تحلیلی بر اولویت بندی شاخص‌های مسکن (نمونه موردی: شهرستان‌های استان آذربایجان‌غربی)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 3، دوره 17، شماره 3 - شماره پیاپی 60، آذر 1401، صفحه 587-598   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مهناز حسینی سیاه گلی^{* 1}؛ سعید ملکی²؛ محمدرئوف حیدری فر³؛ اسماعیل سلیمانی راد⁴

¹دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

²استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

³دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

⁴دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

مقدمه: مسکن نیازی است که در محیط‌های طبیعی و انسان‌ساخت پاسخ‌های متفاوتی داشته است و هر جامعه به فراخور نیازها و امکانات و محدودیت‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خویش بدان شکل خاصی بخشیده است.
هدف پژوهش: این پژوهش با هدف تحلیلی بر اولویت بندی شاخص‌های مسکن درشهرستان‌های استان آذربایجان‌غربی است.
روش‌شناسی پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی محسوب می‌شود که با استفاده از روش«اسنادی – پیمایشی» انجام شده‌است که سعی گردیده است مؤلفه‌های مهم و تأثیر‌گذار در این حوزه مورد ارزیابی و واکاوی قرار گیرد. برای گردآوری داده‌های پژوهش از مرکز سالنامه مرکز آمار سال 1395 استان آذربایجان غربی و جهت تحلیل داده‌های پژوهش از مدل تحلیل عاملی و آزمون KMO در قالب نرم افزار Spss استفاده شده است.
یافته‌ها و بحث: نتایج پژوهش نشان می‌دهد . نتیجه بکارگیری تحلیل عاملی تقسیم بندی شهرستانها در 4 سطح برخوردار، نسبتاً برخوردار، محروم و بسیار محروم است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که شهرستان ارومیه رتبه 1 با امتیاز 47/3 و شهرستان چالدران رتبه 17 با امتیاز 25/3- در بین 17 شهرستان استان آذربایجان‌غربی را به خود کسب کرده، که 52/23 درصد شهرستانها در سطح برخوردار، 3/26 درصد برخوردار، 29/35 درصد نسبتاً برخوردار، 52/ 23 درصد محروم و 64/17 درصد در سطح بسیار محروم قرار گرفتند و در نهایت با استفاده از تحلیل خوشه‌ای و ترسیم نمودار دندروگرام، شهرستانها به گروه‌های همگن طبقه بندی شده‌اند.
نتایج: در مجموع یافته‌ها، نشان از تفاوت و نابرابری شهرستانها در برخورداری از شاخص‌های مسکن است. این تفاوت‌ها نشان دهنده تغییر جایگاه شهرستانها از نظر کمی و کیفی مسکن با تاثیرپذیری از عوامل طبیعی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی است.

کلیدواژه‌ها

مسکن؛ شاخص‌های مسکن؛ تحلیل عاملی و خوشه ای؛ استان آذربایجان غربی

مراجع

افراخته، حسن و هواسی، نبی. (1390). تحلیلی بر نقش وام در توسعه روستایی مطالعه موردی: روستای سید ابراهیم دهلران. نشریه جغرافیا (انجمن جغرافیایی ایران)، 9(31)، 76-55.  

آرشین، مهسا و سرور، رحیم. (1395).   ارزیابی سیاست­های اجرای دولت در تأمین مسکن به شهرهای پایین­تر ، مطالعه موردی: مشهد. مطالعات مدیریت شهری 9(30)،  95-81.

بیات، مقصود. (1388). سنجش توسعه روستاهای کوار در شیراز با استفاده از تجزیه و تحلیل خوشه­ای. مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی. ، 33، 131-113.

بوذرجمهری، خدیجه؛ حسینی کهنوج، سیدرضا و حسینی شاه پریان، نبی­الله. (1396). تحلیل جغرافیایی توزیع شاخص­های روستایی مسکن روستایی در ایران با رویکرد توزیع فضایی مناسب.، مجله برنامه­ریزی و تحقیقات روستایی، 6(4)، 66-48.

فاضلی، نعمت­الله. (1386). مدرنیته و مسکن (رویکرد مردم نگارانه به مفهوم خانه. سبک زندگی روستایی و تحولات فعلی آن. فصلنامه مطالعات فرهنگ، 1(1)، 63-25.

