ارائه الگویی برای سنجش کیفیت آموزشی در مدارس ابتدایی: مورد مطالعه شهرستان اندیمشک

نشریه علمی آموزش و ارزشیابی (فصلنامه)

دوره 13، شماره 52، اسفند 1399، صفحه 161-185   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jinev.2021.680687

نویسندگان

زمرد چناری¹؛ لیلا بهمئی^{* 2}؛ غلام حسین برکت²

¹دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

²دانشیار گروه مدیریت آموزشی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر ارائه مدلی برای سنجش کیفیت آموزشی مدارس ابتدایی بود. روش پژوهش حاضر، تلفیقی(کیفی و کمی) و از نظر هدف نیز پژوهشی کاربردی بود. جامعۀ بخش کیفی، خبرگان و آموزگاران شهرستان اندیمشک در سال 1399-1398 بودند که با روش نمونه‌گیری هدفمند، 18 نفر از آنان انتخاب شدند و مورد مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته قرار گرفتند. متون مصاحبه‌ها تحلیل و تمام داده‌ها کدگذاری شدند و برای اعتبار آنها از دیدگاه مشارکت کنندگان و خبرگان استفاده شد و برای پایایی نیز کدگذاری مجدد صورت گرفت که ضریب توافق 89/0 به دست آمد. در بخش کمی نیز جامعه آماری آموزگاران 1103 بودند که بر اساس فرمول کوکران تعداد 250 نفر به صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته بر اساس یافته‌های کیفی بود که اعتبار آن با روایی صوری و پایایی آن با آزمون آلفای کرونباخ 88/0 به دست آمد. یافته‌ها نشان داد 2 بعد(عوامل درون و برون سازمانی) و 11 مؤلفه (اهداف و رسالت‌‌های آموزش ابتدایی، مدیریت و رهبری، معلمان، دانش‌آموزان، فضای آموزشی، محتوای آموزشی، فرایند‌های یادگیری و یادهی، زیرساخت‌‌های آموزشی، خانواده، فرهنگ، اجتماع و سیاست) در طراحی الگوی کیفیت آموزشی از دید خبرگان وجود دارد. نتایج معادلات ساختاری با نرم‌افزار Pls Smart نیز نشان داد مؤلفه‌های شناسایی شده می‌توانند 83/0 متغیر کیفیت آموزشی را پیش‌بینی کنند (83/0=R²). در نهایت برازش مدل ساختاری پژوهش نیز مورد تایید واقع شد(52/0=GOF). نتایج نشان داد مدل ارائه شده با مؤلفه‌ها و شاخص‌های آن می‌توانند پیش‌بینی کننده مناسبی برای کیفیت آموزشی باشند؛ بنابراین نتایج این پژوهش قابل تأمل برای دست اندرکاران امر آموزش است.

کلیدواژه‌ها

آموزش؛ کیفیت آموزشی؛ دوره ابتدایی؛ مدل

اصل مقاله

مقدمه

دورۀ ابتدایی مهم‌ترین دوره تحصیلی است. زیرا این دوره آبستن بسیاری از زمینه‌ها و شکوفایی مهارت‌های شناختی، عاطفی، اجتماعی و آموزشی است که این مهارت‌ها در دوران بعدی تحصیل دانش‌آموز تاثیرگذار خواهند بود (لی، یاماگوچی و تاکادا[1]، 2018؛ شاه، قاضی، شهزاد و یولاح[2]، 2015). دانش‌آموزان با ورود به این دوره از نظر توانایی ذهنی برای کسب بسیاری از مسائل آموزشی و تربیتی (که قبل از ارتباط مستقیم با مدرسه پیدا نکرده بود) آمادگی پیدا می‌کنند و تحولات عظیمی در ذهن آنان نسبت به مسائل اجتماعی ایجاد می‌شود (رزبان، باقری و تلخابی، 1397). این مجموعۀ تغییر و تحول در دوره ابتدایی را می‌توان در کیفیت آموزشی دید. زیرا فرصت‌های زندگی دانش‌آموزان قویاً از کیفیت آموزشی که در مدارس می‌بینند متأثر است(اُلمز- گولمز[3] و همکاران، 2020؛ مجمع اقتصاد جهانی، 2020).

کیفیت مهمترین معیار توسعه و به تعبیر سازمان یونسکو قلب آموزش محسوب می‌شود(ریج و کیپلز[4]، 2019). کمپ^[5] نیز معتقد است آموزش و پرورش باید به تعالی بپردازد؛ اگر به کیفیت توجه نکنیم، همه کوشش‌ها و هزینه‌های ما بیهوده است، زیرا نه فقط عمر دانش‌آموزان خود را تباه کرده‌ایم بلکه توانایی خویش را برای رقابت و بقا در جهان که خود را مسؤل زندگی ما نمی‌داند، از دست داده‌ایم(تورانی،1380). کیفیت، چالش و مسئلۀ مهم همه جوامع است. در کشور‌هایی که از لحاظ درآمد در سطح پایین و متوسطی قرار دارند، عموماً کیفیت  آموزشی پایین است. (واگنر، کاستیلو و زهرا[6]، 2020). از این‌رو، کیفیت آموزشی در اکثر نظام‌های آموزشی، یکی از مفاهیم اساسی در سیاست‌گذاری‌های کلان آموزشی است و درحال حاضر یکی از محورهای اصلی همه مباحث آموزشی است و ارتقای آن مهمترین وظیفه نهادهای آموزشی است. تا آنجا که می‌توان گفت هدف تمامی نظام‌های آموزشی، برپا کردن مدارس خوب و با کیفیت است(نامارا^[7]، 2018). از طرفی سلامت هر جامعه به کیفیت نظام آموزشی آن وابسته است. اگر دانش‌آموزان، مهارت‌ها و تخصص لازم برای انجام وظایف فردی و اجتماعی خود را به طور مؤثر و کارآمد فرا نگیرند، واحدهای آموزشی رسالت خود را به انجام نرسانیده‌اند. تحقق این رسالت مستلزم توجه به کیفیت نظام آموزشی است(عسکری، الهی‌منش و پریزاد، 1398).

کیفیت آموزشی سازه‌ای چند وجهی و پیچیده است که هنوز از تعریف واحد و دقیقی برخوردار نیست و عوامل زیادی مانند فرهنگ، اقتصاد و سیاستِ جوامع در آن اثرگذار است(مدنی، 2019). چاپمن^[8](2005) کیفیت را معادل استانداردهای آموزش، همچون سطح پیشرفت فراگیران می‌داند. کیفیت آموزشی حرکت در راستای ارزش‌های اساسی محیط آموزشی، درک نیازهای افراد ذینفع، مشارکت در تصمیم‌گیری‌ها، فرآیندسازی، و بهبود مستمر در مؤسسه آموزشی است (مهرعلی‌زاده، 1383). یا کیفیت آموزشی به عنوان سرمایه گذاری خوب برای موسسه دانشگاهی و آینده شغلی دانشجویان نیز تعریف شده است(بوون[9]، 2018).

