تأثیر هویت قومی و هوش فرهنگی بر هویت ملی دختران جوان شهرهای مرزنشین استان اردبیل بر اساس معادلات ساختاری

زن و مطالعات خانواده

دوره 14، شماره 53، آذر 1400، صفحه 91-119   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jwsf.2021.1921012.1532

نویسندگان

لطیف شایسته¹؛ رضا اسماعیلی^{* 2}؛ اصغر محمدی³

¹دانشجوی دکتری جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد دهاقان ، دانشگاه آزاد اسلامی ، دهاقان، اصفهان، ایران

²استادیار، گروه مدیریت و برنامه ریزی فرهنگی، واحد خوراسگان ، دانشگاه آزاد اسلامی ، خوراسگان، اصفهان، ایران. ( نویسنده مسئول )[e-mail]

³استادیار، گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی، ,واحد دهاقان ، دانشگاه آزاد اسلامی ، دهاقان، اصفهان، ایران

چکیده

هدف این پژوهش بررسی تأثیر هویت قومی و هوش فرهنگی بر هویت ملی دختران جوان شهرهای مرزنشین استان اردبیل بر اساس معادلات ساختاری می-باشد. در این تحقیق، با استفاده از دیدگاه نظری کنش متقابل نمادین و نظریه قومیتی بارث و چنکینز و بحث نظری هوش‌فرهنگی ون داین استفاده شده است. روش تحقیق ، پیمایش از نوع همستگی بود. جامعۀ آماری، دختران 18 الی 35 ساله شهرهای مرزنشین استان اردبیل به تعداد 46825 نفر بود که 381 نفر براساس فرمول کوکران و با روش نمونه گیری تصادفی طیقه ای متناسب با حجم (شهرستان محل سکونت) انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه استاندارد بود و تحلیل های آماری براساس معادله‌ی ساختاری و با استفاده از برنامه Spss و لیزرل انجام یافته است. مقادیر رگرسیونی مدل معادله ساختاری حاکی از آن است که هویت قومی به میزان (31/0) درصد، و هوش فرهنگی به میزان (26/0) درصد، بر هویت ملی تأثیر دارد. براین اساس هویت قومی بیشترین اثر، و هوش فرهنگی کمترین اثر را بر هویت ملی دارد. نتایج پژوهش با سایرتحقیقات همسوئی داشته، بنابراین با گسترش هویت قومی و هوش فرهنگی، می‌توان گامی در جهت تثبیت هویت ملی در شهرهای مرزنشین کشور برداشت.

کلیدواژه‌ها

هویت قومی؛ هوش فرهنگی؛ هویت ملی؛ دختران جوان

مراجع

- احمدی، حمید. (1383). قومیت و قوم گرائی در ایران. تهران. نشر نی

- استریناتی، دومنیک. (1392). مقدمه ای بر نظریه های فرهنگ عامه. مترجم ثریا پاک نظر. تهران. فروردین

- اعظامی، سیدمهدی و کیهان، جواد. (1397). رابطه بین سبک های هویت وکمک طلبی تحصیلی دربین دانشجویان غیربومی دانشگاه آزاد اسلامی ارومیه: آزمون نقش میانجی هوش فرهنگی، فصلنامه فرهنگ در دانشگاه اسلامی. دوره 8 شماره 26 ص 128-107

- الطائی، علی. (1382). بحران هویت قومی در ایران. تهران. نشر شادگان

- برتون، رولان. (1380). قوم شناسی سیاسی. ترجمه ناصر فکوهی. تهران. نشر نی

- ترکمان، فرح و نعیمی، محمدرضا.(1393). هویت جمعی جوانان و برساخت جامعه پذیری جنسیتی. خانوادگی و طبقاطی(مطالعه موردی: جوانان 29-15 ساله استان گلستان، فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی. سال سوم شماره یازده، تابستان 1393 ص 198-149

- جس فیست، گریگوری جی. فست، تامی آن رابرتس. (1395)، روانشناسی. ترجمه یحیی سیدمحمدی. تهران. نشر روان

- جعفری، محمد. (1387). قومیت و هویت اجتماعی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده ادبیات. دانشگاه گیلان

- جنکینز،  ریچارد.(1381). هویت اجتماعی. ترجمه تورج یاراحمدی. تهران. نشر پژوهش شیرازه

- چشمه نور، علی.(1395). بررسی نقش واسطه ای هوش فرهنگی بر رابطه بین مدیریت دانش و عملکرد کارکنان (مطالعه موردی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی اردبیل) پایان نامه ارشد، دانشگاه آزاد اردبیل

- چلبی، مسعود. (1378). هویت های قومی و روابط آن با هویت های ملی در ایران جلد 1. تهران ، دفتر امور اجتماعی کشور