گلچینی، سحر؛ مرادی، اسکندر و خزرنژاد، پخشان. (1397). ارزیابی مقایسه­ای سیر تحول شاخص­های مسکن در مناطق شهری استان کردستان و ایران در دوره (1394-1904). مجله برنامه­ریزی منطقه­ای، 8(30)، 66-51.

حکمت­نیا، حسن و موسوی، میرنجف. (1385) .کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامه ریزی شهری و منطقه ای. جلد اول، نشر علوم جدید.

کلانتری، خلیل. (1389). پردازش و تجزیه و تحلیل داده­ها در تحقیقات اقتصادی-اجتماعی با استفاده از نرم افزار SPSS، تهران: انتشارات کربابا ثابت.

زیاری، کرامت الله؛ اروین، محمود و فرهادی­خواه، حسین. (1397). ارزیابی وضعیت شاخص­های مسکن در شهر (مطالعه موردی: شهر اهواز). فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، 9(30)، 63-49.

محبوب ، محمد. (1381). اخراج قاضی و حقوق مسکن: پرونده­ای از داکا بنگلادش. خواننده شهر بلکول.

مهدیان­پور، جواد و صارمی، حمیدرضا. (1396). بررسی شاخص­های کمی ، اقتصاد مسکن و پیش بینی ساختار جمعیت ، قیمت مسکن و مسکن تا افق 1410 برای تهران. فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، 9(31)،  57 -37.

مرادی، نصرت؛ قنبری، یوسف؛ ویسی، الهام؛ بهاری، عیسی و یوسف­زاده، ادریس. (1394). تحلیلی از وضعیت نابرابری در شاخص های مسکن در مناطق روستایی استان آذربایجان غربی. مجله برنامه­ریزی و تحقیقات روستایی، 4(2)، 66-51.

پیردوستی، علی.(1394). زیرساخت­های اقتصادی شهر هوشمند. اولین کنفرانس بین المللی اقتصاد شهری (با رویکرد اقتصادی قابل احترام، اقدام و عمل). تهران - انجمن علمی اقتصاد شهری، 1017-1011.

روستایی، شهریور؛ پورمحمدی، محمدرضا و درویشی، فرزانه. (1397). تحلیل فضایی عوامل موثر بر قیمت مسکن در کلانشهرهای تبریز با استفاده از ضریب همبستگی و مدل تطبیق رگرسیون. مجله مطالعات مدیریت شهری، 10(30)، 96-85.

شاهرخی­فر ، زینب. (1393) . تحلیل تطبیقی سیاست­های اجرایی بخش مسکن در برنامه­های توسعه پس از انقلاب اسلامی (کرمانشاه). پایان نامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی دکتر ابوالفضل مشکینی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.

شکوری، محمد و رفیعی، جواد. (1394). بررسی رضایتمندی ساکنان شهر مهر بجستان. مجله برنامه­ریزی و تحقیقات شهری، 6(23)، 42-33.

شکرگزار، اصغر و رضایی پور، غنچه. (1392). تحلیل نقش انبوه سازان در توسعه مسکن کلانشهرهای رشت.، فصلنامه چشم انداز جغرافیایی (مطالعات انسانی)، 8(22)، 47-36.

Buckley, R., & Kalarikal, J. (2005),. Housing policy in developing countries: conjectures and refutations: World Bank Research Observer, 20, 233-257.

Ghoguill, CH. (2007). The search for policies to support sustainable housing. Habitat international, 31, 143-149.

Göttinger, M., & Wind, L. (2011). Key Concepts in Urban Studies. Translators Faramarz Azimi, Ali Rezaeian Gharoghosloo and Esmaeel Ghaderi, First Edition, Tehran: Azarakhsh Publications.

Jiboye, A. D. (2009). Evaluating tenants’ satisfaction with public housing in Lagos, Nigeria. Town Planning and Architecture, 33(4), 239-247.

Tao, L., Hui, E. C., Wong, F. K., & Chen, T. (2015). Housing choices of migrant workers in China: Beyond the Hukou perspective. Habitat International, 49, 474-483.

Westaway, M. (2006). A longitudinal investigation of satisfaction with personal and environmental quality of life in an informal south African housing settlement, Doornkop, Soweto. Habitat International, 30, 175-189.

Yuzhe Wu, Jiahui Shen, Xiaoling Zhang, Martin Skitmore, Wisheng Lu & Donald Huisingh. (2016). The Impact of Urbanization on Carbon Emissions in Developing Countries: a Chinese study based on the U-Kaya method, Journal of Cleaner Production 135, with 121 Reads.