تاثیر شاخص توده بدنی، مصرف دخانیات و مصرف الکل بر سالمندی موفق با میانجی‌گری کیفیت زندگی در سالمندان مبتلا به دیابت نوع دو

روانشناسی اجتماعی

دوره 8، ویژه نامه، فروردین 1399، صفحه 71-86   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مهین اکسیر¹؛ زهره رئیسی^{* 2}؛ حسینعلی مهرابی³؛ محمد سلطانی‌زاده⁴

¹گروه روانشناسی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران

²استادیار گروه روانشناسی بالینی، واحد نجف‌آباد. دانشگاه آزاد اسلامی. نجف‌آباد .ایران

³استادیار، گروه روانشناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

⁴استادیار، گروه روانشناسی، دانشگاه پیام‌نور، ایران

چکیده

این پژوهش با هدف، تاثیر شاخص توده بدنی، مصرف دخانیات و مصرف الکل بر سالمندی موفق با میانجی‌گری کیفیت زندگی در سالمندان مبتلا به دیابت نوع دو انجام شد. روش پژوهش مقطعی از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه سالمندان 60 سال و بالاتر مبتلا به دیابت نوع 2 که تحت پوشش مراکز بهداشتی شهر شیراز در سال 1398 تشکیل دادند، که از میان آن‌ها، تعداد 593 نفر با روش نمونه‌گیری در دسترس در دو مرحله انتخاب شدند. در این پژوهش از ابزارهای آزمون مختصر وضعیت شناختی (فولشتاین و همکاران، 1975)، پرسشنامه عملکرد جسمی (بارتل، 1965)، و برای سالمندی موفق از پرسشنامه‌های بهزیستی اجتماعی (کییز، 2004)، پرسشنامه سلامت معنوی (پولوتزون و آلیسون، 1982)، رضایت از زندگی (دینر، 1985) و پرسشنامه کیفیت زندگی (توماس، 1986) استفاده شد که همگی از اعتبار و پایایی قابل قبولی برخوردار بودند. به منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS-V23 و PLS استفاده گردید. هم‌چنین به‌منظور پاسخگویی به فرضیه‌های پژوهش از مدل‌یابی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته-های پژوهش نشان داد که مدل از برازش مدل در سطح متوسط تایید شد. هم‌چنین نتایج نشان داد بین متغیرهای شاخص توده بدنی، مصرف دخانیات و مصرف الکل و سالمندی موفق با میانجی‌گری کیفیت زندگی روابط معنی داری مشاهده نشد. بنابراین توجه به متغیرهای مذکور در پیشگیری و طراحی درمان‌های مناسب‌تر به پژوهشگران و درمانگران در سالمندان مبتلا به دیابت یاری می‌رساند. نتایج بعدی پژوهش نشان داد که بین میزان مصرف الکل در سالمندان مبتلا به دیابت نوع دو و سالمندی موفق با میانجی گری کیفیت زندگی رابطه معکوس و غیر معنی داری وجود دارد. از جمله مشکلات کشورهای مختلف به ویژه کشورهای در حال توسعه، همراهی پدیده گذار جمعیتی با گذار اپیدمیولوژیک است. به این صورت که هم زمان با عبور از جمعیتی جوان با باروری و مرگ زیاد به سوی جمعیتی با باروری و مرگ کم، با اجرای برنامه مبارزه با بیماری های واگیر و ارتقای آموزش و بهداشت، الگوی بیماری های جامعه به نفع بیماری های مزمن مانند دیابت تغییر یافته است

کلیدواژه‌ها

شاخص توده بدنی# دخانیات؛ الکل#سالمندی موفق# کیفیت زندگی؛ دیابت

مراجع

اهری، مهدی. (1392). بررسی میزان سلامت اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد و پیام نور اهر. پایان نامه کارشناسی دانشگاه پیام نور، اهر. ##

باباپور، جلیل؛ طوسی، فهیمه و حکمتی، عیسی. (1388). بررسی نقش عوامل تعیین کننده در سلامت اجتماعی دانشجویان دانشگاه تبریز. پژوهش های نوین روانشناختی، 4 (16)، 19-1. ##

باستانی، فریده و بیگی بروجنی، پروانه. (1398). ارتباط احساس پیری با استقلال عملکردی در سالمندان مبتلا به دیابت نوع دو. نشریه پرستاری ایران، 32 (117)، 23-7. ##

