طراحی مسکن اجتماعی با رویکرد بهینه سازی مصرف انرژی در شهر تهران

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 20، دوره 17، شماره 4 - شماره پیاپی 61، اسفند 1401، صفحه 1153-1173   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مریم صادق ابرکوهی¹؛ آویده طلایی^{* 2}؛ محمد های کابلی³

¹دانش آموخته کارشناسی ارشد معماری، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²استادیار گروه معماری، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

³استادیارگروه معماری، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

تأمین مسکن اقشار کم درآمد، یکی از مشکلات دولت هاست. خانوارهای کم درآمد بخش زیادی از درآمد سالیانه خود را صرف مسکن می نمایند بنابراین هر دولتی در راستای رفاه جامعه ضروریست به تامین مسکن بپردازد. اهمیت مسکن اجتماعی، به علت تامین مسکن مناسب دهک های پایین و تعدیل چالش های مهم آن با توجه به محدودیت منابع انرژی و افزایش تقاضا می باشد. بخش ساختمان، از بزرگترین مصرف کنندگان انرژی در جهان بویژه در ایران است. طراحی صحیح مسکن از اتلاف انرژی جلوگیری می کند لذا طراحی مسکن اجتماعی با رویکرد مصرف بهینه انرژی به عنوان سیاست کلان اقتصادی و اجتماعی در این پژوهش مورد توجه می باشد. اگر ایران به همین روند در تولید، انتقال، توزیع و مصرف انرژی ادامه دهد تهدیدی جدی برای اقتصاد محسوب می شود. اهداف کلی شامل کاهش سهم مسکن در سبد هزینه زندگی و مصرف بهینه انرژی در مسکن اجتماعی می باشد. روش پژوهش تحلیلی- میدانی و شبیه سازی مدل پیشنهادی در تهران می باشد که ضمن حفظ قیمت مناسب، با بهینه سازی مصرف انرژی به تقاضای مسکن پاسخ دهد. بدوا طراحی مسکن اجتماعی طبق استانداردهای طراحی و بر مبنای هزینه تمام شده، بهینه سازی پارامترهای موثر در مصرف انرژی چون فرم، جهت گیری، همسایگی، جزییات اجزای ساختمانی و ... صورت گرفته و نهایتا نشان داده شده طرح پیشنهادی نسبت به وضع موجود، مطلوب تر می باشد. نتایج حاصله، ارائه راهکارهای دارای توجیه اقتصادی طرح مسکن اجتماعی با بهینه سازی در مصرف انرژی می باشد.

کلیدواژه‌ها

مسکن اجتماعی؛ کیفیت مسکن؛ انرژی؛ قیمت مسکن؛ رفاه

مراجع

احمدی، سید وحید. (1384). بررسی نقش و جایگاه دولت در تامین مسکن. روند، 46، 66-41.

آرشین، مهسا و سرور، رحیم. (1396). ارزیابی سیاست‌های اجرایی دولت در تامین مسکن گروه‌های کم درآمد شهری (مطالعه موردی: کلان شهر مشهد). فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، 9(30)، 95-81.

استقلال، احمد و توکلی کازرونی، مهدی. (1392). مسکن اجتماعی در ایران واکاوی دو پروژه مسکن اجتماعی در قبل (شهرک شوشترنو) و بعد از انقلاب (مسکن مهر شوشتر). اولین همایش ملی شهرسازی و معماری در گذر.

پورغفارمغفرتی، محمدرضا و پوررمضان، عیسی. (1395). ارزیابی وضعیت شاخص‌های اجتماعی مسکن (مطالعه موردی: مناطق روستایی شهرستان رشت). فصلنامه مطالعات برنامه­ریزی سکونتگاه­های انسانی،  11(4)، 61-80 .

حسن­پور، آناهیتا و میرجانی، حمید. (1398). احکام طراحی مسکن اجتماعی مناسب در بافت ارزشمند و تاریخی (نمونه موردی: بافت قدیم شهر یزد).

حسینی سیاه گلی، مهناز؛  ملکی، سعید؛ حیدری­فر، محمدرئوف و سلیمانی­راد، اسماعیل. (1401). تحلیلی بر اولویت بندی شاخص‌های مسکن (نمونه موردی: شهرستان‌های استان آذربایجان‌غربی). مطالعات برنامه­ریزی سکونتگاه­های انسانی، 17(3).‎ 598-587.

زاهدی، منصوره. (1397). طراحی مسکن اجتماعی پایدار با رویکرد ساختمان­های صفر انرژی در بافت فرسوده تهران. سومین کنفرانس بین المللی عمران، معماری و طراحی شهری، تبریز.

