مدل‌یابی اعتماد اجتماعی بر اساس هوش اجتماعی، هویت اجتماعی و انزوای اجتماعی در دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه شهر تهران

روانشناسی اجتماعی

دوره 8، ویژه نامه، فروردین 1399، صفحه 209-219   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

زهرا فلاحی¹؛ رویا کوچک‌انتظار^{* 2}؛ زهره صادقی افجه³

¹دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، گروه روانشناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²استادیار، گروه روانشناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

³استادیار، گروه روانشناسی، واحد ورامین، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی مدل‌یابی اعتماد اجتماعی بر اساس هوش اجتماعی، هویت اجتماعی و انزوای اجتماعی در دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه شهر تهران انجام شد. طرح پژوهش مقطعی از نوع همبستگی بود. جامعه پژوهش دانش‌آموزان متوسطه دوره دوم متوسطه شهر تهران در سال تحصیلی 98-1397 بودند. نمونه پژوهش 495 نفر برآورد که با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه‌های اعتماد اجتماعی (صفاری‌نیا و شریف، 1392)، هوش اجتماعی (تت، 2008)، هویت اجتماعی (صفاری‌نیا و روشن، 1390) و انزوای اجتماعی (مدرسی یزدی و همکاران، 1396) استفاده شد. داده‌ها با روش‌های ضرایب همبستگی پیرسون و مدل‌یابی معادلات ساختاری در نرم‌افزارهای SPSS-19 و PLS تحلیل شدند. یافته‌های پژوهش حاضر حاکی از برازش مناسب مدل اعتماد اجتماعی بر اساس هوش اجتماعی، هویت اجتماعی و انزوای اجتماعی در دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه بود. همچنین، دیگر یافته‌ها نشان داد که هوش اجتماعی و هویت اجتماعی بر اعتماد اجتماعی دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه اثر مثبت و معنادار و انزوای اجتماعی بر اعتماد اجتماعی آنان اثر منفی و معنادار داشت (001/0>P). با توجه به نتایج پژوهش حاضر، برنامه‌ریزی برای بهبود اعتماد اجتماعی از طریق افزایش هوش اجتماعی و هویت اجتماعی و کاهش انزوای اجتماعی در دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه ضروری است. برای این منظور متخصصان و برنامه‌ریزان درسی می‌توانند محتواهایی جهت بهبود اعتماد اجتماعی در درس مطالعات اجتماعی و دیگر درس‌های مرتبط بگجانند و روانشناسان و مشاوران مدارس نیز از طریق کارگاه‌های آموزشی اقدام به ارتقای اعتماد اجتماعی دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه از طریق افزایش هوش اجتماعی و هویت اجتماعی و کاهش انزوای اجتماعی کنند.

کلیدواژه‌ها

اعتماد اجتماعی#هوش اجتماعی#هویت اجتماعی# انزوای اجتماعی

مراجع

ابراهیم‌پور، حبیب و باهنر، فاطمه. (1395). بررسی نقش هویت اجتماعی مدیران در اعتماد سازمانی. کنفرانس بین‌المللی نخبگان، تهران، 199-185. ##

جلائیان بخشنده، وجیهه؛ قاسمی، وحید و ایمان، محمدتقی. (1397). تبیین جامعه‌شناختی رابطه اعتماد اجتماعی و مدارای اجتماعی مبتنی بر نظریه ساختاربندی گیدنز. فصلنامه توسعه اجتماعی، (12)4، 32-7. ##

حقیقتیان، منصور. (1392). عوامل اجتماعی موثر بر انزوای اجتماعی جوانان (مورد مطالعه: شهر اصفهان). مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 5(4)، 98-87. ##

شیبانی، ملیحه و احمدپور، خسرو. (1396). رابطه بین سرمایه اجتماعی و هویت اجتماعی شهروندان رشت. فصلنامه رفاه اجتماعی، 17(66)، 289-255. ##

صفاری‌نیا، مجید؛ آقایوسفی، علیرضا و مصطفائی، علی. (1393). رابطه مولفه‌های سهل‌انگاری اجتماعی و هویت اجتماعی با عملکرد تحصیلی دانشجویان. دوفصلنامه شناخت اجتماعی، 3(2)، 134-123. ##

صفاری‌نیا، مجید؛ سلگی، زهرا و توکلی، سوده. (1390). بررسی مقدماتی پایایی و روایی پرسشنامه هوش اجتماعی در دانشجویان دانشگاه‌های استان کرمانشاه. مجله پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی، 1(3)، 70-57. ##