- چایلی، صمد. (1384). هویت و زبان. تبریز. نشر اختر

- حاجیانی،ابراهیم.(۱۳۸۷).«نسبت هویت ملی با هویت قومی در میان اقوام ایرانی». مجله جامعه شناسی ایران. دوره۹. شماره۳و۴

- حسن­زاده، کاظم. (1394). بررسی جامعه شناختی رابطه هویت ملی و قومی در استان های فارس و کهگیلویه و بویراحمد(مطالعه موردی: ساکنان شهرهای شیراز و یاسوج) پایان نامه دکتری. دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی

- دریدا، ژاک. (1383). جهان وطنی و بخشایش. ترجمه امیر هوشنگ افتخاری راد. نهران. نشر علم

- ریتزر، جورج. (1393)، نظریه های جامعه شناسی در دوران معاصر. ترجمه هوشنگ نائبی. تهران، انتشارات سمت

- زاهدی، بهمن و مرادی، مسعود. (1396) نقش تعهد مذهبی و هوش فرهنگی در شکل­گیری ابعاد هویت دانش آموزان دوره اوّل متوسطه. مجله روان شناسی مدرسه. دوره 6. شماره 2 ص 82-64

سلحشوری، احمد و خاوری، فرهاد. (1393). بررسی رابطه هوش فرهنگی و هویت ایرانی اسلامی دانش آموزان. فصلنامه خانواده و پژوهش. شماره 18 صص112-125

- سوسور، فردینان دو. (1378). دوره زبان شناسی عمومی. ترجمه کوروش صفوی. تهران. انتشارات هرمس

- صالحی، امیری و سعید محمدی.(1389). دیپلماسی فرهنگی. تهران. نشر ققنوس   

- عابدینی، روایه و همکاران.(1395) مطالعه جامعه شناختی رابطه هوش فرهنگی و قوم گرایی در بین جوانان شهر تبریز، مجله جامعه پژوهی فرهنگ، سال هفتم، شماره پاییز صص 77-112

- عبدالمطلب، عبداله. (1395). بررسی میزان توجه به مؤلفه های هویت قومی و ملی در بین ئانشجویان کرد و آذری در دانشگاه های تهران. فصلنامه پژوهش های راهبردی سیاست. سال چهارم شماره 16

- عسکری وزیری، علی. (1391). هوش فرهنگی و بررسی مؤلفه ها و راهبردهای آن در سازمان با رویکرد اسلامی. فصلنامه اسلام و پژوهش های مدیریتی. سال دو شماره اول. ص 80-53

فقیه آرام، بتول و همکاران.(1397). ارتباط هوش فرهنگی وهوش معنوی باهویت اجتماعی دانشجویان. فصلنامه علوم تربیتی از دیگاه اسلام. سال6 شماره 11. ص 129-150

- کسروی، احمد. (1385). آذری یا زبان باستان آذربایجان. تهران. نشر هزار

- گیدنز، آنتونی. (1378). تجدد و شخص، جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، ترجمه ناصر موفقیان. تهران. نشر نی

-مقدس جعفری، و همکاران.(1387) رابطه هویت ملی و هویت قومی در بین جوانان کرد: مطالعه موردی دانشگاه پیام نور سقز. فصلنامه مطالعات ملی. سال نهم. بهار. شماره 33. 126-97

- وکیلی، سید اسماعیل. (1362). آذربایجان پیش از تاریخ و پس از آن. تهران، نشر

- یزدخواستی، گیسو، و همکاران(1390). رابطه تماس های بین فرهنگی. تحلیل نظری و تجربی. فصلنامه تحقیقات فرهنگی. دوره چهارم. شماره دو. ص 162-133

 -Benton, Graham – Timothy Lynch. (2009). globalization cultural intelligence and maritime education. California State University

- Chiung, wi-vun. Taiffalo. 2001. language and ethnic identityin Taiwan paper presented 7^th north American Taiwan studies conference Jun 23-25 university of Washington seattle

-Jahangiri. Jahangir & others, Sociological study of the relationship between national and ethnic identity in yasouj city, international journal of social scinces. vol. v. no.2/2016

-Ng. K. Y., Van Dyne, L. & Ang,S.,(2012). Cultural Intlligence: A Review. Reflections, and Recommendationsfor future Reserch(pp.29-58).

- Phinney, J.S.(1992)the multighroup ethnic identity measure. Journal of adolescent. Research 7.156-176

- Pterson, Brook (2004) cultural intelligence a guide to working with people from other culture. yarmouth,me: intercultural press
-Journal : Research in Organizational Behavior, Volume 24. 2002. Pages 271–299

-Journal : International Journal of Intercultural Relations, Volume 35. Issue 6. November 2011. Pages 767–775

- Journal : International Journal of Intercultural Relations, Volume 39. March 2014. Pages 152–163

-Journal : International Journal of Intercultural Relations, Volume 47. July 2015. Pages 175–186