تاملی بر سیاست کیفری جمهوری اسلامی ایران نسبت به جرائم زیست محیطی در پرتو آموزه های فقه امامیه

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقاله 42، دوره 13، شماره 3 - شماره پیاپی 51، تیر 1400، صفحه 924-943   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی استخراج ازرساله و پایان نامه

نویسندگان

محمد حاجی قاسمی اردبیلی¹؛ علیرضا میلانی^{* 2}

¹دانشجوی دکتری گروه حقوق، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران

²استادیار گروه حقوق، ،واحد اسلامشهر ،دانشگاه آزاد اسلامی ، اسلامشهر، ایران

چکیده

قواعد اسلامی به عنوان یکی از مبانی اصلی حقوق ایران نقش نقش انکار ناپذیری در شاکله ی نظام حقوقی کشور دارد. حفظ و استفاده ی بهینه و مشروع از محیط زیست از نظر اسلام جزء حقوق اساسی افراد است که صیانت از آن هم بر عهده حاکم وهم بر عهده اهمه ی آحاد جامعه است. بر همین اساس در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی تلاش شده است ضمن تعیین رویکرد فقه نسبت به جرایم زیست محیطی وهمچنین رویکرد نظام کیفری کشور در واکنش به این جرایم نقاط ضعف و قوت هر دو حوزه فقهی و حقوقی، بیان راهکارهایی برای بهبود و اصلاح آن ارائه شود. با توجه به گستردگی سرزمینی ایران و تنوع اقلیم و تنوع محور ها و موضوعات زیست محیطی و با توجه به عدم کفایت و عدم کارایی قوانین موجود در عرصه داخلی نیازمند اقدام عاجل مقنن در این حوزه می باشیم زیرا تخریب محیط زیست از موانع توسعه پایدار در کشورهای در حال توسعه است. جرم انگاری افتراقی جرایم زیست محیطی و پیش بینی کنش های غیر کیفری و واکنش های کیفری در کنار هم می تواند در برخورد و پیشگیری از جرایم زیست محیطی و در راه رسیدن به اهداف قوانین کیفری مفید واقع شوند.

کلیدواژه‌ها

فقه امامیه؛ قاعده لاضرر؛ محیط زیست؛ جرم انگاری؛ ضمانت اجرای کیفری

مراجع

-        References

1-     Abdollahi, Mohsen (2009), "Environmental Criminal Law: Considerations and Strategies", Volume 1, Official Gazette of the Islamic Republic.

2-     Javadi Amoli, Abdullah (2007), "Islam and the Environment", Esraa Publications.

3-     Dehkhoda, Ali Akbar (2006), "Dictionary (Medium Culture)", University of Tehran, Volume 2.

4-     Tabatabai, Seyyed Mohammad Hussein (2005), "Summary of Al-Mizan Translation", translated by Fatemeh Mashayekh, Nashr-e Islam, vol.

5-     Mir Mohammadi, Jalil (2009), "Collection of Quran and Medicine Articles, Yazd, Quranic Research Foundation and University", Shahid Sadoughi University of Medical Sciences and Health Services, Yazd.

6-     Salehi Aref; Adel (2017), "A series of reading sessions explaining the negotiations of the Parliament, the final review of the 1979 Constitution", the subject of the fifty-fourth session of the review of Article 50 of the Constitution, the Guardian Council Research Institute.

7-     Feyz, Alireza (2011), "Comparison and Application in the General Criminal Law of Islam", Ministry of Culture and Islamic Guidance, Volume 2

8-     Mohaghegh Damad, Mustafa (2004), "Rules of Jurisprudence", Islamic Sciences Publishing Center, Volume 1.

9-     Golduzian, Iraj (2016), "The border of the Islamic Penal Code" Majd Publications.

10-Mir Mohammad Sadeghi, Hossein (2016), "Crimes against public security and well-being", Mizan Publishing.

