ارزیابی اثر پرایمینگ و روش‌های مختلف شکست خواب بذر بر شاخص‌های جوانه‌زنی و رشد گیاه کرچک (Ricinus communis L.)

تحقیقات بذر

مقاله 2، دوره 10، شماره 36، آذر 1399، صفحه 13-20   

نویسندگان

عباس نجاتی؛ سید اسماعیل موسوی؛ حشمت امیدی^*

دانشگاه شاهد

چکیده

به‌منظور ارزیابی اثر روش‌های مختلف شکست خواب بر شاخص‌های جوانه‌زنی و رشد گیاه کرچک (Ricinus communis L.) آزمایشی در سال 94 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در دانشگاه شاهد اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل خراش‌دهی در چهار سطح (شاهد ، حذف کارونکل با تیغه برش استاندارد، خراش‌دهی شیمیایی با اسید سولفوریک 98 درصد با غلظت 3 مولار به مدت 5 دقیقه و خراش‌دهی فیزیکی یا مکانیکی با کاغذ سنباده و تیغه استاندارد) و پرایمینگ در پنج سطح (شاهد، تیمار بذر با محلول نیترات پتاسیم 15/0 درصد به مدت 24 ساعت، آب داغ 70 درجه سانتی‌گراد به مدت 15 دقیقه، محلول جیبرلیک اسید 300 پی پی ام به مدت 24 ساعت و سرما‌دهی مرطوب در آب سرد به مدت 24 ساعت) بودند نتایج این مطالعه نشان داد اثر متقابل پرایمینگ و خراش‌دهی بر طول ریشه‌چه و تعداد گیاهچه نرمال و اثر خراش‌دهی بر صفات مورد مطالعه دیگر معنی-داری بود. بیشترین درصد جوانه‌زنی و کمترین میانگین مدت زمان جوانه‌زنی در تیمار حذف کارونکل حاصل شد که نشان می‌دهد هر چه در صد جوانه‌زنی افزایش می‌یابد، مدت زمان لازم برای جوانه‌زنی کاهش می‌یابد. شاخص‌های طول ساقه‌چه، نسبت طول ریشه‌چه به ساقه‌چه، وزن تر گیاهچه و شاخص وزنی بنیه بذر نیز در تیمار حذف کارونکل نسبت به شاهد افزایش معنی‌داری نشان دادند. به-طور کلی می‌توان نتیجه گرفت در این گیاه، زائده کارونکل مهمترین عامل در جلوگیری از جوانه‌زنی و رشد این گیاه به‌شمار می‌رود و با حذف آن همه شاخص‌ها به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابند.

کلیدواژه‌ها

آب‌داغ؛ پتاسیم‌نیترات؛ جیبرلیک‌اسید؛ درصد جوانه‌زنی؛ کارونکل

مراجع

References
Baskin, C.C. and Baskin, J.M. 2014. Seeds, Second Edition: Ecology, biogeography and 
evolution of dormancy and germination, 2: 569 p.
Baskin, C.C. and Baskin, J.M. 2005. Underdeveloped embryos in dwarf seeds and 
implications for assignment to dormancy class. Seed Science Research, 15: 357–360.
Bolaji Salihu, Z., Gana andrew, K. and Apoyor, B. 2013. Castor Oil Plant (Ricinus communis
L.): Botany, Ecology and Uses. International Journal of Science and Research International 
Journal of Science and Research, ISSN (Online): 2319-7064.
Copeland, L.O. and McDonald, M.B. 2001. Principles of seed science and technology. 
Norwell, Massachusetts, Kluwer Academic.
Copeland, L.O. and McDonald, M.B. 1936. Principles of Seed Science and Technology.
Draper, S.R. 1985. International rules for seed testing. Seed Science and Technology, 13: 299-
355.
Ellis, R.H. and Roberts, E.H. 1981. The quantification of ageing and survival in orthodox 
seeds. Seed Science and Technology, 9: 373-409.
Kaneko, T., Shiraishi, K. Katoh, F. Hasegawa, S. and Hiroi, J. 2002. Chloride cells during 
early life stages of fish and their functional differentiation. Fisheries Science. 68: 1-9.
Kobmoo, B. and Helium, A.K. 1984. Hot water and acid improve the germination of Cassia 
siamea Britt. Seeds the Embryan. (1) 1: 27-33.
Liopa-Tsakalidi, A., Kaspiris, G., Salahas, G. and Barouchas, P. 2012. Effect of salicylic 
acid (SA) and giberellic acid (GA) pre-soaking on seed germination of Stevia (Stevia 
rebaudiana) under salt stress. Journal of Medicinal Plant Research, 6: 416-423.
Msaakpa, T.S. and Obasi, M.O. 2013. Effect of selected chemical stimulants on germination 
of castor (Ricinus communis L.). International Journal of Scientific and Research 
Publication, 3(7): 1-6.
Msaakpa, T.S., Obasi, M.O. and Kortse, P.A. 2013. Dormancy breaking and germination of 
castor (Ricinus Comunis L.) seed. ARPN Journal of Agricultural and Biological Science. (8) 
5. ISSN 1990-6145.
Nikolaeva, M.G. 1969. Physiology of deep dormancy in seeds. Izdatel'stvo "Nauka," Leningrad 
(Translated from Russian by Z. Shapiro, National Science Foundation Washington, DC).
Nikolaeva, M.G. 1977. Factors affecting the seed dormancy pattern. In The physiology and 
biochemistry of seed dormancy and germination, 51-76.
Rehman, S., Loescher, R.N.J. and Harris, P.J.C. 1999. Dormancy breaking and germination 
of Acacia salisina lindl. Seeds. Seed Science and Technology, 2(27): 553-557.
ISTA. 2008. International rules for seed testing. Seed Science and Technology. 13: 300-520.
William, I.H. and Kittock, D.L. 1989. Management factors influencing viability of castor 
bean. Agronomy Journal, 67(6): 954-8.
Xie, S.P., Clement, A. and Lorenz, S. 2007. The effect of orbital forcing on the mean climate 
and variability of the tropical Pacific. Journal of Climate, 20: 4147– 4159.