خوانش تطبیقی مضامین زنانه در شعر نبیله الخطیب و فروغ فرخزاد

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

دوره 15، شماره 57، اردیبهشت 1400، صفحه 541-559   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/clq.2021.681949

نویسندگان

طیبه سادات جوانیان¹؛ صادق ابراهیمی کاوری^{* 2}؛ سهاد جادری²

¹گروه زبان و ادبیات عربی، واحد آبادان، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان، ایران

²استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، واحد آبادان، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان، ایران

چکیده

ادبیات زنانه، علی رغم قدمت ادبیات عربی و فارسی، به دلیل موانع اجتماعی و فرهنگی به عنوان بستری برای نمود تفکرات زنانه و بیان مشکلات آن؛ از تبلور چندانی در سرزمین‌های عربی و ایران برخوردار نبوده است. پس از تحولات اجتماعی و سیاسی در کشورهای عربی و انقلاب مشروطیت در ایران شعر زنان به تبلور قابل توجهی دست یافت و به نحوی معرف اندیشه زنان شاعر و جهان بینی آنان گشت. این پژوهش کوشیده است مضامین شعری دو شاعر فارسی و عربی، فروغ فرخزاد و نبیله الخطیب شاعر اردنی را از لحاظ محتوای شعری و نمود اندیشه‌های زنانه تحلیل و بررسی کند. شعر این دو شاعر دربردارنده مسائل زنان می‌باشد. در نگاهی اجمالی به آثار این دو شاعر نمود اندیشه‌های زنانه در رد کردن محدودیّت‌ها و سنّت‌های دست و پا گیر شخصی و اجتماعی زندگی زنان به ویژه در شرق مربوط می‌شود و همچنین مسائلی چون عشق، حس مادرانه و غیره را نیز شامل می‌شود.

کلیدواژه‌ها

درونمایه؛ تفکرات زنانه؛ ادبیات تطبیقی؛ نبیله الخطیب؛ فروغ فرخزاد

مراجع

 

کتابنامه

ترابی، ضیاءالدین. 1375س، فروغی دیگر، چاپ اول، تهران: مینا.

جلالی، بهروز. 1377ش، جاودانه زیستن، در اوج ماندن، چاپ سوم، تهران: مروارید.

الخطیب، نبیله. 2007م، صلاة النار، عمان: دائرة المکتبة الوطنیة.

شمسیا، سیروس. 1383ش، راهنمای ادبیات معاصر، تهران: میترا.

فرخزاد، فروغ. 1377ش، به آفتاب سلامی دوباره باید کرد، تهران: سخن.

فرخزاد، فروغ. 1378ش، دیوان اشعار فروغ فرخزاد، چاپ هفتم، تهران: مروارید.

مرادی کوچی، شهناز. 1379ش، شناختنامه‌ فروغ فرخزاد، تهران: قطره.

مرادی کوچی، شهناز. 2004م، ومض الخاطر، عمان: دار الاعلام.

مرادی کوچی، شهناز. 2007م، عقد الروح، عمان: دائرة المکتبة الوطنیة.

 

مقالات و پایان‌نامه‌ها

امیرآفتابی، مینا سادات. ۱۳۹۷ش، «بررسیمقایسه‌ایآرایهحسآمیزیدرشعراحمدبخیتونادرنادرپور»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، دانشگاه آزاد جیرفت، شماره۴۷.

خوشبخت، عالیه و الحافظ عبدالرحیم. 2011م، «شاعرة الأردن نبیلة الخطیب وإنجازاتها الأدبیة»، Pakistan Journal of Islamic Research Vol 8, 2011

العفیف، فاطمه. 2010م، «لغة الشعر النسوی العربی المعاصر: نازک الملائکة وسعاد الصباح نبیلة الخطیب نماذج»، رسالة ماجستیر جامعة الجرش الأهلیة.

علوی مقدم، مهیار، سوسن پورشهرام. 1389ش، «کاربرد نظریه روان‌شناسی رنگ ماکس لوشر در نقد و تحلیل شعر فروغ فرخزاد»، مجله پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اصفهان، شماره2، صص94-83.

کراچی، روح انگیز. 1375ش، «فروغ از دیدگاه روان‌شناختی»، چیستا، شماره 134 و 135، دی و بهمن.

واحد دوست، مهوش و فرشته شیخ الاسلامی. 1392ش، «نمودهای تفکرات زنانه در شعر فروغ فرخزاد»، مجله مطالعات و تحقیقات ادبی، بهار و تابستان، شماره17.