خدایی، زهرا و میره، محمد.(1390). مروری برتجارب جهانی درزمینه تامین مسکن گروه­های کم درآمد شهری. اولین کنفرانس اقتصاد شهری.

زمانی، علیرضا؛ ایمانی، معصومه و تلقری، فاطمه. (1394). صرفه جویی در مصرف انرژی با استفاده از سیستم­های مدیریت هوشمند ساختمان BMS. سومین همایش ملی اقلیم، ساختمان و بهینه سازی مصرف انرژی با رویکرد توسعه پایدار، اصفهان.

سعادت، عاطفه و نوربخش حبیب آبادی، میترا. (1394). مدیریت و بهره وری از انرژی های تجدیدپذیر در ساختمانIEBO2015. سومین همایش ملی اقلیم، ساختمان و بهینه سازی مصرف انرژی با رویکرد توسعه پایدار، اصفهان.

سعیدی مفرد، ساناز و موسوی، سیدمحسن. (1397). مقایسه تطبیقی مسکن مهر و مسکن اجتماعی در ایران. دومین کنفرانس ملی مهندسی عمران،معماری و شهرسازی، شیروان.

سمیع، صمد؛ رمضانی­پور، مهرداد؛ ابراهیمی، لیلا و حقزاد، آمنه. (1400). تحلیل عوامل کلیدی موثر بر مسکن گروه­های کم درآمد شهری مطالعه موردی: شهر رشت. فصلنامه مطالعات برنامه­ریزی سکونتگاه­های انسانی، 16(3)، 507-489.

شفیعی، مریم؛ فیاض، ریما و حیدری، شاهین. (1392). فرم مناسب ساختمان بلند برای دریافت انرژی تابشی در تهران. انرژی ایران، 16(4)، 60-47.

غفاری جباری، شهلا؛ غفاری جباری، شیوا و صالح، الهام. (1392). راهکارهای طراحی مسکن در بهینه‌سازی مصرف انرژی شهر تهران. فصلنامه پژوهش­های سیاست گذاری وبرنامه­ریزی انرژی، 1(۱)، 132-115. 

فاضلی، عبدالرضا و حیدری، شاهین. (1392). بهینه‌سازی مصرف انرژی در مناطق مسکونی شهر تهران با استفاده از رویکرد برنامه‌ریزی انرژی روتردام .(REAP) فصلنامه پژوهش­های سیاست گذاری وبرنامه­ریزی انرژی، 0(3).

فتحیان، شیرکوه و مولانایی، صلاح الدین. (1395). طراحی مجتمع­های مسکونی با بهینه سازی مصرف انرژی. دومین کنفرانس سالانه پژوهش­های معماری، شهرسازی و مدیریت شهری، تهران.

کاکادزفولی، انیس؛ صفایی­پور، مسعود و فیروزی، محمد علی. (1397). تحلیل وضعیت شاخص‌های ضروری سکونتگاهی (مطالعه موردی: دهستان‌های شهرستان دزفول ). فصلنامه مطالعات برنامه­ریزی سکونتگاه­های انسانی، 13(2)، 322-305.  

کلیشادی، محمود و کلیشادی، مسیحا. (1394). بهینه سازی مصرف انرژی با فناوری­های نوین و پیشرفته در طراحی مسکونی پایدار. سومین همایش ملی اقلیم، ساختمان و بهینه سازی مصرف انرژی با رویکرد توسعه پایدار.

Biddulph, M. (2007). Introduction to residential layout. Routledge.

Bodach, S., & Hamhaber, J. (2010). Energy efficiency in social housing: Opportunities and barriers from a case study in Brazil. Energy Policy, 38(12), 7898-7910.

Bogdon, A. S., & Can, A. (1997). Indicators of local housing affordability: Comparative and spatial approaches. Real Estate Economics, 25(1), 43-80.

Eicker, U. (2009). Low energy cooling for sustainable buildings. John Wiley & Sons.

Ferrara, M., Sirombo, E., Monti, A., Fabrizio, E., & Filippi, M. (2017). Influence of Envelope Design in the Optimization of the Energy Performance of a Multi-family Building. Energy Procedia, 111, 308-317.

González-Briones, A., Chamoso, P., De La Prieta, F., Demazeau, Y., & Corchado, J. M. (2018). Agreement technologies for energy optimization at home. Sensors, 18(5), 1633.

