اثربخشی رویکرد واقعیت درمانی گروهی بر ارتقای مسئولیت‌پذیری و تاب‌آوری در دانش‌آموزان مقطع متوسطه

روانشناسی اجتماعی

دوره 8، ویژه نامه، فروردین 1399، صفحه 101-112   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

زینت سلطانی^{* 1}؛ بهزاد متین‌فر²؛ مهسا بشار³؛ علیرضا ختائی⁴

¹کارشناسی ارشد مشاوره و راهنمایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

²کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد آزاد بین‌الملل کیش، کیش، ایران

³کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، استان البرز، ایران

⁴کارشناسی ارشد گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ساوه، ساوه، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی رویکرد واقعیت درمانی گرو هی بر ارتقای مسئولیت پذیری و تاب آوری دانش آموزان مقطع متوسطه شهر تهران بود. طرح پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه آزمایشی از پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه‌ آماری پژوهش شامل دانش آموزان دختر دوم متوسطه در منطقه 5 شهر تهران در سال تحصیلی 1398 بودند که با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) قرار داده شدند. گروه آزمایش به مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای واقعیت درمانی دریافت کردند و گروه کنترل در طول این مدت در انتظار درمان ماندند. روش جمع‌آوری داده‌ها بر اساس پرسشنامه استاندارد مسئولیت پذیری کالیفرنیا (1951) و پرسشنامه استاندارد تاب آوری (کانر و دیویدسون، 2003) انجام گرفت. تجزیه و تحلیل اطلاعات به‌دست آمده از اجرای پرسشنامه‌ها از طریق نرم‌افزار SPSS23 در دو بخش توصیفی و استنباطی (تحلیل کوواریانس) انجام پذیرفت. نتایج پژوهش نشان داد که واقعیت درمانی بر ارتقای مسئولیت پذیری آن در دانش آموزان موثر است. همچنین واقعیت درمانی بر تاب آوری در دانش آموزان موثر است. بنابراین روش مداخله ای واقعیت درمانی می‌تواند مسئولیت پذیری و تاب آوری دانش آموزان را افزایش دهد. بنابراین واقعیت درمانی گروهی به افراد کمک می کند تا با مشکلات قبلی خود آگاه شده وبه بررسی رفتار خود بپردازندف نیازهای پنهان در پس رفتار خود را پیدا کنند و بتوانند دو نیاز اساسی و ذاتی خود یعنی نیاز به دوست داشتن و دوست داشته شدن ونیاز به احساس ارزشمندی را ارضا کنند، نیاز به احساس دوست داشتن ودوست داشته شدن شامل تمام اشکال محبت، از دوستی تا عشق والدینی است. هر کسی نیازمند آن است که محبت را در طول زندگی احساس کند. دانش آموزان حاضر در پژوهش در کنار درمانگر، احساس دریافت محبت کرده اند که این عوامل همراه با سایر عوامل شفابخش گروه همچون ایجاد امید، عمومیت، انتقال اطلاعات، نوع دوستی، تخلیه روانی، همبستگی گروهی، رفتار تقلیدی، یادگیری همنشینانه و رشد مهارت های اجتماعی باعث بهبود مسئولیت پذیری شده است.

کلیدواژه‌ها

مسئولیت پذیری# تاب آوری# واقعیت درمانی

مراجع

بهادری خسروشاهی، جعفر و حبیبی کلیبر، رامین. (1395). اثربخشی واقعیت درمانی گروهی بر سرمایه روان شناختی، خودارزشمندی و بهزیستی اجتماعی سالمندان. نشریه روانشناسی پیری، 2(3) 11-1. ##

جاماسیان مبارکه، آزیتا و دوکانه ای فرد، فریده. (1396). اثربخشی واقعیت درمانی گروهی بر افزایش تاب آوری، امید به زندگی و بهبود کیفیت زندگی زنان نابارور مرکز ناباروری صارم. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 8 (29)، 262-237. ##

خالقی، نسرین؛ امیری، مهدی و طاهری، الهام. (1396). اثربخشی واقعیت درمانی گروهی بر اضطراب اجتماعی، سوگیری تعبیر و روابط بین فردی نوجوانان. نشریه اصول بهداشت روانی، 19(77) 18-5. ##

زردشتیان، شیرین؛ کریمی، جواد و حسینی، مریم. (1397). تبیین رابطه هوش معنوی و پرخاشگری با ملاحظه نقش میانجی تاب آوری در بین کنگ فو کاران آسیایی. مطالعات مدیریت رفتار سازمانی در ورزش، 5 (1)، 62-55. ##

شارف، ریچارد اس. (1398). نظریه های مشاوره و روان درمانی. ترجمه مهرداد فیروزبخت. تهران: انتشارات رسا.

