مدل‌یابی تحول مثبت نوجوانی بر اساس خودتنظیمی، شایستگی اجتماعی و پیوند ولدینی

روانشناسی اجتماعی

دوره 8، ویژه نامه، فروردین 1399، صفحه 45-57   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سمیه دولتی¹؛ رویا کوچک‌انتظار^{* 2}؛ زهره صادقی‌افجه³

¹دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی گروه روانشناسی بالینی- تربیتی

²استادیار گروه روانشناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

³استادیار گروه روانشناسی، واحد ورامین، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، ایران

چکیده

هدف پژوهش، مدل‌یابی تحول مثبت نوجوانی بر اساس خودتنظیمی، شایستگی اجتماعی و پیوند والدینی بود. روش پژوهش همبستگی با تکیه بر معادلات ساختاری می‌باشد. جامعه آماری شامل کلیه دانش‌آموزان دختر دوره دوم متوسطه مدارس دولتی شهر تهران بود، که در سال 98-99 مشغول به تحصیل می‌باشند. با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای تعداد 400 نفر دانش-آموز انتخاب شدند. ابزار‌ها شامل: پرسش‌نامه تحول مثبت نوجوانی گلدوف (2014)، پرسش‌نامه خودتنظیمی (2007)، پرسش‌نامه شایستگی اجتماعی فلنر (1990)، پرسش‌نامه پیوند والدینی پارکر (1979) بود. داده‌ها با استفاده از روش معادلات ساختاری مورد تحلیل قرار گرفت. ادراک شایستگی اجتماعی، می‌تواند انگیزه دانش‌آموزان را برای درگیر شدن در تکالیف تحولی و چالش‌های زندگی و شرایط مطلوب ترغیب کند و نوجوانان با ادراک شایستگی بالا کارکردهای سازگارانه مناسبی دارند. بنابراین می‌توان عوامل انگیزشی مانند اعتماد و اطمینان دانش‌آموزان به توانمندی‌های خویش را از عوامل پیش‌بینی کننده تحول مثبت نوجوانی در نظر گرفت. یکی از مولفه‌های بعد بیرونی و مهم در روند تحول مثبت نوجوانی که مبتنی بر نتایج پژوهش می‌باشد، پیوند والدینی است، خانواده اولین بافت و زمینه‌ای است که دانش‌آموز آن را تجربه می‌کند. در مجموع نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که برای مدل‌یابی تحول مثبت نوجوانی می‌توان بر خودتنظیمی، شایستگی اجتماعی و پیوند والدینی تاکید کرد و مدل بدست آمده را در آموزش تحول مثبت نوجوانی به کار بست. همچنین نتایج حاصل از پژوهش، نشان داد که پژوهش از برازش مطلوبی برخوردار است و تحول مثبت نوجوانی را می شود بر اساس متغیرهای خودتنظیمی، شایستگی اجتماعی و پیوند والدینی پیش بینی کرد و فرضیه‌های پژوهش مورد تایید قرار گرفت

کلیدواژه‌ها

تحول مثبت نوجوانی# خودتنظیمی# شایستگی اجتماعی# پیوند والدینی# معادلات ساختاری

مراجع

ابراهیمی، علی (1397). طراحی وآزمون الگویی از پیشایندها وپیامدهای مهم خودتنظیمی در محیط کار مجله دستاوردهای روانشناختی، سال 24، شماره 4 ، 57- 49 .   ##           

اسدزاده، حسن؛ بسطامی، معصومه (1397) . بررسی شیوه­های فرزندپروری ادراک شده با خودتنظیمی تحصیلی دانش­آموزان. مجله پژوهش پرستاری ایران، شماره 55 ،  15-9.     ##               

بابا خانی، نرگس؛ بدیعی، حانیه (1397) . مقایسه مولفه­های سازگاری اجتماعی، مهارت­های خودتنظیمی هیجانی و راهبردهای مقابله­ای در موقعیت­های استرس در زنان بزهکار و عادی. مجله پژوهش­های انتظامی – اجتماعی، زنان و خانواده، شماره 10 ، 24- 5. ##

بارانی، حمید، درخشان، معراج و اناری نژاد، عباس(1398). جو عاطفی خانواده و بی صداقتی تحصیلی: نقش واسطه­ای خودپنداشت تحصیلی. فصلنامه روانشناسی تحولی، دوره 16، شماره 61، 108-97. ##

تنهای رشوانلو، فرهادی، حجازی الهی (1391). درگیری، حمایت از خود مختاری و گرمی پدر و مادر : پیش­بینی کننده­ی عزت نفس نوجوانان. مجله علوم رفتاری، شماره4، ص 343-350. ##

دلنواز، زهرا، البرزی، محبوبه و خوشبخت، زیبا (1397). الگوهای ارتباطی خانواده و جو یادگیری با حل مساله خلاق. فصلنامه روانشناسی تحولی، دوره 15، شماره 57، 57-44. ##

دهقانی، یوسف (1397) . اثربخشی آموزش تاب آوری بر شایستگی اجتماعی و عزت نفس دانش­آموزان با ناتوانی یادگیری. ##