مؤلفه‌ها و عوامل مؤثر بر کیفیت آموزشی متنوع و پرچالش است. همان‌گونه که گفته شد کیفیت آموزشی مفهوم چند بعدی است که شامل برخی موارد مانند کارکردها و فعالیت‌های مدرسه از قبیل فرایند یاددهی- یادگیری، معلمان و دست اندرکاران آموزشی، دانش‌آموزان و مخاطبین و امکانات و تجهیزات آموزشی است(هویدا،1387). کیفیت آموزشی در برگیرنده عناصر متنوع و مختلفی است که بر کیفیت آموزشی تاثرگذار هستند. کیفیت آموزش باید تمام کارکردها و فعالیت‌های مدرسه از قبیل فرآیند یاددهی- یادگیری، دانش‌آموزان، معلمان، امکانات و تجهیزات و .... را شامل شود و یا به عبارتی دیگر باید تمام عناصر فرآینددهی- یادگیری اعم از درونداد، فرآیند و برونداد و مورد توجه باشد (بازرگان، 1398). در مدل‌های کیفیت آموزشی سنتی این ابعاد مغفول بودند. در واقع، مدل‌های کیفیت آموزشی سنتی دیگر پاسخگوی نیازهای دانش‌آموزان نیستند. کیفیت آموزش در مدل‌های سنتی، آموزش محور صرف بودند و سایر عوامل و مهارت‌های دیگر را نادیده می‌گرفتند. به طوری که پرنسکلی^[10](2014) معتقد است هدف اصلی آموزش یادگیری نیست؛ بلکه هدف واقعی آموزش باید "شدن" از قبیل خوب و توانمند شدن، منعطف شدن و توانمندسازی یا تاب آوری نسبت به همه مسائل است که این موارد باعث ساختن جهان خوب می شوند. لذا، کیفیت آموزشی فراتر از یادگیری شناختی است و مجموعۀ گسترده ای از مهارت های زندگی را شامل می‌شود.

بررسی پیشینۀ کیفیت آموزشی نشان می‌دهد که راجع دوره ابتدایی مطالعات بسیار اندکی موجود است و تمرکز بیشتر پژوهش‌ها بر مطالعۀ روابط دو متغیری تا ارایه الگوی چند وجهی و جامع‌تر بوده است. مهدوین، پاهنگ و یاریقلی(1396) در پژوهشی نتیجه گرفتند میانگین عامل امکانات و تجهیزات و عامل اهداف آموزشی و محتوای تدریس پایینتر از میانگین متوسط جامعه و نامطلوب هستند. بزرگی نژاد و زارعی(1396) در پژوهشی نتیجه گرفتند توجه بیشتر به کیفیت آموزش و پرورش منوط به منابع مالی بیشتر برای تولید مواد آموزشی مناسب و تربیت معلمان صالح و توانا، بهبود و اصلاح مدیریت و امور اداری و پشتیبانی معنوی و علمی از نظام آموزش و پرورش است. ­­هادی، رضاپور و سلمان‌پور(1395) در پژوهشی نتیجه گرفتند بین انتظارات دانشجویان از محتوا، ساختار و امکانات دوره‌های دانشگاه و ویژگی‌های استادان، با ادراک آنان تفاوت معناداری وجود دارد. زمانی(1395) در پژوهشی نتیجه گرفت روش تدریس استاد، سازماندهی محتوای آموزشی، امکانات و تجهیزات دانشکده، وضعیت دانشجو(مکان، زمان و استعداد فردی)، صلاحیت حرفه‌ای استاد (آموزشی و پژوهشی) و تکنولوژی‌های نوین از جمله عوامل تأثیرگذار بر کیفیت آموزش در آموزش عالی هستند. بریمانی، صالحی و صادقی(1390) در پژوهشی نتیجه گرفتند عوامل روش تدریس، سازماندهی محتوای آموزشی، تجهیزات و امکانات دانشگاه، وضعیت دانشجو و وضعیت هیأت علمی در بهبود کیفیت آموزش عالی مؤثرند. خدیوی و همکاران(1397) در پژوهشی نتیجه گرفتند عوامل درون ساختاری، ویژگی­های فردی و حرفه­ای استادان نقش مهمی در کیفیت آموزشی دارند. یعقوبی و سلطانی زرندی(2018) در پژوهشی عوامل مؤثر بر کیفیت آموزشی را شامل مهارت آموزش، اصول و قواعد آموزش، مهارت‌های ارزیابی، ویژگی‌های فردی، مهارت‌های ارتباطی، اخلاق، توانمندی‌های حرفه‌ای و مهارت‌های مدیریت کلاس دانسته‌اند. کریستوفر[11] (2018) در پژوهشی نتیجه گرفتند مدارس با کیفیت بالای آموزشی دارای فضای فیزیکی مناسب، تجهیزات آموزش کافی، نسبت مناسب دانش‌آموز به معلم، معلمان تحصیل کرده و با تجربه، والدین تحصیل کرده هستند. شیندلر، پولس-ایلویج، ویلزانت و کراوفورد[12] (2015) در پژوهشی نتیجه گرفتند امنیت و برقراری نظم در کلاس و محیط آموزشی، تعاملات معلم با دانش‌آموزان و همکاران، انتظارات و فرهنگ و توسعه حرفه‌ای و رهبری در مدرسه از عناصر مهم کیفیت آموزشی هستند. اُگرینک[13] و همکاران(2015) در پژوهشی نتیجه گرفت توجه به کیفیت در مدارس یکی از موارد اساسی و حیاتی است که تأثیری به‌سزا بر سرنوشت جوامع دارد. زیرا کیفیت را می‌توان به مثابه ترکیبی از کارآیی، بهره‌وری، اثربخشی، پاسخگویی، توان نوآوری و شرایط آموزشی بیان کرد. یولین، تسچنن- موران[14] (2008) نیز عوامل مؤثر بر کیفیت مدارس را در کیفیت امکانات، جو مدرسه و روابط انسانی دانسته‌اند.

سال‌های زیادی است در کشورمان موضوع کیفیت آموزشی مورد توجه است. اسناد بالادستی(نظیر سند تحول بنیادین، بندهای 5، 24، 33، 12) نیز به مفهوم کیفیت آموزشی توجه نموده و لزوم کیفیت آموزشی در مدارس را در اولویت قرار داده‌اند. اما هنوز یکی از مشکلات اصلی نظام آموزش و پرورش موضوع کیفیت آموزشی باقی مانده و برخی صاحب نظران کیفیت آموزشی در مدارس کشور را ضعیف و یا منطبق با شرایط و تحولات جدید آموزشی نمی‌دادند(کشتی آراء و همکاران، 1391، سیلانه و همکاران،1394؛ جعفری هرندی، 1394). افزون بر این، مفهوم کیفیت آموزشی، به راحتی قابل تعریف نیست و پیچیدگی فرآیند آموزش و مشخص نبودن اینکه کیفیت در این فرآیند چگونه شکل می‌گیرد، تعریف آن را مشکل کرده است (تانوک[15]، 2018). از سوی دیگر، عوامل و دلایل زیادی بر کیفیت آموزشی تأثیرگذار هستند که شناسایی آنها می‌تواند تا حدی به شناخت بهتر کیفیت آموزشی و ارزیابی آن کمک نماید و در نهایت بتوان الگویی برای کیفیت آموزشی ارائه کرد.

دلیل انتخاب شهرستان اندیمشک به عنوان مورد مطالعه این است که محقق تجربه زیسته آموزش در این شهرستان را دارد و از نزدیک شاهد چالش کیفیت آموزشی بوده است. این چالش به ارائه کیفیت آموزشی نه چندان مناسب و عدم وجود الگوی مناسب برای ارزیابی آن بر می‌گردد. از سوی دیگر، هنوز هیچ گونه مطالعه علمی راجع کیفیت آموزشی در دوره ابتدایی در این شهرستان انجام نگرفته است(اداره آموزش و پرورش شهرستان اندیمشک، 1399). که همین به خلا پژوهشی منجر شده است. نتایج این پژوهش می‌تواند به عنوان سند علمی در سطح کلان در بخش جنوب کشور برای وزارت آموزش و پرورش قابل استفاده باشد و در سطح خرد نیز مسئولان آموزش و پرورش منطقه از نتایج آن برای رفع نواقص و موانع ارتقای کیفیت آموزشی استفاده نمایند. نوآوری پژوهش نیز این است که با بهره جستن از روش ترکیبی در صدد مطالعه عمیق موضوع با هر دو روش کیفی و کمی و غنای نتایج است. لذا، هدف اصلی پژوهش ارایه الگوی کیفیت آموزشی در دوره ابتدایی است. سئوالات پژوهش عبارتنداز:

