مدلسازی معیارهای موثر بر مکانیابی غرفه بازیافت پسماند خشک شهر تهران با استفاده از تلفیق روش های دلفی فازی و FAHP

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقاله 16، دوره 13، شماره 3 - شماره پیاپی 51، تیر 1400، صفحه 322-342   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی استخراج ازرساله و پایان نامه

نویسندگان

عبدالامیر فرضی دیری¹؛ حمیدرضا غفارزاده^{* 2}؛ امیر حسین جاوید³؛ فرهاد حسین زاده لطفی⁴

¹دانشجوی دکتری مدیریت محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات ،دانشگاه آزاد اسلامی ،تهران، ایران.

²استادیار گروه مدیریت محیط زیست، دکتری مطالعات توسعه شهری، واحد علوم و تحقیقات ،دانشگاه آزاد اسلامی ،تهران، ایران

³استاد گروه مهندسی محیط زیست، دکتری مهندسی محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران

⁴استاد گروه ریاضی، دکتری ریاضی کاربردی، واحد علوم و تحقیقات ،دانشگاه آزاد اسلامی ،تهران، ایران

چکیده

در کلان شهر تهران، مدیریت بازیافت پسماند شهری با تولید روزانه بیش از 6500 تن شامل 42% پسماند خشک، حائز اهمیت می باشد. یکی از مراکز خدمت رسانی جلب مشارکت های مردمی و تبلور عینی اجرای تفکیک پسماند خشک در جهت حفظ محیط زیست و اهداف توسعه پایدار، غرفه بازیافت است. در این پژوهش استفاده از نظرات صاحب نظران با هدف مدلسازی معیارهای موثر مکانیابی غرفه بازیافت شهر تهران با رویکرد اثر بخشی و کارایی آن مورد توجه قرار گرفته است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است. به دلیل خصیصه فضایی مکانیابی و به خاطر ویژگی عدم قطعیت ذاتی مسائل شهری، جهت مشخص نمودن پارامترهای موثر بر مکان گزینی غرفه بازیافت از روش دلفی فازی و برای تعیین وزن معیارها و زیر معیارها از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد 5 معیار اصلی و 16 زیر معیار از شاخص های بارز محسوب می شوند و معیارهای «مرکزیت» ، «کارایی و همپوشانی» ، «عوامل و ویژگی های بومی» ، «سازگاری» و «ناسازگاری» و زیر معیارهای «تراکم جمعیت» ، «قابلیت دسترسی» ، «پتانسیل اقتصادی غرفه» ، «مشارکت مردمی» و «عدم همجواری با مراکز نظامی و امنیتی» به ترتیب در الویت های اول تا پنجم مولفه های موثر در مدل مکانیابی غرفه بازیافت پسماند خشک شهر تهران می باشند.

کلیدواژه‌ها

مدلسازی؛ مکانیابی؛ غرفه بازیافت؛ دلفی فازی؛ AHP فازی

مراجع

Refrences

Adler, M., & Ziglio, E. 1996. Gazing into the Oracle: The Delphi method and its application to social policy and public health. London: Kingsley Publishers: 3-33.

Arghan, A. 2016. Investigating the desirability and location of crisis management centers in order to achieve a strategic model (Case study: District 8 of Tehran), Journal of New Attitudes in Human Geography, Ninth year, first issue: 170-186.

Azar, A., Faraji, H. 2002. Fuzzy Management Science, Iran Center for   Management and Productivity Studies, First Edition. 308p.

Bouzon, M. Govindan, K, Rodriguez, CMT & Campos, Lucila MS. 2016. Identification and analysis of reverse logistics barriers using fuzzy Delphi method and AHP, ElSEVIER: Resources, Conservation and Recycling, Volume 108: 182-197.

Chang, Da-Yong. 1996. Applications of the extent analysis method on fuzzy AHP, European Journal of Operational Research: 649-655.

Chang, P, Hsu, Cw. 2011. Fuzzy Delphi Approach for Evaluating Hydrogen Fuel Cell Applications, 2nd International Conference on Education and Management Technology IPEDR  vol.13: 133-138.

Deng, H. 1999. Multicriteria analysis with fuzzy pairwise comparison, International journal of approximate reasoning, 21(3): 215-231.

Devon HA, Block ME, Moyle Wright P, Ernst DM, Hayden SJ, Lazzara DJ. 2007. A psychometric toolbox for testing validity and reliability. J Nursing Scholarship, 39(2): 155-164.

Farhoudi, R., Habibi, K., Zandi Bakhtiari, P. 2005. Location of urban solid waste landfill using Fuzzy Logic in GIS environment (Case study: Sanandaj city), Journal of Fine Arts, No. 23: 15-24.