روحانی، عباس؛ مرادی، روح اله (1397). اثربخشی آموزش راهبردهای خودتنظیمی بر خودکارآمدی، انگیزش و پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان پسر متوسطه دوم شهرستان اصفهان. فصلنامه روانشناسی تحلیلی شناختی، شماره 35، ص32 – 21 .     ##                                                                                                شهنازی، حسین؛ جلیلی پور، نرگس (1396). بررسی رابطه هوش هیجانی با سلامت عمومی، خودکارآمدی، خودتنظیمی و عزت نفس دانش­آموزان دبیرستان­های دولتی شهر اصفهان. مجله تحقیقات نظام سلامت، سال 13، شماره 2، 163-156 .    ##                              

صابری فرد، فرشته (1398) .رابطه جو عاطفی خانواده با خودتنظیمی هیجانی و تاب آوری در دانشجویان دانشگاه آزاد مشهد. مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، سال 6، شماره 1، 63- 49.  ##

عبدالخانی، احمد، ولوی،پروانه، هاشمی، جلال(1397). بررسی تجربه زیسته شایستگی اجتماعی در دانش­آموزان مقطع متوسطه، مجله علوم تربیتی و روانشناسی، شماره 1 ، 54-39.           ##                    

علامه، عاطفه ؛حاجی یخچالی، علیرضا (1394). مقایسه خودکارآمدی در تعامل با همسالان و شایستگی اجتماعی در دانش­آموزان پسر با رفتارهای پرخاشگرانه و عادی. مجله دانشکاه پیام نور، دوره 4 ، شماره 2، 123-102. ##

فرزاد، ولی اله (1395). مدل یابی رابطه راهبرد­های خود مدیریت زندگی، ادراک از شیوه فرزند پروری و تحول مثبت جوانی با سرزندگی تحصیلی. موسسه غیر انتفاعی عالی دانشگاه امام رضا، دانشکده ادبیات وعلوم انسانی .   ##                                                                                                                                                                             

فیاضی، گلناز (1396). بررسی رابطه ساختار خانواده با تکامل مثبت نوجوانان. پژوهشکده خانواده ، دانشگاه شهید  بهشتی، سال 2، 34-23. ##

کاظم پور، اسماعیل؛ قدیری، ندا ، اسلامی ، سهیلا (1396) . تاثیر آموزش راهبردهای خودتنظیمی بر مسئولیت پذیری دانش­آموزان . فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، سال 11، شماره 3، 123-111 .         ##                                 

کرامتی، انسی ؛ شهامت ده ، فاطمه ؛ خسروی، حسین (1390) . بررسی محیط اجتماعی (جومدرسه) و میزان خودتنظیمی در دانش­آموزان دبیرستانی. فصلنامه پژوهش­های نوین روانشناختی، شماره 23، 153 - 133.     ##                                                                                                     

کیانی، قربان (1394). اثربخشی آموزش هوش هیجانی بر شایستگی اجتماعی، عملکرد در تکالیف نظریه ذهنی و کمک طلبی دانش­آموزان پسر دوره­ی دوم ابتدایی دارای ناتوانی­های یادگیری. مجله دستاوردهای روانشناختی، سال 22، شماره 1، 186- 173. ##

مرادی، خدیجه، اسدزاده، حسن، کرمی، ابوالفضل، نجفی، محمود (1397). ویژگی­های روانسنجی سیاهه تحول مثبت نوجوانان. مجله روانشناسی تحولی، دوره 14، شماره 55، 327-315. ##

منصوری نژاد، راضیه، بهروزی، ناصر، منیجه شهنی ییلاق (1397). رابطه ی علی پیوند والدینی با قلدری در مدرسه با میانجی گری ویژگی­های شخصیتی دانش­آموز و کیفیت ارتباط معلم- دانش آموز در دانش­آموزان پسر سال دوم دبیرستان  شهر اهواز: یک مدل پیشنهادی.مجله علوم تربیتی و روانشناسی، 62-41.    ##                                                                                               

موسوی، راضیه، محمودیان ، طاهره (1396).  بررسی رابطه بین پیوند والدینی و تصویر بدنی در افرا د چاق و دارای اضافه وزن. مجله پژوهش پرستاری ایران ، جلد 12 شماره 6 ، 72 -65. ##

نجفی، مهسا (1393). رابطه ادراک از روابط والدینی و تحول مثبت نوجوانان، همایش ملی چالش­های خانواده ایرانی، دانشگاه الزهرا .                                                                                                                                              

نوروزی قصرالدشتی، سوسن، سامانی، سیامک (1397). پیش­بینی مهارت­های شهروندی کودکان بر اساس الگوهای ارتباطی خانواده و خودکارآمدی والدین. مجله دستاوردهای روانشناختی، شماره2 ،20-12.  ##

نوروزی، زیبا و محمدی، مسعود (1393). پیش­بینی افسردگی پس از زایمان بر اساس سابقه اضطراب، افسردگی و پیوند والدینی در زنان زایمان کرده مراجعه کننده به مراکز بهداشتی – درمانی شیراز. نشریه علوم پزشکی رازی، 27 (21) 13-10 . ##

