, 55(3): 221-229.

40)    Soroori, S., Danaee, E., Hemmati, K. and Ladan Moghadam, A. 2021. The Metabolic Response and Enzymatic Activity of Calendula officinalis L. to Foliar Application of Spermidine, Citric Acid and Proline under Drought Stress and in a Post-Harvest. Journal of Agricultural Science and Technology, 23(06).

41)    Zamani, S., Kazemi, M. and Aran, M. 2011. Postharvest Life of Vut Rose Flowers as Affected by Salicylic Acid and Glutamin. World Applied Sciencs Journal, 12(9):1621- 1624.