 1- عوامل تأثیرگذار بر کیفیت آموزشی دوره ابتدایی کدامند؟

 2- برازش الگوی ارزیابی کیفیت آموزشی دوره ابتدایی چگونه است؟ 

 

روش

پژوهش حاضر از نظر شیوۀ اجرا، آمیختۀ اکتشافی(کیفی/کمی) و از نظر هدف نیز پژوهشی کاربردی بود. گام نخست پژوهش(کیفی) شناسایی عوامل مؤثر بر کیفیت آموزشی با روش کیفی- تحلیل مضمون و گام دوم(کمی)، ارائه مدل‌ و اعتبارسنجی آن با کمک معادلات ساختاری بود. شرکت کنندگان در مطالعه کیفی، مدیران و کارشناسان آموزش ابتدایی، خبرگان، صاحب نظران و اساتید برجسته در حوزه آموزش ابتدایی بودند که دانش، تجربه و آگاهی لازم در مورد آموزش در دوره ابتدایی داشتند و به صورت هدفمند انتخاب شدند. لذا با 15 نفر تا حصول قاعده اشباع نظری مصاحبه شد اگرچه مصاحبه‌ها جهت اطمینان بیشتر تا 18 مورد ادامه پیدا کرد(جدول1) و تمام رویدادها و اظهارات آنان راجع موضوع کدگذاری و تحلیل شدند. اعتبار داده‌ها از دیدگاه اساتید و خبرگان مورد نقادی قرار گرفتند و برخی پیشنهادهای آنان نیز لحاظ شدند. برای پایایی فرایند کدگذاری نیز به تصادف 4 مصاحبه انتخاب شد و در اختیار کدگذارانی که سابقه کار کیفی داشتند قرار داده شد و میزان ضریب توافق 83/0 حاصل شد.

جامعۀ آماری در بخش کمی شامل آموزگاران، مدیران و معاونین آموزش ابتدایی در شهرستان اندیمشک در سال تحصیلی 1398-1397 به تعداد 1103 نفر بودند که بر اساس فرمول کوکران 250 نفر به عنوان حجم نمونه و با روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند. لازم به ذکر است 7 پرسشنامه مخدوش بودند که از تحلیل خارج شدند.

ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته مبتنی بر یافته‌های کیفی بود. این پرسشنامه دارای 2 بعد، 11 مؤلفه و 81 شاخص بود که در طیف 5 گزینه‌ای (کاملا مخالفم=1، مخالفم=2، نظری ندارم=3، موافقم=4 و کاملا موافقم=5) درجه‌بندی شد. اعتبار پرسشنامه با روایی صوری(اساتید سنجش) و روایی همگرا(میانگین واریانس استخراج شده: AVE) مورد بررسی قرار گرفت و برای پایایی نیز از آزمون آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی استفاده شد(جدول3).

در پژوهش حاضر برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و ارایه الگو، از روش معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی (SEM-PLS) استفاده شد. SEM-PLS یکی از رویکردهای نسل دوم معادلات ساختاری است که مؤلفه محور است و با حجم نمونه کمتر از دقت بالاتری برخوردار است. دیگر مزیت آن عدم وابستگی به نرمال بودن توزیع داده­ها است (داوری و رضازاده، 1392).

 

 

جدول1: برخی از خصوصیات مشارکت­کنندگان

Table 1:

Some characteristics of the participants

شماره number	جنسیت gender	تحصیلات education	سمت شغلی Job	سنوات خدمت(سال) Years of service (year)
خبره 1 Exert 1	مرد male	دکترای مدیریت آموزشی Ph.D. in Educational Management	عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی A faculty member of Shahid Beheshti University	28
خبره 2 Exert 2	مرد male	کارشناسی ارشد Master’s Degree	استاد دانشگاه و کارشناس آموزش ابتدایی University professor and educational specialist in elementary education	25
خبره 3 Exert 3	مرد male	دکترای مدیریت آموزشی Ph.D. in Educational Management	ریییس و مدرس دانشگاه فرهنگیان President and professor of Farhangian University	17
خبره 4 Exert 4	مرد male	دکترای علوم تربیتی Ph.D. in Educational Sciences	مدرس دانشگاه فرهنگیان و آموزگار Professor of Farhangian University, Teacher	24
خبره 5 Exert 5	مرد male	کارشناس ارشد Master’s Degree	مدرس دانشگاه فرهنگیان Professor of Farhangian University	25
خبره 6 Exert 6	زن female	دکترا Ph.D.	مدرس مدعوی دانشگاه، آموزگار Visiting lecturer, Teacher	18
خبره 7 Exert 7	مرد male	دکترای روانشناسی Ph.D. in Psychology	مدرس دانشگاه فرهنگیان Professor of Farhangian University	23
خبره 8 Exert 8	زن female	کارشناس ارشد Master’s Degree	آموزگار Teacher	17
خبره 9 Exert 9	زن female	دکتری علوم تربیتی Ph.D. in Educational Sciences	آموزگار Teacher	16
خبره 10 Exert10	زن female	دانشجوی دکتری Ph.D. student	آموزگار Teacher	15
خبره 11 Exert 11	مرد male	کارشناسی ‌ارشد Master’s Degree	آموزگار Teacher	14
خبره 12 Exert 12	مرد male	کارشناسی ارشد Master’s Degree	مدرس دانشگاه و آموزگار University professor and teacher	19
خبره 13 Exert 13	زن female	کارشناس ارشد Master’s Degree	آموزگار Teacher	12
خبره 14 Exert 14	زن female	کارشناسی Bachelor’s Degree	معاون آموزشی Educational assistant	27
خبره 15 Exert 15	مرد male	کارشناسی ارشد Master’s Degree	مدیر Head teacher	22
خبره 16 Exert 16	زن female	کارشناسی ارشد Master’s Degree	مدیر Head teacher	21
خبره 17 Exert 17	زن female	کارشناسی ارشد Master’s Degree	مشاور Consultant	12
خبره 18 Exert 18	زن female	دانشجوی دکتری Ph.D. student	مدیر Head teacher	27

 

یافته‌‌ها

سؤال(1): عوامل و مؤلفه‌های تأثیرگذار بر کیفیت آموزشی مدارس ابتدایی از دیدگاه خبرگان کدامند؟

برای پاسخ به پرسش مطرح شده،تمام متون مصاحبه‌ها در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شدند که 63 مقوله فرعی، 11 مقوله اصلی و 2 کد انتخابی (عوامل درون سازمانی و عوامل برون سازمانی) شناسایی شدند. در جدول(2) فرایند کدگذاری و عوامل و مؤلفه‌های استخراجی نشان داده شده است.

 

 

جدول2. خلاصه فرایند کدگذاری باز، محوری و انتخابی حاصل از کیفیت آموزشی

Table 2.

