نفس در رسائل اخوان الصفاء

عرفان اسلامی

مقاله 3، دوره 18، شماره 68، تیر 1400، صفحه 21-40   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حمید رضا براتی پور¹؛ قربان علمی^{* 2}؛ عبدالحسین لطیفی³؛ جمشید جلالی شیجانی⁴

¹دانشجوی دکتری، گروه ادیان و عرفان تطبیقی، واحد یادگار امام خمینی(ره)شهرری،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران ،ایران.

²دانشیار گروه ادیان و عرفان تطبیقی، دانشگاه تهران،تهران،ایران. نویسنده مسئول: . [e-mail]

³استادیار گروه ادیان و عرفان تطبیقی، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهرری ،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران ،ایران.

⁴دانشیار تصوف و عرفان اسلامی- ادیان و عرفان،واحد یادگار امام خمینی(ره) شهرری،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران،ایران.

چکیده

مسأله نفس یکی ازمسائل مهم فلسفی است که در طول تاریخ بشرموردتوجه فیلسوفان وحکیمان چه درغرب و چه درسرزمین های اسلامی قرارگرفته است. درطول تاریخ بشر درمورد ماهیت و وجود نفس نظریه های گوناگونی از جانب اندیشمندانی مختلف  همچون ارسطو،افلاطون،ابن سینا،و دیگر حکمای بزرگ مطرح شده است. پژوهش حاضر بر آن است تا  مسائل مربوط به نفس شناسی مانندتعریف نفس، تجرد نفس، قوای نفس، حدوث وبقا ء نفس ونحوه ارتباط نفس و بدن و سرانجام آن ازدیدگاه اخوان الصفاء مورد بررسی قرارگرفته است. اخوان الصفاء تحت تأثیر افلاطون و دیگر فلاسفه پیرو آن از قبیل نوافلاطونیان و در پی آن در جهان اسلامی تحت تأثیر فلاسفه اسلام، نفس راجوهری روحانی، آسمانی، نورانی، زنده به ذات خود، فعال بالطبع، قابل تعلیم، دانای بالقوه، فعال دراجسام وبه کارگیرنده آنها  می دانند. کیفیت ارتباط نفس مجرد با بدن مادی مهم‌ترین مسأله ازمسائل نفس شناسی است. اخوان الصفاء نفس وبدن را دوجوهرمتمایز دانسته، نفس را مجرد و بدن رامادی می دانند.

کلیدواژه‌ها

اخوان الصفاء؛ ماهیت نفس؛ قوای نفس؛ مراتب نفس

مراجع