Hadizadeh, A. (2017). Comparison of water, electricity and gas costs of a family of four in Iran and six countries. Retrieved 2019, Apr. 4, from https://7sobh.com (in Persian)

Hosseini, D., & Vaghi, H. (2016). Identifying and ranking the factors influencing the failure of Mehr housing massification projects using AHP hierarchical analysis process, 2nd National Annual Congress of Civil Engineering (pp. 1-5), Kharazmi Higher Institute of Science and Technology, Shiraz, Iran. (in Persian)

Jain, M., & Pathak, K. K. (2018). Thermal modelling of insulator for energy saving in existing residential building. Journal of Building Engineering, 19, 62-68.

Klishadi, M., & Hosseini, S. (2015). Optimal Solar Energy Consumption in Sustainable Residential Design, Third National Conference on Climate, Building and Sustainable Energy Optimization with Sustainable Development Approach (pp. 1-11), Isfahan Province Engineering System Organization, Isfahan, Iran.

Mir Engineering and Technology Management Company. (2016). Reducing building energy consumption by parametric optimization in architectural design phase. Retrieved 2018, Oct. 27, from http://mir.co.ir (in Persian)

Mohammad, S., Study of thermal behavior of common materials in wall construction Case study: Residential buildings in Tehran. Journal of Fine Arts-Architecture and Urban Planning, 18(1), 69-78. (in Persian)

Office of National Building Regulations. (2011). Topic 19 Energy Saving. Tehran: Iran Development Publishing.

Pawson, H., Milligan, V., Phibbs, P., & Rowley, S. (2014). Assessing management costs and tenant outcomes in social housing: developing a framework. AHURI Positioning Paper, 160, 1-69.

Rajaii, S. A., Zargham Fard, M., & Karimi, B. (2016). Guidelines on Social Housing: Principles and Examples. (First Edition).Tehran: University of Tahan.

Rezaie, F., & Panahi, M. (2015). GIS modeling of seismic vulnerability of residential fabrics considering geotechnical, structural, social and physical distance indicators in Tehran using multi-criteria decision-making techniques. Natural Hazards & Earth System Sciences, 15(3), 461-474.

Rosenfeld, O. (2015). Social housing in the UNECE region: Models, trends and challenges. Geneva Switzerland, United Nations Economic Commission for Europe.

Sadegh abrebekuh, M. (2019). Social Housing Design with Energy Optimization Approuch in Tehran City. Unpublished Masters Thesis. Islamic Azad University West Tehran Branch, Tehran, Iran. (in Persian)

Sadeghi, R., & Zanjari, N. (2017). Spatial pattern of development inequality in 22 metropolitan areas of Tehran. Social Welfare Quarterly, 17(66), 149-184.

Scanlon, K., Fernández Arrigoitia, M., & Whitehead, C. M. (2015). Social housing in Europe. European Policy Analysis, 17, 1-12.

Soltani, Z. (2016). A Review of Planning Experiences and Social Housing Policies for Low-Income Groups Worldwide and Nationals, First International Congress on Land, Space and Clean Energy (pp. 1-18), Mohaghegh Ardabil University, Ardabil, Iran. (in Persian)

Sosa, M. B., Correa, E. N., & Cantón, M. A. (2018). Neighborhood designs for low-density social housing energy efficiency: Case study of an arid city in Argentina. Energy and Buildings, 168, 137-146.

Souliotis, M., Panaras, G., Fokaides, P. A., Papaefthimiou, S., & Kalogirou, S. A. (2018). Solar water heating for social housing: Energy analysis and Life Cycle Assessment. Energy and Buildings, 169, 157-171.

Tavousi Tafreshi, S., & Nikumenesh, M.R. (2013). Comparative Evaluation and Comparison of Energy Consumption in Steel and Concrete Structures, National Conference on Commercialization, National Development and Engineering Sciences (pp. 1-5), Phenomenon Development Co, Sari, Iran. (in Persian)

Technology studies center of iran university of science and technology (2014). Real estate supply, a suitable way to provide social support for housing.

UNCEC (2015). study on social housing finds that securing financing for the provision of affordable housing is a key challenge in the region, Retrieved 2020, July. 1, from www.unece.org

Usefzadeh, M.S. (2016). What is Social Housing? Retrieved 2018, Sep. 23, from http://memari.online.

Van Dyk, N. (1995). Financing social housing in Canada. Housing Policy Debate, 6(4), 815-848.

Wang, Y. P., & Murie, A. (2011). The new affordable and social housing provision system in China: Implications for comparative housing studies. International Journal of Housing Policy, 11(3), 237-254.