Summary of open, pivotal and selective coding process resulting from educational quality

کدگذاری انتخابی Selective coding	کدگذاری محوری Pivotal coding	کدگذاری باز Open coding
عوامل درون‌سازمانی Internal organizational factors	اهداف و رسالت‌‌های آموزش ابتدایی Elementary Education Goals and Missions	تعیین اهداف دوره ابتدایی مطابق با سند تحول بنیادین و سایر اسناد بالادستی Determining the elementary education goals according to Fundamental Reform Document of Education and other superior documents
		عملیاتی نمودن اهداف و رسالت‌‌های آموزش و پرورش Implementation of goals and missions of education
		تدوین فعالیت‌‌های آموزشی مناسب Compilation of appropriate educational activities
		ایجاد ارتباط بین آموزش و یادگیری با واقعیت‌‌های اجتماعی و زندگی Creating a connection between education and learning and social and life realities
	ظرفیت سازی مدیریت و رهبری Management and Leadership Capacity Building	راهبری و مدیریت تربیتی Educational leadership and management
		آموزش و توانمندسازی مدیران Training and empowerment of head teachers
		توانایی مدیریت تأمین بودجه و اعتبارات Ability to manage budget and credit funding
		توانایی و تخصص مدیریت مدارس School management ability and expertise
		تعهد مدیران Head teachers’ commitment
		افزایش کیفیت آموزش مدیران Improving the quality of head teachers' training
		شایسته سالاری در انتصاب مدیران Meritocracy in the appointment of head teachers
	معلّمان Teachers	تخصص روانشناسی و تربیتی معلمان Teachers specialty in psychology and education
		تعهد معلمان Teachers’ commitment
		توانمندسازی معلمان Teacher empowerment
		نگرش معلم نسبت به یادگیرنده Teacher attitude towards learners
		اجرای کامل رتبه بندی معلمان Full implementation of teacher rankings
		استخدام معلمان متخصص Hiring expert teachers
		افزایش کیفیت آموزش معلمان Improving the quality of teachers’ training
		انگیزه معلمان Teachers’ motivation
		رابطه عاطفی با دانش‌آموزان Emotional connection with students
		تفکر انتقادی معلم Teacher critical thinking
		ارزشیابی معلمان Teacher evaluation
	دانش‌آموزان Student	توانایی و استعداد دانش‌آموزان Ability and talents of students
		ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان Creating motivation in students
		ارزشیابی دانش‌آموزان Student evaluation
		ارتباط و تعامل دوسویه بین دانش‌آموزان و معلمان Two-way communication and interaction between students and teachers
		تقویت شورای دانش‌آموزی در مدرسه Strengthening the student council at the school
	فضای آموزشی (مدرسه) Educational Space (School)	محیط آموزشی مناسب Appropriate educational space
		توجه به پتانسیل‌‌های فضا‌های آموزشی و مدارس Attention to the potentials of educational spaces and schools
		فضای فیزیکی مدارس Physical space of schools
	محتوای آموزشی Educational Content	تعامل بین اجزای آموزشی
		Interaction between Educational components
		استفاده از تجربیات کشور‌های موفق در گزینش محتوای دروس Using the experiences of successful countries in the selection of course content
		خلاقیت و نوآوری در به کارگیری متون آموزشی Creativity and innovation in the use of educational texts
		به روز رسانی محتوای آموزشی Updating educational contents
		توجه به نیاز‌های دانش‌آموزان Attention to the needs of students
		تناسب محتوای درسی با توانایی‌‌های واقعی دانش‌آموزان proportionality of course content to real abilities of students
	فرایند‌های یادگیری و یادهی Teaching and learning processes	روش تدریس Teaching method
		روش یادگیری learning method
		استفاده از الگو‌های برتر آموزشی
		Use of superior educational models
	زیرساخت‌‌های آموزشی Educational Infrastructures	امکانات و تجهیزات آموزشی Educational facilities and equipment
		استفاده از تکنولوژی‌‌های آموزشی Use of educational technologies
		تقویت زیرساخت‌ها Strengthening the infrastructures
		دسترسی به رسانه‌‌های آموزشی Access to educational media استفاده از پناسیل گروه‌‌های مختلف جهت تقویت امکانات آموزشی Using the potential of different groups for strengthening educational facilities
عوامل برون سازمانی External organizational  factors	خانواده Family	همکاری خانواده‌ها با مدرسه Cooperation of families with school
		نقش خانواده‌ها در هدایت دانش‌آموزان The role of families in guidance of students
		آگاهی والدین از اهداف آموزش و پرورش   Parents awareness of goals of education
	فرهنگ و اجتماع Culture and Society	مسائل فرهنگی cultural issues
		مسائل اجتماعی Social Issues
		تعیین و اجرای اهداف اعتقادی در مدارس Determination and implementation of theological goals in schools
		تعیین و اجرای اهداف اخلاقی در مدارس Determination and implementation of ethical goals in schools
		کیفیت بخشی به امور تربیتی Giving quality to educational affairs
	سیاست Politics	مسائل سیاسی Political issues
		سیاست حاکم بر جامعه Social policies

 

 

 

 

 

 

سؤال (2): برازش مدل شناسایی شده چگونه است؟

برای بررسی برازش مدل و تحلیل داده‌ها از روش PLS که یکی از رویکردهای روش  SEMاست، استفاده شد. این تحلیل مستلزم بررسی دو بخش ساختاری(مدل درونی) و اندازه‌گیری(مدل بیرونی) است که در بخش ساختاری مدل، معیارهای آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی و میانگین واریانس به اشتراک گذاشته(AVE) بررسی شد که باید میزان آنها بیشتر از 7/0 باشد(هالند، 1999). در جدول3، نتایج بخش ساختاری ارائه شده است.

جدول3. مقدار ضریب آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی و میانگین واریانس به اشتراک گذاشته شده

Table 3.

Cronbach's alpha coefficient, combined reliability and AVE

شماره number	متغیر varible	آلفای کرونباخ alpha	پایایی ترکیبی CR	AVE
1	اهداف و رسالت‌‌های آموزش و پروش Goals and Missions of Education	.837	.850	.761
2	دانش‌آموز Student	.812	.832	.743
3	فضای آموزشی Educational Space	.716	.791	.722
4	فرهنگ و اجتماع Culture and Society	.829	.846	.780
5	فرایند یاددهی و یادگیری Learning and lerning Process	.710	.733	.737
6	خانواده Family	.757	.813	.778
7	معلم Teacher	.753	.776	.759
8	مدیریت و رهبری Management and Leadership	.735	.760	.853
9	محتوای آموزشی Educational Content	.854	.862	.760
10	کیفیت آموزشی Education Quality	.828	.886	.861
11	سیاست Politics	.710	.730	.870
12	زیرساخت‌‌های آموزشی Educational Infrastructures	.913	.735	.744

 

جدول3، نشان می‌دهد که مقدار ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی همه متغیرها بیش از حداقل قابل قبول یعنی 7/0 است. بنابراین متغیر‌های اندازه‌گیری پژوهش به گونه‌ای مطلوب پایایی دارند. روایی همگرا نیز نشان دهندة میانگین واریانس به اشتراک گذاشته شدة هر متغیر پنهان با سؤال مختص به خود است. به بیان ساده تر، این معیار میزان همبستگی هر بعد با سؤال خود را نشان می‌دهد؛ هر چه این همبستگی بیشتر باشد، برازش مدل اندازه گیری نیز بیشتر است. مقدار ملاک برای سطح قبولیAVE، 5/0 می‌باشد(هولاند، 1999).

در جدول4، نیز بار عاملی در سطح یک درصد برای مؤلفه‌‌های هر بخش از متغیر‌‌های تحقیق محاسبه شده است. بار عاملی، شدت رابطة میان متغیر پنهان (سازه) و متغیر آشکار (شاخص) را طی فرایند تحلیل مسیر مشخص می‌کند. در تحلیل عاملی تأییدی، سؤال‌هایی که کفایت مناسب را برای تبیین متغیرهای مدل ندارند، پس از شناسایی توسط ضرایب استاندارد شده، حذف می‌شوند؛ به طوری که اگر از 4/0 بیشتر باشد(هالند، 1999)، کفایت مناسب سؤال‌ها تایید می‌شود و برازش مدل اندازه‌گیری را تأیید می‌کند. لازم به ذکر است که برای کنترل معناداری روابط میان هر سؤال و متغیر مربوطه (برازش مدل اندازه‌گیری) در صورت کمتر شدن ضرایب معناداری (t-Value) مربوط به هر زیر مؤلفه از مقدار 96/1 باید آن سؤال را حذف نمود. زیرا آن سؤال در تبیین متغیر مربوط به خود ضعف داشته و وجود آن در مدل باعث افزایش خطای اندازه‌گیری در محاسبات بعدی می‌شود. مطابق جدول4 ضرایب معناداری (t-Value) مربوط به همه سؤالات از مقدار ملاک 96/1 بیشتر می‌باشد.

