بررسی جامعه شناختی تاثیر احساس تبعیض بر اعتماد اجتماعی اقلیتهای دینی (مورد مطالعه: زرتشتیان ساکن در شهر تهران)

فصلنامه علمی مطالعات میان فرهنگی

مقاله 3، دوره 15، شماره 42، خرداد 1399، صفحه 63-86   

نوع مقاله: علمی_ پژوهشی

نویسندگان

سیده حکیمه هاشمی¹؛ سیدرضا صالحی امیری^{* 2}؛ شهلا کاظمی پور ثابت³؛ میثم موسائی⁴؛ علی بقائی سرابی⁵

¹دکترای جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²دانشیار مدیریت فرهنگی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

³دانشیار گروه جمعیت شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

⁴استاد گروه جامعه شناسی اقتصادی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

⁵استادیار گروه جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی،تهران،ایران

چکیده

کشور ایران در زمره کشورهای ناهمگون و متکثر دینی و مذهبی است و ساختار جمعیتی در ایران با پدیده کثرتگرایی قومی، دینی و مذهبی مواجه است و عدم توجه به نیاز‌های اقلیت‌ها در سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های اجتماعی و توسعه‌ای دولت، ضمن ایجاد نگرش اقلیت‌گرایانه در افراد، به تضعیف اعتماد آنان نسبت به دولت و دیگر افراد منجر می‌گردد. از اینرو هدف اصلی این تحقیق بررسی جامعه شناختی تاثیر احساس تبعیض اجتماعی بر اعتماد اجتماعی در جامعه زرتشتیان شهر تهران میباشد. در پژوهش حاضر، نظریات پاتنام، گیدنز، زتومکا، اوفه، راجرز، اسلانر و کلمن به عنوان چارچوب نظری تحقیق انتخاب شده‌است. روش تحقیق در این پژوهش از نوع پیمایشی، نمونهگیری از نوع خوشه‌ای چند مرحله‌ای و ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامه میباشد. جامعه‌آماری تحقیق را کلیه زرتشتیان ساکن در شهر تهران تشکیل می‌دهند که برابر آمار انجمن زرتشتیان تهران حدود هفت هزار نفر می‌باشند و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، برابر با 191 است که برای اطمینان بیشتر 210 پرسشنامه جمعآوری شد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد میزان اعتماد اجتماعی 9/20 درصد پاسخگویان در سطح پایین، 4/52 درصد در سطح متوسط و 7/26 درصد در سطح بالا قرار دارد. همچنین یافتههای تحقیق نشان می‌دهد در جامعه زرتشتیان شهر تهران، ویژگی‏های فردی پاسخگویان بر میزان اعتماد اجتماعی آنان موثر نبوده؛ اما متغیرهای پایگاه اقتصادی-اجتماعی و احساس تبعیض بر میزان اعتماد اجتماعی زرتشتیان موثر بوده-اند

کلیدواژه‌ها

احساس تبعیض؛ اعتماد بین شخصی؛ اعتماد تعمیم‌یافته؛ اعتماد نهادی؛ جامعه زرتشتیان شهر تهران

مراجع

ازکیا، مصطفی و احمدرش، رشید ( 1394 ). توسعه و مناقشات پارادایمی جدید (جلد  دوم)، تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.

افتخاری، اصغر ( 1383 ) اقلیتگرایی دینی؛ طراحی یک چارچوب تحلیلی، تهران: تمدن ایرانی.

اوجاقلو، سجاد و زاهدی، محمدجواد (1384)، « بررسی اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در بین ساکنان شهر زنجان»، مجله جامعه شناسی ایران، دوره ششم، شماره 4، 92- 125

پاتنام، رابرت ( 1380 ) دموکراسی و سنت های مدنی، ترجمهی محمد تقی دل افروز، تهران: انتشارات روش.

پناهی، محمدحسین و شایگان، فریبا ( 1386)، «میزان دینداری بر اعتماد سیاسی »،  فصلنامه علوم اجتماعی، دوره 14 ، شماره 37 ، 73-108

زتومکا، پیوتر ( 1384 )، اعتماد یک نظریهی جامعه شناختی، ترجمه ی فاطمه گلابی،تبریز: نشر ستوده.

