توصیف وتمثیل دنیا ازمنظر قرآن کریم و مثنوی معنوی

دو فصلنامه علمی تفسیر متون وحیانی

مقاله 6، دوره 2، شماره 1، اسفند 1399، صفحه 127-151   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمد حسین صادقی درویشی^{* 1}؛ یداله ملکی²

¹دانش آموخته دکتری، گروه علوم قرآن و حدیث، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم آباد. ایران

²استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم‌آباد. ایران.

چکیده

          در مکتب متعالی قرآن کریم به مانند دیگر مکاتب برآمده از تفکرات بشری و ازجمله مکتب مولانا در مورد دنیا، تمثیل دنیا و مصادیق آن، مباحث فراوانی مطرح شده است. قرآن کریم به عنوان کامل ترین مکتب و همچنین مولوی با تأسی به این مکتب، در مثنوی معنوی به این موضوع پرداخته است. این پژوهش با شیوۀ توصیفی – تحلیلی، آماری و فنی و با بهره‌گیری از مقالات وشروح تفسیری قرآنی و ادبی وپایگاه های اطلاعاتی، تمثیل های دنیا را توامان از منظر  قرآن کریم و مثنوی، مورد بررسی قرارداده است و روشن می نماید که کاربرد تمثیل درکلام، روشی اساسی برای تبیین معارف ازصورت انتزاعی به صورت محسوس است. ضمن اینکه این مقاله، پاسخ به این سوال است که مقایسه و اثرپذیری مولوی از قرآن کریم در تبیین دنیا وتمثیل دنیا چگونه است. بررسی ها نشان می دهد که قرآن کریم در آیات متعدد به مدح وذم دنیا پرداخته است. مولوی در بسیاری از داستان ها و حکایت ها از توصیف های قرآنی دنیا الهام گرفته و دنیا را به شکل رمزی و سمبلیک مطرح نموده است. نتایج نشان می دهد که بسامد نکوهش های تمثیلی دنیا دراین دو منبع ارزشمند، به مراتب چشمگیرتر از ستایش های تمثیلی دنیا و دعوت به دنیا و دنیا طلبی است. تا جایی که دنیا و نعمت های دنیوی در کنار نعمت های اخروی رنگ می بازد.
  

کلیدواژه‌ها

تمثیل؛ دنیا؛ قرآن؛ مثنوی؛ مولوی

مراجع