 

جدول4. بار عاملی آماری در سطح یک درصد برای مؤلفه‌‌های پژوهش

Table 4.

Statistical factor load at the level of one percent for research components

مؤلفه Component	زیر مؤلفه Sub-component	بار عاملی Factor load	ضرایب معناداری Significance coefficients
اهداف و رسالت‌‌های آموزش ابتدایی Elementary Education Goals and Missions	تعیین اهداف دوره ابتدایی مطابق با سند تحول بنیادین و سایر اسناد بالادستی Determining the elementary education goals according to Fundamental Reform Document of Education and other superior documents	.844	11.288
	عملیاتی نمودن اهداف و رسالت‌‌های آموزش و پرورش Implementation of goals and missions of education	.862	12.568
	تدوین فعالیت‌‌های آموزشی مناسب Compilation of appropriate educational activities	.922	19.317
	ایجاد ارتباط بین آموزش و یادگیری با واقعیت‌‌های اجتماعی و زندگی Creating a connection between education and learning and social and life realities	.894	16.503
	تعیین اهداف دوره ابتدایی مطابق با سند تحول بنیادین و سایر اسناد بالادستی Determining the elementary education goals according to Fundamental Reform Document of Education and other superior documents	.866	15.705
	عملیاتی نمودن اهداف و رسالت‌‌های آموزش و پرورش Implementation of goals and missions of education	.846	8.204
ظرفیت سازی مدیریت و رهبری Management and Leadership Capacity Building	راهبری و مدیریت تربیتی Educational leadership and management	.895	13.734
	آموزش و توانمندسازی مدیران Training and empowerment of head teachers	.842	10.710
	توانایی مدیریت تأمین بودجه و اعتبارات Ability to manage budget and credit funding	.842	8.855
	توانایی و تخصص مدیریت مدارس School management ability and expertise	.901	12.541
	تعهد مدیران Head teachers’ commitment	.883	14.120
	افزایش کیفیت آموزش مدیران Improving the quality of head teachers' training	.895	11.326
	شایسته سالاری در انتصاب مدیران Meritocracy in the appointment of head teachers	.878	12.089
معلّمان Teachers	تخصص روانشناسی و تربیتی معلمان Teachers specialty in psychology and education	.856	10.034
	تعهد معلمان Teachers’ commitment	.852	7.200
	توانمندسازی معلمان Teacher empowerment	.867	12.865
	نگرش معلم نسبت به یادگیرنده Teacher attitude towards learners	.900	13.569
	اجرای کامل رتبه بندی معلمان Full implementation of teacher rankings	.884	11.593
	استخدام معلمان متخصص Hiring expert teachers	.859	9.097
	افزایش کیفیت آموزش معلمان Improving the quality of teachers’ training	.894	15.192
	انگیزه معلمان Teachers’ motivation	.868	11.985
	رابطه عاطفی با دانش‌آموزان Emotional connection with students	.847	7.305
	تفکر انتقادی معلم Teacher critical thinking	.835	10.253
	ارزشیابی معلمان Teacher evaluation	.836	9.079
دانش‌آموزان Student	توانایی و استعداد دانش‌آموزان Ability and talents of students	.889	16.785
	ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان Creating motivation in students	.914	16.082
	ارزشیابی دانش‌آموزان Student evaluation	.846	11.586
	ارتباط و تعامل دوسویه بین دانش‌آموزان و معلمان Two-way communication and interaction between students and teachers	.782	7.806
	تقویت شورای دانش‌آموزی در مدرسه Strengthening the student council at the school	.874	13.080
فضای آموزشی (مدرسه) Educational Space (School)	محیط آموزشی مناسب Appropriate educational space	.881	14.139
	توجه به پتانسیل‌‌های فضا‌های آموزشی و مدارس Attention to the potentials of educational spaces and schools	.865	16.066
	فضای فیزیکی مدارس Physical space of schools	.820	6.816
محتوای آموزشی Educational Content	تعامل بین اجزای آموزشی	.915	17.388
	Interaction between Educational components	.871	12.411
	استفاده از تجربیات کشور‌های موفق در گزینش محتوای دروس Using the experiences of successful countries in the selection of course content	.866	11.827
	خلاقیت و نوآوری در به کارگیری متون آموزشی Creativity and innovation in the use of educational texts	.861	11.550
	به روز رسانی محتوای آموزشی Updating educational contents	.863	11.700
	توجه به نیاز‌های دانش‌آموزان Attention to the needs of students	.880	11.498
	تناسب محتوای درسی با توانایی‌‌های واقعی دانش‌آموزان proportionality of course content to real abilities of students	.873	12.322
فرایند‌های یادگیری و یادهی Teaching and learning processes	روش تدریس Teaching method	.860	11.661
	روش یادگیری learning method	.856	9.786
	استفاده از الگو‌های برتر آموزشی	.776	6.847
	Use of superior educational models	.899	18.360
	روش تدریس Teaching method	.899	16.383
زیرساخت‌‌های آموزشی Educational Infrastructures	امکانات و تجهیزات آموزشی Educational facilities and equipment	.886	15.757
	استفاده از تکنولوژی‌‌های آموزشی Use of educational technologies	.885	16.452
	تقویت زیرساخت‌ها Strengthening the infrastructures	.874	10.925
	دسترسی به رسانه‌‌های آموزشی Access to educational media استفاده از پناسیل گروه‌‌های مختلف جهت تقویت امکانات آموزشی Using the potential of different groups for strengthening educational facilities	.886   .777	14.417   8.602
خانواده Family	همکاری خانواده‌ها با مدرسه Cooperation of families with school	.872	14.955
	نقش خانواده‌ها در هدایت دانش‌آموزان The role of families in guidance of students	.881	11.772
	آگاهی والدین از اهداف آموزش و پرورش Parents awareness of goals of education	.893	16.978
فرهنگ و اجتماع Culture and Society	مسائل فرهنگی cultural issues	.884	15.117
	مسائل اجتماعی Social Issues	.894	15.401
	تعیین و اجرای اهداف اعتقادی در مدارس Determination and implementation of theological goals in schools	.882	12.642
	تعیین و اجرای اهداف اخلاقی در مدارس Determination and implementation of ethical goals in schools	.886	14.710
	کیفیت بخشی به امور تربیتی Giving quality to educational affairs	.873	13.365
سیاست Politics	مسائل سیاسی Political issues	.926	12.541
	سیاست حاکم بر جامعه Social policies	.940	40.322

در شکل1، مقادیر  tدر بازه بیشتر از 96/1 و کمتر از 96/1- و در شکل2، شدت تأثیر متغیرها بر یکدیگر با استفاده از ضرایب استاندارد شده (ضریب مسیر) مشخص گردیده است. ضریب مسیر نشان دهنده شدت و نوع رابطه بین دو متغیر پنهان و عددی بین 1- تا +1 است.

 

 

شکل1: بررسی مقادیر t برای آزمون فرضیات تحقیق

Figure 1:

Examination of t values ​​to test research hypotheses

 

 

شکل2: بررسی شدت تأثیر متغیرها بر یکدیگر با ضرایب استاندارد شده

Figure 2:

Investigation of the intensity of the effect of variables on each other with standardized coefficients

جدول5. نتایج آماری مقادیر تی(T) و ضرائب مسیر بین متغیر‌های مستقل با کیفیت آموزشی

Table 5.