شاملی، رامونا و حسنی، فریبا. (1396). اثربخشی واقعیت درمانی بر تاب آوری مادران دارای فرزند مبتلا به سرطان. فصلنامه اندیشه و رفتار در روانشناسی بالینی، 12 (43)، 87-77. ##

قریشی، منصوره و بهبودی، معصومه. (1396). اثربخشی آموزش واقعیت درمانی گروهی بر تنظیم هیجان و افزایش خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان دختر. فصلنامه سلامت اجتماعی، 4 (3)، 249-238. ##

کاویانی، زینب؛ حمید، نجمه و عنایتی، میرصلاح الدین. (1393). تاثیر درمان شناختی رفتاری مذهب محور بر تاب آوری زوجین. دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی، 15 (3)، 34-25. ##

گلاسر، ویلیام. (2012). چارت تئوری انتخاب. ترجمه صاحبی، علی. (1396). تهران: سایه سخن. ##

Abdi, S., Sharifi, T., Qazanfari, A., & Solati, K. (2019). A comparison of the effectiveness of group reality therapy and positive psychotherapy on irrational beliefs and psychological hardiness in brilliant talent students. Journal of Shahrekord University of Medical Sciences.‏ ##

Abou, L., Malala, V. D., Yarnot, R., Alluri, A., & Rice, L. A. (2020). Effects of Virtual Reality Therapy on Gait and Balance Among Individuals With Spinal Cord Injury: A Systematic Review and Meta-analysis. Neurorehabilitation and Neural Repair, 1545968320913515.‏ ##

Buišić, S., & Đorđić, V. (2019). The effectiveness of Hellison’s model of personal and social responsibility in physical education teaching. Facta Universitatis, Series: Physical Education and Sport, 663-675. ##

Calo, M., Peiris, C., Chipchase, L., Blackstock, F., & Judd, B. (2019). Grit, resilience and mindset in health students. The Clinical Teacher, 16(4), 317-322. ##

Cardos, R. A., David, O. A., & David, D. O. (2017). Virtual reality exposure therapy in flight anxiety: A quantitative meta-analysis. Computers in Human Behavior, 72, 371-380.‏ P 65. ##

Dofková, R., & Zdráhal, T. (2018). The responsibility for student’s achievement applied to pre-service elementary school math teachers. INTED2018 Proceedings, 1387-1394. ##

Donato،T. (2004). Maitenance for the CT/RT students in the classroom. International journal of reality therapy، vol 24، number 1. ##

Glasser, W. (1996). choice theory: a new psychology of personal freedom. New York. HarperCollins. ##

Glasser, W. (2011). Counseling with Choice Theory: The New Reality Therapy, New York: HarperCollins. ##

Heidari, A. (2020). Comparison of the Effectiveness of matrix therapy and modern group reality therapy based on choice theory on resilience and social adjustment in methamphetamine-dependent men who are treated with buprenorphine. research on addiction, 13(54), 45-54.‏ ##

Heydarpour, S., Parvane, E., Saqqezi, A., Ziapour, A., Dehghan, F., & Parvaneh, A. (2018). Effectiveness of group counseling based on the reality therapy on resilience and psychological well-being of mothers with an intellectual disabled child. International Journal of Pediatrics, 6(6), 7851-7860. ##‏

Montalbán, M. A., & Arrogante, O. (2020). Rehabilitation through virtual reality therapy after a stroke: A literature review. Revista Científica de la Sociedad de Enfermería Neurológica (English ed.).‏ ##

Ogińska-Bulik, N., & Zadworna-Cieślak, M. (2018). The role of resiliency and coping strategies in occurrence of positive changes in medical rescue workers. International emergency nursing.‏ ##

Oshio, A., Taku, K., Hirano, M., & Saeed, G. (2018). Resilience and Big Five personality traits: A meta-analysis. Personality and Individual Differences, 127, 54-60.‏ ##

Ozawa, C., Suzuki, T., Mizuno, Y., Tarumi, R., Yoshida, K., Fujii, K., ... & Uchida, H. (2017). Resilience and spirituality in patients with depression and their family members: A cross-sectional study. Comprehensive psychiatry, 77, 53-59. ##‏

Pallavicini, F., & Bouchard, S. (2019). Assessing the Therapeutic Uses and Effectiveness of Virtual Reality, Augmented Reality and Video Games for Emotion Regulation and Stress Management. Frontiers in Psychology, 10.‏ ##

Redina, M., & Khaustov, A. (2017). Sustainability of the University-Environmental Responsibility of the Students: Experience of the RUDN-University. URL: http://iwgm. ui. ac. id/wpcontent/uploads/11/2017/05/Abstract-RUDN-University-Sustainability-of-the-University-Environmental-Responsibility-of-the-Students-Experience-of-the-RUDN-University. pdf. ##

Rizzo, A., John, B., Newman, B., Williams, J., Hartholt, A., Lethin, C., & Buckwalter, J. G. (2013). Virtual reality as a tool for delivering PTSD exposure therapy and stress resilience training. Military Behavioral Health, 1(1), 52-58. ##‏

Suyidno, N., Yuanita, L., Prahani, B. K., & Jatmiko, B. (2018). Effectiveness of creative responsibility based teaching (CRBT) model on basic physics learning to increase student’s scientific creativity and responsibility. Journal of Baltic Science Education, 17(1), 136. ##

Vaidya, S. A. (2017). Social Responsibility of Students. International Journal in Management & Social Science, 5(3), 133-141. ##

Wubbolding،R.,E. (2006). The Evolution of Psychotherapy: A Conference of Inner Control،International Journal of Reality Therapy،Vol. XXIV،Number 2. ##

Yule, K., & Grych, J. (2020). College students’ perceptions of barriers to bystander intervention. Journal of interpersonal violence, 35(15-16), 2971-2992. ##