مقایسه اثربخشی آموزش مهارت های اجتماعی و مدیریت خود به مربیان و والدین کودکان پیش دبستانی بر نظریه ذهن آنان

روانشناسی اجتماعی

دوره 8، ویژه نامه، فروردین 1399، صفحه 87-100   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مریم سلیمانی حمیدی نژاد¹؛ زهره موسی‌زاده^{* 2}؛ خدیجه ابوالمعالی الحسینی³؛ عبدالحسن فرهنگی⁴

¹دانشجوی دکتری روان شناسی تربیتی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²دانشیار گروه روان شناسی، دانشگاه امام صادق، تهران، ایران

³دانشیار گروه روان شناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد سلامی، رودهن، ایران

⁴استادیار گروه روان شناسی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی آموزش مهارت های اجتماعی و مدیریت خود به مربیان و والدین کودکان پیش دبستانی بر نظریه ذهن آنان در شهر تهران در سال 1398 انجام شد. پژوهش حاضر، از نوع پژوهش کاربندی تصادفی کنترل شده با دو گروه آزمایشی و پیگیری و با استفاده از گمارش تصادفی آزمودنی ها در گروه های آزمایشی و کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه مربیان و والدین کودکان مقطع پیش دبستانی شهر تهران تشکیل دادند که از بین آنها، 60 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش (هر گروه 20 نفر) و یک گروه کنترل (20 نفر) گمارده شدند. گروه آزمایش اول آموزش مهارت های اجتماعی به مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای و گروه آزمایش دوم آموزش مدیریت خود نیز 8 جلسه 90 دقیقه ای تحت آموزش قرار گرفتند و گروه کنترل در لیست انتظار ماندند. ابزار مورد استفاده در پژوهش حاضر شامل نظریه ذهن (استیرنمن، 1994) بود که در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون مورد استفاده قرار گرفت. تجزیه‌وتحلیل اطلاعات به دست آمده از اجرای پرسشنامه از طریق نرم‌افزار spss-v19 در دو بخش توصیفی و استنباطی (تحلیل کوواریانس تک متغیره و چندمتغیره، تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر) انجام گرفت. یافته‌ها نشان داد که هر دو مداخله به کار رفته در این پژوهش می توانند به طور معناداری نظریه ذهن در کودکان پیش دبستانی را بهبود بخشند. همچنین اثر آموزش مهارت های اجتماعی و مدیریت خود بر افزایش نظریه ذهن در طول زمان معنادار بوده است. بنابراین می توان برای بهبود نظریه ذهن در کودکان پیش دبستانی از این خدمات آموزشی در مراکز پیش دبستانی بهره جست

کلیدواژه‌ها

نظریه ذهن# مهارت های اجتماعی# مدیریت خود#کودکان پیش دبستانی

مراجع

بایزیدی، مژگان. (1392). رابطه نقص در نظریه ذهن با پرخاشگری با میانجیگری تنظیم هیجان در کودکان پیش دبستانی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز. ##

بیزینس ریویو، هاروارد. (1397). درباره مدیریت خود. مترجم سید محمد تقی زاده مطلق. تهران: انتشارات هنوز. ##

پادروند، پیمان. (1397). تاثیر آموزش مهارت های اجتماعی بر نشاط ذهنی، ارتقای نظریه ذهن و رفتارهای مدنی تحصیلی دانش آموزان ششم دوره ابتدایی شهرستان رومشکان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه لرستان. ##

تبریزی، مصطفی. (1396). ارزیابی رشد سال های سرنوشت ساز کودک از تولد تا 6 سالگی. تهران: انتشارات فراوان. ##

تبریزی، مصطفی. (1396). ارزیابی رشد سال های سرنوشت ساز کودک از تولد تا 6 سالگی. تهران: انتشارات فراوان. ##

خانجانی، زینب و هداوندخانی، فاطمه. (1388). نظریه ذهن: تحول و رویکردها. فصلنامه پژوهش های نوین روانشناختی، سال چهارم، شماره 16. ##

عبدالله زاده رافی، مهدی. (1389). رابطه نظریه ذهن با عوامل فردی و خانوادگی در دانش آموزان عقب مانده ذهنی 8 تا 14 سال. پایان نامه تحصیلی کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران. ##

قمرانی، امیر؛ البرزی، شهلا و خیر، محمد. (1385). بررسی روایی و اعتبار آزمون نظریه ذهن در گروهی از دانش آموزان عقب مانده ذهنی و عادی شهر شیراز. مجله روانشناسی، 10 (2)، 199-181. ##