Results of T values ​​and path coefficients between independent variables with educational quality

ردیف row	روابط Relationships	t	ضریب مسیر Path coefficient	نتیجه Result
1	اهداف و رسالت‌‌های آموزش و پروشç کیفیت آموزش ابتدایی Goals and missions of education à Elementary education quality	3.501	.351	تائید رابطه Relationship confirmed
2	مدیریت و رهبریç کیفیت آموزش ابتدایی Management and leadership à Elementary education quality	3.694	.441	تائید رابطه
3	معلمç کیفیت آموزش ابتدایی Teacher à Elementary education quality	5.029	.601	Relationship confirmed
4	دانش‌آموزç کیفیت آموزش ابتدایی Student à Elementary education quality	3.372	.454.	تائید رابطه
5	فرایند یاددهی و یادگیریç کیفیت آموزش ابتدایی Teaching and learning process à Elementary education quality	3.353	.338	Relationship confirmed
6	زیرساخت‌‌های آموزشیç کیفیت آموزش ابتدایی Educational infrastructures à Elementary education quality	3.057	.205	تائید رابطه
7	فضای آموزشیç کیفیت آموزش ابتدایی Educational space à Elementary education quality	2.176	.327	Relationship confirmed
8	محتوای آموزشیç کیفیت آموزش ابتدایی Educational contentà Elementary education quality	2.339	.209	تائید رابطه
9	خانوادهç کیفیت آموزش ابتدایی Family à Elementary education quality	2.844	.295	Relationship confirmed
10	فرهنگ و اجتماعç کیفیت آموزش ابتدایی Culture and society à Elementary education quality	1.109	.170	عدم تائید Not confirmed
11	سیاستç کیفیت آموزش ابتدایی Politics à Elementary education quality	1.785	.184	عدم تائید Not confirmed
12	سیاست ç اهداف و رسالت‌‌های آموزش و پروش Politics à Goals and mission of education	4.189	.357	تائید رابطه
13	فرهنگ و اجتماع ç اهداف و رسالت‌‌های آموزش و پرورش Culture and society à Goals and mission of education	6.812	.607	Relationship confirmed
14	زیرساخت‌‌های آموزشی ç فضای آموزشی Educational infrastructures à Educational space	12.592	.901	تائید رابطه
15	فضای آموزشی ç فرایند یاددهی و یادگیری Educational space à Teaching and learning process	2.415	.375	Relationship confirmed
16	معلم ç فرایند یاددهی و یادگیری Teacher à Teaching and learning process	4.426	.504	تائید رابطه
17	دانش‌آموزç فرایند یاددهی و یادگیری Student à Teaching and learning process	3.084	.299	Relationship confirmed

نتایج جدول 5، نشان می‌دهد که در مدل ارائه شده تمامی روابط به جز رابطه سیاست و فرهنگ و اجتماع با کیفیت آموزشی مورد تائید است و مجموع متغیرهای پژوهش(شکل2) توانستند 83/0واریانس متغیر کیفیت آموزشی را پیش‌بینی کنند(83/0=R²). برای بررسی کلی کیفیت مدل پژوهش نیز با شاخص GOF محاسبه شد که 52/0 حاصل شد و چون بیشتر از مقدار 35/0 است می‌توان نتیجه گرفت برازش کلی مدل قابل قبول است.

 

بحث و نتیجه‌گیری

اهمیت زیربنایی کیفیت آموزشی به‌ویژه در دوره ابتدایی انکارناپذیر است و در دوران بعدی زندگی دانش‌آموز تاثیرگذار خواهند بود. بر این اساس، هدف اصلی این پژوهش ارائه الگوی کیفیت آموزشی در دوره ابتدایی بود. یافته‌ها از دیدگاه خبرگان به 2 بعد اصلی(عوامل درون و برون سازمانی) و 11 مؤلفه (اهداف و رسالت‌‌های آموزش ابتدایی، مدیریت و رهبری، معلمان، دانش‌آموزان، فضای آموزشی، محتوای آموزشی، فرایند‌های یادگیری و یادهی، زیرساخت‌‌های آموزشی، خانواده، فرهنگ، اجتماع و سیاست) منجر شدند. تحلیل داده‌ها با معادلات ساختاری روش Pls Smart نیز نشان داد که مؤلفه‌های شناسایی شده قادر به پیش‌ ‌بینی 83/0 متغیر کیفیت آموزشی هستند(83/0=R²) و برازش کلی مدل نیز مورد تأیید واقع شد(52/0=GOF).

یافته‌های این پژوهش با برخی نتایج پژوهش‌ها نظیر نجفی دولت آبادی و همکاران(1398) که عوامل حرفه‌ای(معلم و محیط آموزشی) را از ارکان کیفیت آموزشی دانسته بودند؛ مهدیون و همکاران(1396) که در الگوی کیفیت آموزشی نقش عامل امکانات و تجهیزات و اهداف آموزشی و محتوای تدریس را مهم دانسته بودند؛ بزرگی نژاد(1396) که نتیجه گرفته بود توجه بیشتر به کیفیت آموزشی منوط به منابع مالی بیشتر، ارتقای جایگاه معلمان و اصلاح مدیریت و امور اداری است؛ زمانی(1395) که دریافته بود توانمندی‌های کلی معلم/ استاد، سازماندهی محتوای آموزشی و امکانات و تجهیزات از جمله عوامل تأثیرگذار بر کیفیت آموزشی هستند. بریمانی و همکاران(1390) که بر خصوصیات فرد آموزش معلم در کیفیت آموزشی تأکید داشته‌اند؛ یعقوبی و سلطانی‌زرندی(2018) که توانمندی‌های حرفه‌ای معلم، مهارت‌های ارزیابی، ویژگی‌های فردی و مهارت‌های ارتباطی و اخلاق را عناصر مهم مدل کیفیت آموزشی دانسته بودند؛ کریستوفر(2018) که بر عامل فضای فیزیکی مناسب، تجهیزات، آموزش کافی، نسبت مناسب دانش‌آموز به معلم، معلمان تحصیل کرده و تجربه والدین تأکیده کرده بودند؛ با نتیجه پژوهش یولین و همکاران(2008) که دریافته بودند کیفیت امکانات، جو مدرسه و روابط انسانی(معلم) مؤلفه‌های مهم کیفیت آموزشی دانسته‌اند؛ و با نتیجه پژوهش شیندلر(2018) که نتیجه گرفته بود تعاملات معلم با دانش‌آموز و فرهنگ آموزش از عناصر مهم کیفیت آموزشی هستند همسو و سازگار است.

در تبیین مدل پیشنهادی باید گفت ارائه هر گونه مدل به عوامل زیادی بستگی دارد که عمدتاً به فرهنگ و ارزش‌های جوامع و نوع نگاه آنان به موضوع آموزش بستگی دارد. به طوری که می‌توان کیفیت آموزشی در کشورهای توسعه یافته‌تر را فراتر از یادگیری و دانش و در کشورهای کمتر توسعه‌یافته، بیشتر افزایش دانش و معلومات دانست(هاپکینز[16]، 2015). فرهنگ حاکم بر کشور ما نیز عمدتاً نگاهی صرف آموزشی(معلومات و دانش شناختی) به یادگیری است. به عبارتی همچنان کمیت و نمره جایگاه بالایی در سیستم آموزشی ما دارد و خیل عظیم خانواده‌ها هنوز به نمره و معدل به عنوان شاخص اصلی موفقیت تحصیلی و کیفیت آموزش نگاه می‌کنند. می‌توان گفت خانواده‌ها از همان دوران ابتدایی دیدی بیشتر کمی تا کیفی(یادگیری مهارت‌های گوناگون زندگی) به امر آموزش دارند. حضور کتاب‌های کمک آموزشی حتی در دوره ابتدایی در همین راستاست.