بیانی، علی اصغر؛ کوچکی، عاشور محمد و گودرزی، حسنیه. (1386). اعتبار و روایی مقیاس رضایت از زندگی. فصلنامه علمی پژوهشی روانشناسی تحولی، روانشناسان ایرانی، 3 (11)، 265-259. ##

تقربی، ز؛ تقربی، ل؛ شریفی، خ و سوکی، ز. (1387). رابطه امید به زندگی و بهزیستی روان شناختی با کیفیت زندگی سالمندان. مجله روانشناسی پیری، 1 (1)، 65-57. ##

شمسی پور دهکردی، پروانه؛ انتظاری، مرضیه و صحاف، رباب. (1396). اثربخشی فعالیت جسمانی بر انعطاف پذیری شناختی و کمالگرایی سالمندان. مجله سالمندی ایران، 12 (4)، 413-402. ##

عسگری، پرویز؛ روشنی، خدیجه و مهری آدربانی، مریم. (1388). رابطه اعتقادات مذهبی و خوش بینی با سلامت معنوی دانشجویان دانشگاه آزاد اهواز. یافته های نو در روانشناسی، 10 01)، 39-27. ##

معتمدی، عبدالله. (1384). نقش رویدادهای زندگی در سالمندی موفق. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 22 (4)، 16-1. ##

نصیحت کن، علی اصغر؛ پیشوا، علیرضا؛ حبیب زاده، فرخ؛ طباطبایی، مژگان؛ قشقایی زاده، میترا؛ حجت، فاطمه و حفیظی، ایمان. (1391). تعیین پایایی و روایی پرسشنامه کلینیکی خلاصه شده کیفیت زندگی بیماران دیابتی به زبان فارسی. مجله دیابت و متابولیسم ایران، 11 (5)، 483-487. ##

Ajmera, P., & Jain, V. (2019). Modeling the factors affecting the quality of life in diabetic patients in India using total interpretive structural modeling. Benchmarking: An International Journal. ##

Alrub, A. A., Hyassat, D., Khader, Y. S., Bani-Mustafa, R., Younes, N., & Ajlouni, K. (2019). Factors associated with health-related quality of life among Jordanian patients with diabetic foot ulcer. Journal of diabetes research, 2019. ##

Barry, P. P. (2000). An overview of special considerations in the evaluation and management of the geriatric patient. The American journal of gastroenterology, 95(1), 8-10. ##

Beach, S. R., Dogan, M. V., Lei, M. K., Cutrona, C. E., Gerrard, M., Gibbons, F. X., ... & Philibert, R. A. (2015). Methylomic aging as a window onto the influence of lifestyle: tobacco and alcohol use alter the rate of biological aging. Journal of the American geriatrics society, 63(12), 2519-2525. ##

Blohm, L. M. (2020). Expectations of Aging and Goals as Motivation for Type 2 Diabetes Self-Management in Individuals with Early Diagnosis. ##

Chen, L., Ye, M., & Kahana, E. (2020). A self-reliant umbrella: Defining successful aging among the old-old (80+) in Shanghai. Journal of Applied Gerontology, 39(3), 242-249. ##

Cioncoloni, D., Innocenti, I., Bartalini, S., Santarnecchi, E., Rossi, S., Rossi, A., & Ulivelli, M. (2014). Individual factors enhance poor health-related quality of life outcome in multiple sclerosis patients. Significance of predictive determinants. Journal of the neurological sciences, 345(1-2), 213-219. ##

Cotten, S. R. (2017). Examining the roles of technology in aging and quality of life. Journals of Gerontology Series B: Psychological Sciences and Social Sciences, 72(5), 823-826. ##

Dahany, M. M., Dramé, M., Mahmoudi, R., Novella, J. L., Ciocan, D., Kanagaratnam, L., ... & Jolly, D. (2014). Factors associated with successful aging in persons aged 65 to 75 years. European Geriatric Medicine, 5(6), 365-370. ##

Giannoulis, K., & Giannouli, V. (2020). Subjective Quality of Life, Religiousness, and Spiritual Experience in Greek Orthodox Christians: Data from Healthy Aging and Patients with Cardiovascular Disease. In GeNeDis 2018 (pp. 85-91). Springer, Cham. ##