Aessia passanisi andrea Gensabella concetta pirrone –social and behavioral sciences volume 1921 June 2015 pages 1702-1706. ##

Arsal Zeki (2010). The Effects of Diaries on Self-regulation Strategies of Preservice Science Teachers,International Journal of Enviornmental&Science Education,5(1).pp 85-103. ##

BoWers, E.p., Johnson, S., Buckingham, M., Gasca, S., Warren, D. J., Lerner, J, V., & Lerner, R.M. (2014). Important non-parental adults and Positive youth development across mid-to Late-adolescence: The moderating effect of parenting profiles. Journal of Youth and Adolescence. 43(6), 897-918. ##

Bundick, M. J., & Tirri, K. (2014). Student Perceptions of Teacher Support and Competencies for Fostering youth Purpose and Positive Youth Development: Perceptives from Two Countries. Applied deveiopmental Science 180(3), 148-162 . ##

chand,N.,Farruggia, S.,  Dittman, C., Ting  Wai, J. C., & MattheW, S. (2013). Promoting Positive youth development through a brief Parenting intervention Program. Youth Studies Australia, 32(1), 29-36. ##

Catalano, R. F,  Berglund,  M.  L.,(2019). Positive youth development in the United States: research findings on evaluations of Positive youth development Programs. Annals of the American Academy of political and Social Science , 591. 98-124. ##

Ciocancel,o.,POWer,K,Eriksen,A.,&Gillings,K.(2017).Effectiveness of positive youth development interventions : A meta- analysis of randomized controlled trials- Journal of youth and adolescence,46(3), 483-504,DoI :10 .1007/s10964 – 016 –50-55. ##                             

Delyse Hutchinson, M.clin.Psych./ Adrienne Buhagiar(2019). Adolescent Care-Orientation and Positive Development in Young Adulthood. Journal of Adolescent Health 64- 63-69. ##

Domino,T.(2012).Measuring the impact of alternative approach to school bullying Journal of School Health,83,430- 437 .   ##                                                                                 

Gestsdottir S.Lerner R.M,(2010) positive development in Adolescence : The development and Role of Interntinal self – regulation – Adolescence development,Agency ,Intentional self  regulation,Section Optimization,and compensation model 51,202- 204. ## 

Gresham FM.Elliott. SN.The Reiationship Between Adaptive Behavior and social skills. J Spec Educ.2016.,21(1): 167- 81. ##                                                  

  Heinze , H,J.(2013). Beyond a bed : support for positive development for youth residing, children&youth services Review 35(2),278-286 . ##                                        

Lafover Theresa (2017).The Role of Executive Function, Social competence, and Emotional control , The Journal of Early Adolescence, Vol.38, 9: PP. 1236 – 1264., First published Janury 1.  ##                                                                                                               

Lau PS.Int J Adolesc Med Health .(2006) Spirituality as a positive youth developmentconstruct Jul-sep 23-29. ##                                                               

Lerner,J,v,Phelps,E.,Forman,Y.E.,& BOWers,E.P. (2009) .Positive youth development. John Wiley & Sons,Inc.  ##                                                                                              

Lerner,R.M,& Steinberg, L.(2013) .Handbook of  Adolescent Development (VoI.  1) .  John Wiley & Sons . ##                                                                                                                        

Lima , A .R,mello, M smavi (2010) The role of early parental bonding in the development of psychiatric symptoms in adulthood current opionin psychiatry, 23 383 - 381 .  ##                                                                                                                                                  

Milot ,A.S.(2014). Positive youth development as a framework for exmaning the relationship  between conformity to genders norms , social support , and adolescent.       ##

Miz  J.(2005). Social Skills intervention and Peer relationship difficulities in early childhood: In: Trem bay RE, Barr,R G, peters RDev, eds. Encyclopedia on Early childhood Development. Available at : http://www.child-encyclopedia.com Mize ANGXP. Pdf(17/07/2015).  ##                                                                                                              

Sanders,J., Munford ,R., Thimasan –Anwar,T., Liebenberg, L., & ungar , M.(2015) .The role of Positive Youth development Practices in bulding resilience and enhancing Wellbeing for at- risk youth ,Child abuse &neglet ,42 ,40 – 53. ##

Seligman, M.  E., & Mihalyi, M. (2014). Positive Psychology: An introduction. Springer Netherlands: Netherlands. ##                      

Sun,R,c. (2015). Student Misbehavior in Hong Kong : The Prective Rol of posiyive Youth Development and School Satisfaction .Applied Research in Quality of Life , 1- 17 Dol 10.1007 /s11482-015-93-95. ##

Tak Yan Lee and David P.P .Lok Bonding as a Positive Youth development Construct : A conceptual Review The Scientific world Journal Volume 2012 , Article I D  481471 , 11 pages   23 . ##

Theokas,c., Almerigi, J .  Lerner , R .M .Dowling , E , Benson , P., Scales ,P . C., & Von Eye , A . (2005) .Conceptualizing and modeling individual and ecological asset components of  thriving in early adolescence . Journal of Early Adolescence , 25 (1) , 113 –   143. ##