همان‌گونه که نتایج پژوهش نشان داد مقوله کیفیت آموزشی دیگر فقط کسب دانش و افزایش معلومات نیست؛ بلکه آموختن مهارت‌های گوناگونی نظیر تفکر انتقادی، مهارت‌های ارتباطی، مهارت‌های زندگی جمعی، مهارت‌های کسب و کار، مهارت‌های سواد رسانه‌ای و مهارت‌های گار گروهی و ... است که به عنوان شهروند برای زندگی اجتماعی ضروری هستند. در این راستا پروتسکی هدف آموزش را فقط یادگیری نمی‌داند بلکه تلاش برای بهتر شدن در مقولاتی مانند توانمندسازی، تاب آوری، مشارکت در زندگی اجتماعی و ... دانسته است(پروتسکی، 2014).  نکته دیگر این است که در ارزیابی کیفیت آموزشی بر خلاف گذشته علاوه بر معلم به عنوان مجری و انتقال دهنده متون آموزش، خانواده‌ها نیز جزیی از فرایند آموزش هستند. در این راستا باید به تغییر نظام آموزشی پیشین به ساختار 6-3-3 اشاره کرد که مبتنی بر نظام توصیفی است و در این شیوه جدید نظرات خانواده‌ها نیز در کنار معلم حائز اهمیت است. لذا می‌توان گفت علاوه بر معلم خانواده‌ها نیز جزیی از کیفیت آموزشی هستند که تعامل بیشتر آنان با مدرسه و معلم در ارتقای کیفیت آموزشی می‌تواند ایفاگر نقش مهمی باشد. لذا می‌توان گفت مدل کیفیت آموزشی از نظر کارگزاران آموزشی متنوع تر شده است و باید دیدگاه اولیا نیز در کیفیت آموزشی لحاظ شود.

مدل پیشنهادی این پژوهش با مؤلفه‌های متنوع می‌تواند برای ارزیابی کیفیت آموزشی مدارس ابتدایی مناسب باشد. با این حال، نتایج پژوهش محدودیت‌هایی هم دارد؛ از جمله اینکه این پژوهش مطالعه‌ای موردی بود و امکان بررسی در سطح کلان‌تری به خاطر فقدان امکانات و توان مالی محقق میسر نبود. محدودیت دیگر این است مدل‌های دیگری برای مقایسه با مدل کنونی وجود ندارد تا به مقایسه و تطبیق نتایج پرداخت. همچنین نتایج بدون لحاظ کردن جنسیت بوده است و اینکه آیا مدل‌های کیفیت آموزشی برای دختران و پسران یکسان است یا خیر؛ خارج از محدوده پژوهش حاضر بوده است. بر این اساس، پیشنهادهای زیر ارائه می‌شود:

1-       به عنوان پیشنهاد برای محققان آینده، فراتحلیل مطالعات کیفیت آموزشی انجام شود تا دید کلی نسبت به آن حاصل شود. همچنین مدل‌های کیفیت آموزشی با رویکرد جنسیت نیز در دستور کار محققان قرار بگیرد.

2-       نتایج پژوهش نشان داد عامل معلم یکی از عناصر بسیار تاثیرگذار در کیفیت آموزشی است که باید به توانمندسازی حرفه ای- و سازمانی معلمان توجه بیشتر شود.

3-       مطابق تأثیر معنادار خانواده در کیفیت آموزشی، باید در مدارس ابتدایی تعامل اولیاء و معلم بیشتر شود و از سوی معلمان دانش افزایی اولیاء در دستور کار قرار بگیرد.

4-       نتایج پژوهش نشان داد عامل سخت‌افزارهای مانند تجهیزات آموزشی و تجهیز محیط فیزیکی بسیار مهم است که باید مورد توجه دوسویه اولیا و مدرسه باشد.

5-       نتایج پژوهش نشان داد یکی از عوامل مهم سنجش کیفیت آموزشی مدیریت و رهبری مدرسه است که ضرورت دارد اولیا نیز با آموزش‌هایی در این فرایند حضور داشته باشند. برای مثال، شرکت اولیاء در جلسات کیفیت بخشی و ابراز نظرات و راهکارهای خود به مدرسه مبادرت کنند.

---

1- Li, Yamaguchi & Takada

2- Shah, Ghazi, Shahzad & Ullah

3- Olmos-Gómez

4- Ridge & Kippels S

5- David Kemp

6- Wagner, Castillo & Zahra

7- Namara

1- Chapman.                   

2- Bowen

3- Prensky

1- Christopher

2- Schindler, Puls-Elvidge, Welzant & Crawford

3- Ogrinc

4- Uline & Tschannen-Moran

1- Tannock

1- Hopkins

مراجع

بازرگان، عباس (1398). ارزیابی کیفیت آموزش عالی ایران از اندیشه تا عمل، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.

بریمانی، ابوالقاسم، صالحی، محمد و صادقی، محمدرضا (1390). بررسی عوامل مؤثر بر بهبود کیفیت آموزش عالی در دوره تحصیلات تکمیلی از دیدگاه دانشجویان. تحقیقات مدیریت آموزشی، 2(4)، 50-29.

بزرگی‌نژاد، خدیجه و زارعی، رضا (1396). ابعاد و شاخص‌های کیفیت مدارس، دومین همایش بین المللی و    چهارمین همایش ملی پژوهش‌های مدیریت و علوم انسانی در ایران، تهران،

     https://civilica.com/doc/713751

تورانی، حیدر (1380). الگویی برای ارتقای مستمر کیفیت در فرایند برنامه درسی دوره ابتدایی. فصلنامه تعلیم و تربیت، 66(1380)، 70-47.

جعفری هرندی، رضا (1394). بررسی میزان کارآیی بیرونی دانشگاه فنی و حرفه‌ای طی سال‌های 1388 تا 1390 (مورد پژوهش: آموزشکده فنی و حرفه‌ای استان یزد). فصلنامه مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی،5 (9)، 198-173

خدیوی، اسداله، سیدکلان، سیدمحمد، حسن‌پور، توفیق، احمدی، حسن و تره‌باری، حافظ (1397). بررسی عوامل مؤثر بر کیفیت آموزش و تدریس در دانشگاه فرهنگیان(مطالعه موردی: پردیس‌های استان اردبیل. نشریه علمی آموزش و ارزشیابی، 11(42)، 161-185.

رزبان، سمیه، باقری، محسن و تلخابی، یحیی (1397). تأثیر داستان‌گویی از طریق چندرسانه‌ای آموزشی بر پیشرفت تحصیلی و نگرش به درس علوم در دانش‌آموزان ابتدایی. فصلنامه فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 8(3)، 19-5.  

زمانی، اصغر (1395). شناسایی، تحلیل و اولویت بندی عوامل مؤثر برکیفیت آموزش در آموزش عالی. فصلنامة نوآوری و ارزش آفرینی، 6(11)، 36-23.

سیلانه، آمنه، کرمی، مرتضی و سعیدی رضوانی، محمود (1394). توسعه شایستگی‌های کار آموزان فنی و حرفه‌ای از طریق کار بست رویکرد کل نگر مبتنی بر مدل چهار مؤلفه‌ای (4C‏‏/ID). دو فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی آموزشی، 2(4)، 158-135.

عسکری، مهدی، الهی منش، محمدحسن و پریزاد، رضا (1398). مقایسه سیاست‏گذاری آموزشی ایران و ژاپن در مقطع ابتدایی. مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، 9(30)، 132-113.

کشتی آراء، نرگس، یوسفی، علیرضا و موسوی، سهیلا (1391). تناسب نیازهای بخش صنعت با آموزش‌های فنی و حرفه‌ای هنرستان‌های دخترانه و پسرانه. فصلنامه علمی پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی،3(2)، 138-119.

مهرعلیزاده، یدالله، رومیانی، یونس و پارسا، عبدالله (1392). بررسی مدل جریان دانش‌آموزی دوره ‌راهنمایی تحصیلی آموزش و پرورش شهرستان اهواز طی سال‌های برنامه چهارم توسعه کشور. مطالعات برنامه‌ریزی آموزشی،1(2)، 59-27.

مهدیون، روح‌اله، پاهنگ، نظام‌الدین و یاریقلی، بهبود (1396). شناسایی عوامل مؤثر بر کیفیت مدارس و بررسی وضعیت موجود آن: پژوهش ترکیبی. مدیریت مدرسه، 5(1)، 173-193.