Golja, K., Daugherty, A. M., & Kavcic, V. (2020). Cognitive Reserve and Depression Predict Subjective Reports of Successful Aging. Archives of Gerontology and Geriatrics, 104137. ##

Guaraldi, G., Milic, J., & Wu, A. W. (2019). What is the measure of success in HIV? The fourth 90: quality of life or healthy aging?. European Geriatric Medicine, 10(2), 267-274. ##

Jyväkorpi, S. K., Urtamo, A., Strandberg, A. Y., von Bonsdorff, M., Salomaa, V., Kivimäki, M., ... & Strandberg, T. E. (2020). Associations of overweight and metabolic health with successful aging: 32-year follow-up of the Helsinki Businessmen Study. Clinical Nutrition, 39(5), 1491-1496. ##

Kim, H. S., Kim, H. K., Kang, K. O., & Kim, Y. S. (2019). Determinants of health‐related quality of life among outpatients with acute coronary artery disease after percutaneous coronary intervention. Japan Journal of Nursing Science, 16(1), 3-16. ##

Laforest, L., Van Ganse, E., Ritleng, C., Desamericq, G., Letrilliart, L., Moreau, A., ... & Chamba, G. (2009). Correlates of quality of life of pre-obese and obese patients: a pharmacy-based cross-sectional survey. BMC public health, 9(1), 337. ##

Lafortune, L., Martin, S., Kelly, S., Kuhn, I., Remes, O., Cowan, A., & Brayne, C. (2016). Behavioural risk factors in mid-life associated with successful ageing, disability, dementia and frailty in later life: a rapid systematic review. PloS one, 11(2), e0144405. ##

Lavretsky, H. (2020). Health, Resilience, and Successful Aging in the Older US Veterans. The American Journal of Geriatric Psychiatry. ##

Neeland, I. J., & de Lemos, J. A. (2020). Aging and Diabetes: Shifting the Risk Trajectory With High-Sensitivity Cardiac Troponins. Diabetes Care, 43(6), 1172-1174. ##

Rasheed, S., & Woods, R. T. (2013). Malnutrition and quality of life in older people: a systematic review and meta-analysis. Ageing research reviews, 12(2), 561-566. ##

Schorr, A. V., & Khalaila, R. (2018). Aging in place and quality of life among the elderly in Europe: A moderated mediation model. Archives of gerontology and geriatrics, 77, 196-204. ##

Singh‐Manoux, A., Sabia, S., Bouillon, K., Brunner, E. J., Grodstein, F., Elbaz, A., & Kivimaki, M. (2014). Association of body mass index and waist circumference with successful aging. Obesity, 22(4), 1172-1178. ##

Strawbridge, W. J., Cohen, R. D., Shema, S. J., & Kaplan, G. A. (1996). Successful aging: predictors and associated activities. American journal of epidemiology, 144(2), 135-141. ##

Tkatch, R., Musich, S., MacLeod, S., Kraemer, S., Hawkins, K., Wicker, E. R., & Armstrong, D. G. (2017). A qualitative study to examine older adults' perceptions of health: Keys to aging successfully. Geriatric Nursing, 38(6), 485-490. ##

Tzioumis, E., Avila, J., & Adair, L. S. (2019). Determinants of Successful Aging in a Cohort of Filipino Women. Geriatrics, 4(1), 12. ##

Weiland, T. J., Hadgkiss, E. J., Jelinek, G. A., Pereira, N. G., Marck, C. H., & van der Meer, D. M. (2014). The association of alcohol consumption and smoking with quality of life, disability and disease activity in an international sample of people with multiple sclerosis. Journal of the Neurological Sciences, 336(1-2), 211-219. ##

World Health Organization. (2019). Global action plan for the prevention and control of noncommunicable diseases 2013–2020. ##

Wu, F. L., Tai, H. C., & Sun, J. C. (2019). Self-management experience of middle-aged and older adults with type 2 diabetes: A qualitative study. Asian nursing research, 13(3), 209-215. ##

Zhang, K., Zhang, W., Wu, B., & Liu, S. (2020). Anxiety about aging, resilience and health Status among Chinese older adults: Findings from Honolulu and Wuhan. Archives of Gerontology and Geriatrics, 88, 104015. ##