ارزیابی معیارهای مدیریت رفتار اخلاقی در بستر فرهنگ جامعۀ ایرانی

فصلنامه علمی مطالعات میان فرهنگی

مقاله 1، دوره 15، شماره 42، خرداد 1399، صفحه 9-34   

نوع مقاله: علمی_ پژوهشی

نویسندگان

محسن فرهادی نژاد^{* 1}؛ سکینه جعفری²

¹استادیار گروه مدیریت صنعتی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری، دانشگاه سمنان

²استادیار گروه مدیریت آموزشی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه سمنان.

چکیده

هدف پژوهش حاضر ارزیابی معیارهای مدیریت رفتار اخلاقی در بستر فرهنگ جامعۀ ایرانی بود. پژوهش حاضر با توجه به هدف، کاربردی و با توجه به نحوه گردآوری داده­ها از نوع پژوهش­های توصیفی ـ پیمایشی محسوب می­شود. جامعه آماری پژوهش شامل تمام شهروندان 45-18 سال شهرهای تهران، مشهد، اصفهان، اهواز، کرج و سمنان در سال 1398 بودند که با استفاده از روش نمونه­گیری خوشه­ای 500 نفر به‌عنوان نمونه پژوهش (306 نفر زن و 194 نفر مرد) انتخاب شدند. همه شهروندان نمونه پژوهش پرسشنامه­ معیارهای مدیریت رفتار اخلاقی در کنترل رفتارهای غیراخلاقی را تکمیل کردند. ضریب آلفای کرونباخ ابزار پژوهش (752/0) توسط پژوهشگر محاسبه شده است. داده‌ها با آزمون­های تحلیل عامل اکتشافی و تأییدی، تی تک نمونه­ای و آزمون فریدمن با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS و LISREL تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد که: معیارهای مدیریت رفتار اخلاقی در کنترل رفتارهای غیراخلاقی در سه عامل فردی، اجتماعی و دینی دسته­بندی شدند. میانگین قواعد مدیریت رفتار اخلاقی در کنترل رفتارهای غیراخلاقی (قاعده رسانه‌ها، قاعده مادر، قاعده کیفیت خواب، قاعده منافع شخصی، قاعده طلایی، قاعده فضایل شخصی، قاعده تعمیم رفتار، قاعده الگو بودن، قاعده قانونی بودن، قاعده آینه، قاعده عبرت دیگران شدن، قاعده باور به نظارت مستمر، قاعده نوع‌دوستانه، قاعده عمل به فرامین دینی) بالاتر از سطح قابل‌قبول بود. همچنین از میان قواعد مدیریت رفتار اخلاقی در کنترل رفتارهای غیراخلاقی، قاعده طلائی در رتبه اول، قاعده فضایل شخصی در رتبه دوم و قاعده مادر در رتبه سوم قرار دارند؛ اما قاعده نوع‌دوستی در رتبه آخر قرار دارد.

کلیدواژه‌ها

عمل اخلاقی؛ عمل غیراخلاقی؛ رفتار اخلاقی؛ فرهنگ ایرانی

مراجع

نهج البلاغه.

بلانچارد، کنت ( 1385 )، قدرت مدیریت اخلاقی، ترجمۀ بهزاد رمضانی، تهران: انتشارات گذرزمان، چاپ دوم.

خاقانی زاده، مرتضی؛ ملکی، حسن؛ عباسی، محمود؛ عباس پور، عباس و مصری، مهدی ، (1391)« چالش های برنامۀ درسی اخلاق پزشکی مبتنی بر تجارب اساتید اخلاق پزشکی: مطالعه ای کیفی »، مجلۀ ایرانی اخلاق و تاریخ پزشکی،(2)5،  .64- 72 .  

علیزاده ثانی، محسن و فانی، علی اصغر ( 1386)،« تأثیر فساد اداری بر توسعۀ انسانی جوامع »، فصلنامۀ اخلاق در علوم و فناوری، 2( 1 و 2 )،17-25 .

فرهادی نژاد، محسن و کاظمیان، مینا ( 1397 )،اخلاق کسب و کار،سمنان: انتشارات دانشگاه سمنان.

منتخب یگانه، محمد؛ احمدی، سحر؛ بهارلو، مصطفی و ارشدی، نسرین ( 1392)، «رابطۀ جو سازمانی اخلاقی، تبادل رهبر  عضو و اعتبار اجتماعی ادراک شده با تعهد سازمانی»، مجلۀ روانشناسی اجتماعی، (29)1 .61- 73.

نیکپور، امین؛ منظری توکلی، علیرضا؛ پورکیانی، مسعود؛ سلاجقه، سنجر و عربپور، علیرضا،(1395) « رابطه پایبندی کارکنان به معیارهای اخلاقی با فساد اداری و ارائه الگو »، فصلنامۀ اخلاق در علوم و فناوری،(3)11 ،87- 97 . 