رضایی حسن آبادی، محمد ( 1390 )، ارزیابی عوامل موثر بر ارتقاء اعتماد اجتماعی مردم نسبت به سمن های (سازمان های مردم نهاد، NGO) مذهبی شهرستان یزد، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت امور فرهنگی و برنامه ریزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی.

ریتزر، جورج ( 1395 ) نظریه جامعه شناسی در دوران معاصر، ترجمهی محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.

سراج زاده، سید حسین، مومنی، سمیه و درویشی، هادی ( 1397)، « بررسی جامعه شناختی زیست اجتماعی زرتشتیان شهر تهران به عنوان یک اقلیت مذهبی »، فصلنامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دوره هفتم، شماره 3، صص 522-497

صالحی امیری، سید رضا ( 1388 ) مدیریت منازعات قومی در ایران، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.

غفاری، غلامرضا (1386)، « اعتماد اجتماعی خاصگرایانه و تعمیمیافته (مطالعه موردی  دو محلۀ نازی آباد و یوسف آباد شهر تهران) »، پژوهشنامه علوم اجتماعی گرمسار،دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، سال دوم، شماره 2، صص 198-181

غلامی، محمدرضا و علیزاده، رضا(1396)،« تحلیل جامعه شناسی مفهوم غرور ملی در ایران»، فصلنامه مطالعات ملی، دوره 18، .4(72)، 119-136

کلمن، جیمز ( 1390 ). بنیادهای نظریه اجتماعی، ترجمهی منوچهر صبوری، تهران: نشرنی 

گیدنز، آنتونی ( 1398 ). تجدد و تشخص، ترجمهی ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.

گیدنز، آنتونی ( 1394 ). پیامدهای مدرنیت، ترجمهی محسن ثلاثی، تهران: نشر مرکز.

محمدی، جمال و زنگنه، مهدی ( 1392) « سنجش عوامل موثر بر اعتماد شهروندان به شهرداری؛ مورد مطالعه شهروندان شهر نیشابور»، مجله جغرافیا و برنامهریزی محیطی، سال 24 ، پیاپی 49 ، شماره 1، 155-170

مرادی، سالار ( 1396 ). عوامل موثر بر اعتماد سیاسی در ایران پس از انقلاب اسلامی. رساله دکتری علوم سیاسی مسائل ایران، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی.

موسوی، میرطاهر(1384) « تحلیل مشارکت اجتماعی در تهران، رویکرد خرده فرهنگ دهقانی راجرز»، فصلنامه رفاه اجتماعی،سال پنجم،شماره 19 ، 301-330

وثوقی، منصور و آرام، هاشم (1388) « بررسی اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در شهر خلخال (استان اردبیل)» پژوهش نامه علوم اجتماعی، سال سوم، شماره 3، 133-153

 Alesina, A. & La Ferrara E. (2000). The Determinants of Trust. NBER Working Paper, No. 7621

Bolourchi, N. (2018). The Sacred Defense: Sacrifice and NationalismAcross Minority Communities in Post-Revolutionary Iran. Journal of the American Academy of Religion, Vol. 86, No. 3. 724–758

Cecolin, A. (2016). Iranian Jews in Israel Between Persian Cultural Identity and Israeli Nationalism, I.B. Tauris & Co. Ltd London, NewYork

Deihey, J. (2003). Lebensbedingungen und Wohlbefinden in Europa. In Statistiches Bundesamt (ed.) Datenreport, Bundeszentrale fur politische.Bildung: Bonn

Foltz, R. (2011). Zoroastrians in Iran: what future in the homeland?. The Middle East Journal, 65/1.  73–84

Putnam, R. (1993). Making Democracy Work Civic Traditional in Modern Italy. Princton: princton University press

Stewart, S. (2018). Voices from Zoroastrian Iran: Oral Texts and Testimony (Vol. I: Urban Centres). Wiesbaden: Harrasowitz Verlag. (Göttinger Orientforschungen)