شناسایی و تحلیل الگوهای فکری حاکم بر تاثیرات احداث اقامتگاه های بوم‌گردی بر توسعه پایدار روستایی (مطالعه موردی: بخش موران شهرستان گرمی استان اردبیل)

جغرافیا و مطالعات محیطی

دوره 10، شماره 38، مرداد 1400، صفحه 7-24   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

علیرضا حسن پور¹؛ حسین سلیمانی^{* 2}؛ امیر گندمکار³؛ رامین غفاری⁴

¹گروه جغرافیا، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران

²استادیار گروه جغرافیا، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران

³دانشیار گروه جغرافیا، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران

⁴دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

اقامتگاه‌های بوم‌گردی به عنوان یکی از مهمترین کسب و کارهای گردشگری روستایی به شمار می‌رود و تاثیرات بالایی در توسعه روستاها دارد. یکی از چالش‌های مهم بین برنامه‌ریزان گردشگری، وجود دیدگاه‌ها و نگرش‌های مختلف در ارتباط با تاثیرات احداث اقامتگاه‌های بوم‌گردی است که منجر به شکل‌گیری الگوهای فکری متفاوت می‌شود. شناسایی و تبیین این الگوهای فکری، کاربرد مهمی برای برنامه­ریزان گردشگری در زمینه اتخاذ بهترین برنامه‌ها دارد. روستاهای بخش موران در شهرستان گرمی استان اردبیل از فضاهای مهم بوم‌گردی استان به شمار می‌رود. هدف اصلی پژوهش، شناسایی و تحلیل الگوهای فکری حاکم بر تاثیرات ایجاد اقامتگاه‌های بوم‌گردی بر ابعاد توسعه روستایی موران است. برای این منظور از طریق روش‌های میدانی و کتابخانه‌ای داده‌های لازم گردآوری شد. برای تعیین و تحلیل الگوهای فکری حاکم بر پژوهش از مدل تحلیلی کیو استفاده شده است. بر اساس نتایج این مدل چهار الگوی فکری حاکم بر تاثیرات اقامتگاه‌های بوم‌گردی بر توسعه پایدار روستایی در موران شناسایی شد که الگوی فکری اول نسبت به دیگر الگوها دارای اهمیت بسیار بالایی است. بر اساس الگوی فکری اول اقامتگاه‌های بوم‌گردی در مجموع دارای تاثیرات مثبت و بالایی بر بخش‌های متعدد توسعه روستایی بخش موران داشته است. همچنین الگوهای دیگر از منظر ارزیابی تاثیرات دارای تفاوت با الگوی اول بوده و اساسا نگرش نسبتا متقاوتی به تاثیرات احداث اقامتگاه‌های بوم‌گردی بر توسعه روستایی موران دارند.

کلیدواژه‌ها

اقامتگاه های بوم گردی؛ کسب و کارهای گردشگری؛ توسعه پایدار روستایی؛ بخش موران

مراجع

اروجی، حسن. (1396). تبیین روند توسعه گردشگری در مناطق روستایی (مورد مطالعه: شهرذستان خور و بیابانک). رساله دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، به راهنمایی دکتر جلالیان و رضوانی، دانشگاه خوارزمی تهران

احسانی، افسانه؛ فرجی راد، عبدالرضا. (1390). بررسی تاثیرات اقامتگاه‌های محلی (خوشه‌های اکوتوریسم) بر ارتقای کیفیت زندگی در جامعه محلی (بر پایهروستاهای گرمه و شیب دراز). مجله جغرافیای سرزمین، دوره 8، شماره 30، 63-77

بحرینی، سیدحسن؛ مکنون، رضا. (1380). توسعه شهری پایدار: از فکر تا عمل. فصلنامه محیط شناسی، دوره 27 ، شماره 27، صص 41-60

پنداشته، حمیده. (1390). بررسی اکوتوریسم استان گیلان و ارائه راهکارهای گسترش آن. پنجمین همایش تخصصی مهندسی زیست

رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا؛ قادری، اسماعیل. (1381). نقش گردشگری روستایی در توسعه روستایی (نقد و تحلیل چهارچوبهای نظریه‌ای). فصلنامه برنامه ریزی و آمایس فضا، دوره 6، شماره 2، صص 23-41

عنابستانی، علی‌اکبر؛ گیاهی، حسین؛ جوانشیری، مهدی. (1397). بررسی و تحلیل آثار ایجاد اقامتگاه‌های بوم‌گردی بر توسعه سکونتگاه‌های روستایی (نمونه: روستای رادکان شهرستان چناران)؛ فصلنامه برنامه ریزی فضایی (جغرافیا)؛ سال هشتم، شماره دوم، صص 1-24

قدرت زاده رحیم. (1398). ارزیابی ظرفیت‌های کارآفرینی اقامتگاه‌های بوم گردی، مورد مطالعه: اقامتگاه‌های بوم گردی شیراز، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت گردشگری، برنامه ریزی توسعه گردشگری

لطیفیان، مهدی. (1397). تاثیرات کیفیت خدمات گردشگری بر بازگشت گردشگران به اقامتگاه‌های بوم گردی در استان گلستان. پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته علوم کشاورزی ومنابع طبیعی، توسعه روستایی و کشاورزی، دانشکده مدیریت کشاورزی

Bien, A. (2008). A SIMPLE USER’S GUIDE TO CERTIFICATION FOR SUSTAINABLE TOURISM AND ECOTOURISM. Centre for Ecotourism and Sustainable Development, Handbook 1, 3rd edition, pp. 1-33. Available

Bulatovic, D. (2017). Ecotourism and Eco lodge Accommodation. Iliria international review, 7 (2), 55-72

Erdem, B., & Tetik, N. (2013). An environmentally - sensitive approach in the hotel industry: ecolodges. International Journal for Responsible Tourism, Fundatia Amfiteatru, 2(2), 22-40

Hagberg, A. (2011). What’s an ecolodge?; a case study of ecotourism operations in Ecuador; A master thesis in environmental science, 30 ECTS and a Minor Field Study supported by Sida

Hwang, J. & Lee, S. (2015). The effect of the rural tourism policy on non-farm income in South Korea; Tourism Management, 46: 501-513

Jampol, G., & Mehta, H. (2004) ecolodges; International Finance Corporation

Jafari, J. (2000). Encyclopedia of tourism. London: Routledge

Jacobs, M. (1995) Sustainable development assumption, contradiction, progress, in: Lovenduski, J. (eds), Contemporary Political Studies: “Proceeding of annual conference of the Political Studies Association”, LondonRebecca

Mehta, H. (1997). Designing and developing ecotourism hotels. Research paper presented at the ecotourism at a cross roads conference and field seminar, the Kenya wildlife society, Niroby, Kenya

Rebka, B., & Bor, T. (2015). Eco-Lodges, a Future for Sustainable Tourism in Kenya, Journal of Tourism, Hospitality and Sports, 8: 37-41.

Kwan, P. & Eagles P., & Gebhardt A. (2008). A Comparison of Ecolodge Patrons’ Characteristics and Motivations Based on Price Levels: A Case Study of Belize

Wang, L., Tian, M., Wen X. Zhao, L. Jiling, S. M.  Wang, H.  Lan, Y, Sun M. (2014). Geoconservation and geotourism in Arxan-Chaihe Volcano Area, Inner Mongolia, China. Quaternary International, In Press, Corrected Proof