نیکخواه فرخانی، زهرا؛ خوراکیان، علیرضا؛ جهانگیر، مصطفی و محمدی شهرودی، حامد ،(1396)،« تبیین مؤلفههای رفتار اخلاقی کارکنان و مدیران شهری »، فصلنامۀ اخلاق در علوم و فناوری، 12(4)، 1-5.

Alessandra, T (2011). The platinum rule. Retrieved August, 15

.Anderson, S (2009). Ethics: The Golden Rule: Not So Golden Anymore.Philosophy Now, 74, 26-29

.Badaracco, L (1997). Defining moments: When managers must choose between right and right. Harvard Business Press

 .Baker, W. R (2017). The Origin, Nature, Importance and Improvement of Business and other Ethics 

Bersoff, D. M (1999). Why good people sometimes do bad things:Motivated reasoning and unethical behavior.  Personality and socialpsychology bulletin, 25(1), 28-39

   Bulog, I & Grančić, I (2017). The benefits of  business ethics-ethicalbehavior of decision makers: The empirical findings from Croatia .Mediterranean Journal of Social Sciences, 8(4-1), 9-14

Burnett, E. A (2017). Bad Behavior with Good Intentions: The Role ofOrganizational Climate in Unethical Pro-Organizational Behavior

.Chauvet, E (2018). Brain information optimization and ethical behavior.NeuroQuantology, 16(3), 12-22

.Cunningham, W. P (1998). The golden rule as universal ethical norm.Journal of Business Ethics, 105-109

De Silva, V. A Opatha, H. H. D. N. P., & Gamage, A. S. (2018). Does Ethical Orientation of HRM Impact on Employee Ethical Attitude and Behavior? Evidence from Sri Lankan Commercial Banks. International Business Research, 11(1)

Dimeski, B & Karadzoski, M. (2017). Ethical behavior within the public cadaster in Macedonia: Is there a “light” at the end of the “Tunnel”?. HOLISTICA–Journal of Business and Public Administration, 8(1), 33-44

Forsyth, D. R & Berger, R. E. (1982). The effects of ethical ideology on moral behavior. The Journal of Social Psychology, 117(1), 53-56

Gardner, H. (2007). The ethical mind. A conversation with psychologist Howard Gardner. Harvard Business Review, 85(3), 51-6

Gellerman, S. W (1986). Why'good' managers make bad ethical choices Harvard Business Review, 64(4), 85-90

 Gould, J (1983). The golden rule. American Journal of Theology & Philosophy, 73-79

Jha, J. K & Singh, M (2019). Exploring the mechanisms of influence of ethical leadership on employment relations. IIMB Management Review

Karimi Laski, M & Faramarz Gharamaleki, A (2015). Great Religions, the Golden Rule and Other People. Research Quarterly in Islamic Ethics, 8(28), 75-98

Khaled, H (2004). Ethical investment: empirical evidence from FTSE Islamic index. Islamic Economic Studies, 12(1)

Ko, C Ma, J Kang, M Haney, M H Bartnik, R., Hwang, D. W., & Lee, D.Y. (2019). The effect of ethical leadership on purchasers’ unethical behavior in China: The moderating role of ethical ideology. Journal of Purchasing and Supply Management, 25(4), 100528.

Laeheem, K (2020). Causal relationships between religion factors influencing ethical behavior among youth in the three southern border provinces of Thailand. Children and Youth Services Review, 108,104641.

Lozano, J. M (2001). Ethics and organizations: Understanding business ethics as a learning process (Vol. 15). Springer Science & Business Media.

Moore, C (2008). Moral disengagement in processes of organizational corruption. Journal of Business Ethics, 80(1), 129-139.

Murphy, S. A & Kiffin-Petersen, S (2017). The exposed self: A multilevel model of shame and ethical behavior. Journal of Business Ethics, 141(4), 657-675.

Rakhshani, Z (2017). The Golden Rule and its consequences: A practical and effective Solution for World Peace. Journal of History Culture and Art Research, 6(1), 465-473.

Rokhman, W (2010). The Effect of Islamic Work Ethics on Work Outcomes. EJBO Electronic Journal of Business Ethics and Organization Studies, 15(1), 25.

Schwepker, C & Hartline, M (2005). Managing the Ethical Climate of Customer-Contact Service Employees. Journal of Service Research, 7(4), 377-397.

Singer, M. G (1963). The golden rule. Philosophy, 38(146), 293-314.

Singh, B. J (2011). Determinants of the Effectiveness of Corporate Codes of Ethics: An Empirical Study. Journal of Business Ethics, 101(3), 385-395.

Treviño, L. K., Weaver, G. R & Reynolds, S. J (2006). Behavioral ethics in organizations: A review. Journal of management, 32(6), 951-990.

Tullberg, J (2012). The golden rule of benevolence versus the silver rule of reciprocity. Journal of Religion and Business Ethics, 3(1), 2.