کازدین، آ، ا. (1389). روان درمانی کودک. ترجمه حسین توزنده جانی و محمدعلی قناویزچی. مشهد: انتشارات سنبله. ##

گاتمن، جان. (1395). پرورش هوش هیجانی در کودکان. ترجمه حمیدرضا بلوچ. تهران: انتشارات رشد. ##

گرمایی، مهدی و موللی، گیتا. (1392). توانش های شناخت، نظریه ذهن و حافظه دیداری در کودکان کم شنوا. مجله تعلیم و تربیت استثنایی، 2 (4)، 115-102. ##

لوهر، جیمی و یرس، جن مه. (1393). روان شناسی و علوم تربیتی. ترجمه سیامک ملکی. تهران: انتشارات ارجمند. ##

موسی زاده، زهره؛ سلطانی نژاد، محدثه و محسن زاده، زینب. (1397). آموزش مهارت های اجتماعی پیشرفته (مهارت های ویژه کودکان پیش از دبستان). طرح پژوهشی، تهران. ##

موسی زاده، زهرا و قالیباف، عروج. (1397). آموزش مهارت مدیریت خود (راهنمای عملی والدین و مربیان). تهران. ##

میکاییلی، فرزانه؛ صدیقی، زهرا و عیسی زادگان، علی. (1397). بررسی اثربخشی آموزش مهارت های اجتماعی از طریق الگوی یادگیری مشاهده ای بندورا بر بهبود این مهارت ها و نظریه ذهن دختران و پسران پیش دبستانی. مجله شناخت اجتماعی، 1 (7)، 91-72. ##

Berenguer, C., Miranda, A., Colomer, C., Baixauli, I., & Roselló, B. (2018). Contribution of theory of mind, executive functioning, and pragmatics to socialization behaviors of children with high-functioning autism. Journal of autism and developmental disorders, 48(2), 430-441. ##

Cantin, R. H., Gnaedinger, E. K., Gallaway, K. C., Hesson-McInnis, M. S., & Hund, A. M. (2016). Executive functioning predicts reading, mathematics, and theory of mind during the elementary years. Journal of Experimental Child Psychology, 146, 66-78.‏ ##

Francis H. Wise Ph. D., Joyce M. Wise. (2017). Who's Boss?: Training Children in Self-Management. Publisher, Wise Publications. ##

Lee, I. H., Rojewski, J. W., Gregg, N., & Jeong, S. O. (2015). Postsecondary education persistence of adolescents with specific learning disabilities or emotional/behavioral disorders. The Journal of Special Education, 49(2), 77-88.‏ ##

Lemberger, M. E., Carbonneau, K. J., Selig, J. P., & Bowers, H. (2018). The Role of Social–Emotional Mediators on Middle School Students’ Academic Growth as Fostered by an Evidence‐Based Intervention. Journal of Counseling & Development, 96(1), 27-40.‏ ##

Murray, K., Johnston, K., Cunnane, H., Kerr, C., Spain, D., Gillan, N., ... & Happé, F. (2017). A new test of advanced theory of mind: The “Strange Stories Film Task” captures social processing differences in adults with autism spectrum disorders. Autism Research, 10(6), 1120-1132.‏ ##

Ondobaka, S., Kilner, J., & Friston, K. (2017). The role of interoceptive inference in theory of mind. Brain and cognition, 112, 64-68.‏ ##

Rabinowitz, N. C., Perbet, F., Song, H. F., Zhang, C., Eslami, S. M., & Botvinick, M. (2018). Machine theory of mind. arXiv preprint arXiv:1802.07740.‏ ##

Schaafsma, S. M., Pfaff, D. W., Spunt, R. P., & Adolphs, R. (2015). Deconstructing and reconstructing theory of mind. Trends in cognitive sciences, 19(2), 65-72. ##‏

Shi, Z. M., Lin, G. H., & Xie, Q. (2016). Effects of music therapy on mood, language, behavior, and social skills in children with autism: A meta-analysis. Chinese Nursing Research, 3(3), 137-141.‏ ##

Tapia-Gutierrez, C. P., & Cubo-Delgado, S. (2015). Social Skills for the Teaching Performance in Chile: Perceptions of Teachers and Principals. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 197, 1069-1073.‏ ##

Tonge, N. A., Rodebaugh, T. L., Fernandez, K. C., & Lim, M. H. (2016). Self-reported social skills impairment explains elevated autistic traits in individuals with generalized social anxiety disorder. Journal of anxiety disorders, 38, 31-36. ##‏

Winter, K., Spengler, S., Bermpohl, F., Singer, T., & Kanske, P. (2017). Social cognition in aggressive offenders: Impaired empathy, but intact theory of mind. Scientific reports, 7(1), 670.‏ ##