نجفی دولت آباد شهلا، امیریان‌زاده، مژگان، زارعی، رضا و احمدی، عبادالله (1398). عوامل مؤثر بر کیفیت عملکرد آموزشی اعضای هیئت‌علمی: یک مطالعه کیفی. مجله دانشگاه علوم پزشکی قم. ۱۳(۱۰)، 45-34.

هادی، رضا، یوسف، رضاپور و سلمان‌پور، صدیقه (1396). شاخص‌های سنجش کیفیت آموزش عالی براساس مدل کانو در دانشگاه ارومیه. فصلنامه آموزش و ارزشیابی، 9(34): 50-35.

هویدا، رضا (1387). فرایند بهبود کیفیت آموزشی از نظر اعضای هیات علمی دانشگاه‌های استان اصفهان: مقایسه‌ای بر اساس مقیاس AQIP، مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 8(1)، 141-132.

Askari, M., Elahimanesh, M., & Parizad, R. (2019). A Comparison Study of Iranian and Japanese educational policy at Elementary level. Strategic Studies of public policy, 9(30): 113-132 [In Persian].

Bowen, Howard, editor. (2018). Investment in learning; The individual and social value of American higher education. eBook published 16 January 2018. New York, Routledge.

Baremani, A., salehi, M., & sadeghi, M. (2011). Factors affecting quality of higher education from the perspective of students at this stage. Educational Management Research, 6(26): 1-24. [In Persian].

Bazargan, A. (2020). Assessing the quality of Iranian higher education from thought to action, Research Institute for Cultural and Social Studies. [In Persian].

Babadi Akasheh, Z. (2014). Quality in the higher education system, Payam-e-Noor Publications. [In Persian].

Bozorginejad, K., & Zarei, R. (2018). Dimensions and quality indicators of schools, the second international conference and the fourth national conference on management and humanities research in Iran, Tehran,

     https://civilica.com/doc/713751[In Persian].

Christopher, E. (2018). Quality of higher education; factors that suporrt student success: a discussion paper, available at: 

      https://www.researchgate.net/publication/328039722.

Chapman, D. W., Weidman, J., Cohen, M., & Mercer, M. (2005). The search for quality: A five country study of national strategies to improve educational quality in Central Asia. International Journal of Educational development, 25(5): 514-530.

Hadi, R., Rezapour, Y., & Salmanpour, S. (2016). Evaluation Indexes in Higher Education Based on Kano`s Model at Urmia University. Journal of Instruction and Evaluation, 9(34): 35-50 [In Persian].

Hoveida, R., & Molavi, H. (2008). Academic Quality Improvement Process from the Viewpoints of Faculty Members of Universities in Isfahan Province: A Comparison Based on Academic Quality Improvement Program (AQIP). Iranian Journal of Medical Education, 8(1):132-141[In Persian].

Hopkins, D. (2015). Improving the quality of education for all: A handbook of staff development activities. Routledge.

Jafari Harandi, R. (2015). The Study of the External Efficiency of Technical and Vocational University During 2009 To 2011 (Case Study: Technical and Vocational Colleges in Yazd Province). Educational Measurement and Evaluation Studies, 5(9): 173-198 [In Persian].

Khadivi, A., Seyyed Kalan, S., Hossein Pour, T., Ahmadi, H., & Tareh Bari, H. (2018). Affecting Factors on Teaching and Education Quality in Farhangian University (Case Study: College of Ardabil). Journal of Instruction and Evaluation, 11(42): 161-185 [In Persian].

Keshti Aray, N., Yosefi, A., & Mosavi, S. (2012). An Investigation of the Fitness between Industrial Needs of Falavarjan City and Technical and Professional Training of Art School for Girls and Boys. Journal of New Approaches in Educational Administration, 3(10):119-138 [In Persian].

Li, S., Yamaguchi, S., & Takada, J. I. (2018). Understanding factors affecting primary school teachers’ use of ICT for student-centered education in Mongolia. International Journal of Education and Development using ICT, 14(1),103-117.

Madani, R. A. (2019). Analysis of Educational Quality, a Goal of Education for All Policy. Higher Education Studies, 9(1), 100-109.

Mehr Alizadeh, Y., Romiani, Y., & Parsa, A. (2014). Investigating the student flow model of the educational guidance course of education in Ahvaz city during the years of the fourth development plan of the country. Educational Planning Studies, 1(2): 27-59 [In Persian].

Mahdiuon, R., pahang, N., & yariqoli, B. (2018). Identifying factors affecting the quality of schools and investigation schools status quo: the mixed method research. Jsa, 5(1): 173-193 [In Persian].

Najafi Doulatabad, S., Amirianzadeh, M., Zarei, R., & Ahmadi, E. (2019). Factors influencing the quality of educational performance of faculty members: A Qualitative Study. Qom University Med Sci Journal. 13(10): 34-45 [In Persian].

Namara, F. (2018). Factors Affecting Provision of Quality Basic Education in Nyagatare District- Rwanda. Journal of African Interdisciplinary Studies. 2(3): 109-119.

Olmos-Gómez, M. D. C., Luque Suárez, M., Ferrara, C., & Olmedo-Moreno, E. M. (2020). Quality of Higher Education through the Pursuit of Satisfaction with a Focus on Sustainability. Sustainability, 12(6):2366.

Ogrinc, G., Davies, L., Goodman, D., Batalden, P., Davidoff, F., & Stevens, D. (2015). SQUIRE 2.0 (Standards for QUality Improvement Reporting Excellence): revised publication guidelines from a detailed consensus process. American Journal of Critical Care, 24(6): 466-473.

Prensky, M. (2014). The World Needs a New Curriculum: It's time to lose the" proxies," and go beyond" 21st century skills"—and get all students in the world to the real core of education. Educational Technology, 1(3): 3-15.

Razban, S., Bagheri, M., & Talkhabi, Y. (2018). The Effect of Multimedia Storytelling on the Educational progress of the Science and Attitude of Elementary students. Information and Communication Technology in Educational Sciences, 8(31): 5-19 [In Persian].

Ridge, N., & Kippels, S. (2019). UNESCO, Education, and the Private Sector: A Relationship on Whose Terms? In Researching the Global Education Industry. Palgrave Macmillan.

Shah, S. F., Ghazi, S. R., Shahzad, S., & Ullah, I. (2015). The Impact of Quality indicators on Quality of Primary Education in The Commonwealth Education Hub Discussion Summary (June 2016), Quality Standards in Education http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/.

Silaneh, A., Karami, M., & Saeedi Rezvani, M. (2016). Developing the competencies of technical and vocational students through the application of a holistic approach based on the four-component model (4C / ID). Bi-Quarterly Journal of Educational Planning Studies, 2(4): 158-135[In Persian].

Schindler, L., Puls-Elvidge, S., Welzant, H., & Crawford, L. (2015). Definitions of quality in higher education: A synthesis of the literature. Higher Learning Research Communications, 5(3): 3-13.

Turani, H. (2002). A Model for Continuous Quality Improvement in the Elementary Curriculum Process, Quarterly Journal of Education, 66(2001): 47-70 [In Persian].

Uline, C., & Tschannen-Moran, M. (2008). The walls speak: The interplay quality facilities, school climate, and student achievement. Journal of Educational Administration, 46(1): 55-73.

Wagner, D. A., Castillo, N. M., & Zahra, F. T. (2020). Global learning equity and education: looking ahead: Background paper for the Futures of Education initiative. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000375000

World Economic Forum. (2020). Schools of the Future, Defining New Models of Education for the Fourth Industrial Revolution. Geneva: World Economic Forum.http://www3.weforum.org/docs/WEF_Schools_of_the_Future_Report_2019.pdf

 Yaghoubi, M., & Soltani Zarandi, M.R. (2018). What Factors affect Education Quality in Higher Education? International Journal of Management and Applied Science, 4(2): 84-88.

Zamani, A. (2016). Recognition and Analysis of Factors Influencing the Quality of Education in Higher Education, Journal of Innovation and Value Creation, 11(6): 23-36 [In Persian].