11-Atai, Mohammad Reza (1997), "Extravagance and waste in the Qur'an and Sunnah", Mishkooh Quarterly, No. 55

12-Sadeghi, Amirhossein, Akbarian, Ishaq, Shaker, Mohammad Kazem (2007), "New Approaches to Religious Themes in Environmental Protection", Quarterly Journal of Research and Seminary, Nos. 30 and 31

13-Faghfour Maghrabi, Hamid (2007), "Environmental Ethics from the Perspective of Islam", Quarterly Journal of Medical Ethics, No. 8

14-Molaei, Yousef (2007), "The Third Generation of Human Rights and the Right to a Healthy Environment", Law Quarterly, Journal of the Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, No. 4

15-Masoumi, Masoud, Lotfi, Assadollah (2007), "Jurisprudential-Legal Study of the Status of Waters in Public Property", Quarterly Journal of Jurisprudential Research, Volume 13, Number 1

16-Aslipour, Hossein, Sharifzadeh, Fattah (2015), "Environmental Policy Strategy in the Context of Conventional Public Decision Theories", Quarterly Journal of Parliament and Strategy, No. 83

17-Mobini Dehkordi, Ali, Moradi Ghasemabadi, Farajollah (2010), "20-year vision document of the country from the perspective of schools of strategic management", Quarterly Journal of Defense Studies, Strategy, No. 41

18-Ramezani Ghavamabadi, Mohammad Hossein (2009), "Criminal Support for Animal Species in Iran", Journal of Environmental Sciences, Shahid Beheshti University, No. 2

19-Hosseini, Seyed Mohammad and Mohammadi, Mehrdadeh (2017), Human Rights Analysis on the Environment, Bi-Quarterly Journal of Islamic Human Rights Studies, Year 6, Issue 12

20-Heshmati, Amin (2017), "Study of environmental criminal laws and the impact on environmental protection", Political Science, Law and Jurisprudence Studies, No. 1

21-Mohseni, Hassan (2017), "Environmental Justice and Smuggling of Wood, Firewood and Coal", Quarterly Journal of Criminal Law and Criminology Studies, No. 8.

22-Mustajab Al-Dawati, Mehrdad and Soleimani, Mostafa (2008), "Collection of Laws and Regulations of Environmental Protection, General Office for Development and Revision of Presidential Laws and Regulations", Deputy for Research, Development and Revision of Laws and Regulations, 2008

23-Ragheb Isfahani, Hussein Ibn Mohammad (1992), "Vocabulary of Quranic words", Dar al-Shamiya.

24-Mohammadi Reyshahri, Mohammad (2010), "Encyclopedia of Amir al-Mu'minin against Salam based on Quran, Hadith and History", translated by Mehdi Mehrizi, etc., Dar al-Hadith Scientific and Cultural Institute, Volume 7

25-Harani, Ibn Shuba (2003), "The Gift of the Minds", translated by Sadegh Hassanzadeh, Al-Ali (PBUH), 2003

26-Sheikh Tusi (2008), Expanded in the jurisprudence of the Imams, Al-Mortazawiyyah Library for the Revival of Al-Jaafari's works, Volume 3.

27-Mohammadi Reyshahri, Mohammad (2010), "The Balance of Wisdom", translated by Hamid Reza Sheikhi, Dar al-Hadith Scientific and Cultural Institute, Volume No. 5

28-Al-Khazaei Neyshabouri, Hussein Ibn Ali Ibn Mohammad Ibn Ahmad (1371), "Rawd al-Jannan and Ruh al-Jannan in the Interpretation of the Qur'an", edited by Dr. Mohammad Jafar Yahaghi and Dr. Mohammad Mehdi Naseh, Astan Quds Razavi Islamic Research Foundation, Volume 2

29-Sheikh Al-Hurr Al-Ameli, Mohammad Ibn Hassan (1412), "Shiite means to study Sharia issues", Mohaqeq Mohammad Razi and Abdul Rahim Rabbani Shirazi, Darahiyah Al-Tarath Al-Arabi, vol. 18

30-Ibn Ahmad, Khalil, Al-Ain (1409), "Researcher Mehdi Makhzumi and Ibrahim Samarai", Dar al-Hijra Institute, Volume 1

31-Ibn Faris, Ahmad (1979), "Dictionary of Language Comparisons", researcher Abdul Salam Mohammad Haroon, Dar al-Fikr Publications, Volume 4,

32-Al-Husseini, Muhammad ibn Muhammad ibn Abd al-Razzaq (1414), "The Crown of the Bride", Ali Shiri, Dar al-Fikr for printing, publishing and distribution, Volume 13.

33-Tarihi, Fakhruddin Ibn Muhammad (1985), "Bahrain Complex", Dar Al-Maktab Al-Hilal, Volume 3

34-Klini, Mohammad Ibn Ya'qub (2005), "Al-Kafi", edited by Ali Akbar Ghaffari, Islamic Library for Publishing and Distribution, Volume 5