صفاری‌نیا، مجید و شریف، نسیم. (1392). ساخت و بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه اعتماد اجتماعی. مجله پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی، 3(11)، 59-47. ##

طالبی، ابوتراب و برزگری دهج، راضیه. (1391). بررسی چگونگی اعتماد و کناره‌گیری اجتماعی در میان دانشجویان. مجله برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 3(11)، 182-131. ##

کیانی، مژده و نجفی، سیامک. (1397). اعتماد اجتماعی و هویت اجتماعی؛ بازاندیشی در هویت اجتماعی زنان تحصیل‌کرده مورد مطالعه دانشگاه تبریز. فصلنامه زن و جامعه، 9(2)، 292-275. ##

مدرسی یزدی، فائزه‌السادات؛ فرهمند، مهناز و افشانی، علیرضا. (1396). بررسی انزوای اجتماعی دختران مجرد و عوامل فرهنگی اجتماعی موثر بر آن (مطالعه دختران مجرد بالای 30 سال شهر یزد). مجله مسائل اجتماعی ایران، 8(1)، 144-121. ##

هومن، حیدرعلی. (1395). مدل‌یابی معادلات ساخاری با کاربرد نرم‌افزار لیزرل. تهران: انتشارات سمت. ##

Brown, M. I., Ratajska, A., Hughes, S. L., Fishman, J. B., Huerta, E., & Chabris, C. F. (2019). The social shapes test: A new measure of social intelligence, mentalizing, and theory of mind. Personality and Individual Differences, 143, 107-117. ##

Chen, L., & Zhou, R. (2020). Does self-reported hearing difficulty decrease older adults’ cognitive and physical functioning? The mediating role of social isolation. Maturitas, 141, 53-58. ##

Day, J. K., & Settersten, R. A. (2018). Less trusting and connected? Social trust and social integration among young adults during the recession. Advances in Life Course Research, 37, 57-68. ##

Gangadharan, L., Grossman, P. J., Molle, M. K., & Vecci, J. (2019). Impact of social identity and inequality on antisocial behavior. European Economic Review, 119, 199-215. ##

King, B., Fielke, S., Bayne, K., Klerkx, L., & Nettle, R. (2019). Navigating shades of social capital and trust to leverage opportunities for rural innovation. Journal of Rural Studies, 68, 123-134. ##

Liu, J., Thomas, J. M., & Higgs, S. (2019). The relationship between social identity, descriptive social norms and eating intentions and behaviors. Journal of Experimental Social Psychology. 82, 217-230. ##

McDonald, K. R., & Pearson, J. M. (2019). Cognitive bots and algorithmic humans: toward a shared understanding of social intelligence. Current Opinion in Behavioral Sciences, 29, 55-62. ##

Parlasca, M. C., Hermann, D., & Mubhoff, O. (2020). Can mobile phones build social trust? Insights from rural Kenya. Journal of Rural Studies. 79, 345-360. ##

Seidita, V., & Chella, A. (2017). Representing social intelligence: An agent-based modeling application. Biologically Inspired Cognitive Architectures, 22, 35-43. ##

Smith, B. M., Twohy, A. J., & Smith, G. S. (2020). Psychological inflexibility and intolerance of uncertainty moderate the relationship between social isolation and mental health outcomes during COVID-19. Journal of Contextual Behavioral Science, 18, 162-174. ##

Smith, M. L., & Rosen, D. (2009). Mistrust and self-isolation: Barriers to social support for older adult methadone clients. Journal of Gerontological Social Work, 52(7), 653-667. ##

Terman, A. R. (2020). Social identities, place, mobility, and belonging: Intersectional experiences of college-educated youth. Journal of Rural Studies, 77, 21-32. ##

Whaite, E. O., Shensa, A., Sidani, J. E., Colditz, J. B., & Primack, B. A. (2018). Social media use, personality characteristics, and social isolation among young adults in the United States. Personality and Individual Differences, 124, 45-50. ##

Xin, S., Xin, Z., & Lin, C. (2016). Effects of trustors' social identity complexity on interpersonal and intergroup trust. European Journal of Social Psychology, 46(4), 428-440. ##

Yamagishi, T. (2011). Trust and Social Intelligence. 5th International Conference on Trust Management (TM), Denmark: Copenhagen, 17-18. ##