Geng, Y., Zhu, Q., & Haight, M. 2007. Planning for integrated solid waste management at the industrial Park level: A case of Tianjin, China. Waste Management, 27(1): 141-150.

Gogus, O & Boucher, T.O. 1998. Strong transitivity, rationality and weak monotonicity in fuzzy pairwise comparisons. Fuzzy Sets and Systems, 94(1): 133-144.

Habibi, A., Izadiar, S., Sarafrazi, A. 2014. Multi-Fuzzy Criteria Decision Making, Rasht Publications, Gil Inscription. 171p.

Hadiani, Z., Ahadnejad Rooshti, M., Kazemizad, Sh., Shah Ali, A. 2012. Location of landfills for solid urban waste using fuzzy logic in GIS environment (Case study: Zanjan city), Journal of Geographical Space, Vol. 12, No. 40: 116-133.

Ishikawa, A., Amagasa, M., Shiga, T., Tomizawa, G., Tatsuta, R., &Mieno, H. 1993. The max–min Delphi method and fuzzy Delphi method via fuzzy integration, Fuzzy Sets and Systems, 55: 241–253.

Islamic Council of Tehran. 2019. Decision of the third Five-Year Plan of the City of Tehran, Meeting 113 to 118, Identification Decree 2520, Classification 2/118/2019/5.

Jon Landeta. 2006. Current validity of the Delphi method in social science, Technological Forecasting and Social Change journal, Volume 73, Issue 5: 467-482.

Kahraman, Cengiz. 2008. Fuzzy multi-criteria decision making: theory and applications with recent developments, springer optimization and its applications,Volume 16, 590p.

Kaufmann, A. and Gupta, M.M. 1988. Fuzzy Mathematical Models in Engineering and Management Science. Elsevier Science Pub-lishers, North-Holland, Amsterdam, N.Y. 338p.

Kazemi, M., Esfandiar, M., Najarian, H. 2015. Introducing a new multi-objective model for locating relief distribution centers in fuzzy conditions, Journal of New Attitudes in Human Geography, Seventh year, second issue: 108-125

Keeney, S., McKenna, H.,. 2000. Research guidelines for the Delphi survey technique, Journal of Advanced Nursing, Volume 32, Issue 4: 1008-1015.

Linstone, H .A. & Murray Turoff. 2002. The Delphi Method: Techniques and Applications. 618p.

Mehrabi, M., Arjmandi, R., Manouri, S. 2010. A Study of Integrated Waste Collection Management in Tehran (Case Study: District 2 of Tehran Municipality), M.Sc. Thesis in Environmental Management, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran. 133p.

Mikhailov, L.,. 2003. Deriving priorities from fuzzy pairwise comparison judgements, Fuzzy Sets and Systems,Volume 134, Issue 3: 365-385.

Mirzaei, S., Cheraghalikhani, S. 2018. Investigating and prioritizing the factors affecting the location of recycling booths and their location using GIS spatial information software and AHP hierarchical analysis process (case study of municipal services in District 5 of Tehran Municipality), 3rd National Conference on Agricultural Sciences, Natural Resources and Environment of Iran, Tehran.

Okoli, Chitu and Pawlowski, Suzanne D. 2004. The Delphi method as a research tool: an example, design considerations and applications, Information & Management, 42 (1):15-29.

Poormohamadi, M. 2016. Urban land use planning, Samt Publications, 12 edition, Iran, tehran. 166p.

Powell, C. 2003. The Delphi Technique: Myths and Realities. Journal of Advanced Nursing, 41(4): 376-382.

Saaty, T.L. 1980. The Analytic Hierarchy Process. McGraw-Hill, New York. 331p.

Story, VM, Hurdley, L, Smith, IG, Saker, JM. 2001. Methodological and Practical Implications of the Delphi Technique in Marketing Decision-Making:A Re-Assessment, The Marketing Review, 1(4): 487-504.

Tehran Municipality Information and Communication Technology Organization, 2019. Statistical Yearbook of Tehran. 430p. (data.tehran.ir).

Tehran Municipality Waste Management Organization. 2020. December Report on the Performance Statistics of the Organization: 1-15.

Tehran Urban Research & Planning Center. 2019. Comprehensive waste management plan, Report of the first round of physical analysis of waste in Tehran. 140p & The first step of the report "Collecting and Futuristic Analysis of Basic Information". 886p.

Van Laarhoven, P.J.M. and Pedrycz, W. 1983. A fuzzy extension of Saaty’s priority theory, Fuzzy Sets and Systems, 11: 229-241.

Weng-Kun Liu. 2013. Application of the Fuzzy Delphi Method and the Fuzzy Analytic Hierarchy Process for the Managerial Competence of Multinational Corporation Executives, International Journal of e-Education, e-Business, e-Management and e-Learning, Vol(3), No.4: 313-317.