تبیین جامعه شناختی تأثیر سرمایه اجتماعی بر حمایت اجتماعی ادراک شده با میانجیگری رفاه ذهنی (موردمطالعه دانشجویان دانشگاه علوم تحقیقات و دانشگاه تهران)

مطالعات جامعه شناسی

مقاله 3، دوره 14، شماره 52، آذر 1400، صفحه 45-64   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jss.2021.1929634.1329

نویسندگان

فاطمه عادلی نژاد¹؛ میرطاهر موسوی^{* 2}؛ علیرضا محسنی تبریزی³

¹دانشجوی دکترای جامعه‌شناسی فرهنگی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²استادیارمرکز تحقیقات مدیریت رفاه اجتماعی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران ( نویسنده مسئول ) [e-mail]

³استاد گروه جامعه شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران ، تهران، ایران

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر حمایت اجتماعی ادراک شده با میانجیگری رفاه ذهنی انجام شد.
مطالعه حاضر بر اساس معیار هدف در گروه پژوهش‌های کاربردی، بر اساس روش گردآوری داده‌ها پیمایشی می‌باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل دانشجویان دانشگاه علوم تحقیقات و دانشگاه تهران است، حجم نمونه با استفاده از نرم‌افزار SPSS SAMPLE POWER برابر با 440 نفر و شیوه نمونه‌گیری تصادفی ساده می‌باشد. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه سرمایه اجتماعی اونیکس و بولن، مقیاس حمایت اجتماعی ادراک شده و مقیاس رفاه ذهنی سازمان بهداشت جهانی استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS25 & AMOS23 تجزیه و تحلیل شد. به‌منظور بررسی فرضیه‌های پژوهش‌ از مدل رگرسیونی با متغیر پنهان، مدل میانجی آزمون تی تک نمونه‌ای و آزمون فریدمن استفاده شد.
با توجه به یافته‌های این پژوهش؛ سرمایه اجتماعی بر حمایت اجتماعی و رفاه ذهنی دارای تأثیر معنادار و مثبت است و حمایت اجتماعی بر رفاه ذهنی دارای اثر مثبت و معنادار می باشد در تأثیر سرمایه اجتماعی بر حمایت اجتماعی متغیر رفاه ذهنی نقش میانجی دارد.
با توجه به اهمیت سرمایه اجتماعی و حمایت اجتماعی و نقش آن در رفاه ذهنی دانشجویان، ارتقا آن باید مورد توجه سیاستگذاران و برنامه ریزان قرارگیرد.

کلیدواژه‌ها

سرمایه اجتماعی؛ رفاه ذهنی؛ حمایت اجتماعی؛ دانشجویان

مراجع

افشانی، علیرضا، محمدی، نفیسه (۱۳۹۴). رابطه سرمایه اجتماعی و حمایت اجتماعی در بین بیماران مبتلا به دیابت در شهر یزد، پژوهشنامه مددکاری اجتماعی، ۲(۶)، ۴۱-۷۵.

اکبری، مریم, نجفی،اریسا، ندریان، حیدر (۱۳۹۶). رابطه سرمایه اجتماعی و حمایت اجتماعی درک شده با سلامت روان زنان در شهر سنندج؛مطالعه ای مبتنی بر جامعه، مجله آموزش بهداشت و ارتقای سلامت ایران، ۵(۳)، ۱۵۵-۱۶۳.

بارگاهی، حسین، کبیری، نرگس(1394).رفاه ذهنی و تاثیر اعتماد اجتماعی بر آن (مطالعه موردی جوانان ساکن شهر تهران)، جامعه شناسی مطالعات جوانان، 6(20) 9-32.

برادران، مراد، حسین پور، نسرین (۱۳۹۲). رابطه سرمایه اجتماعی با رفاه ذهنی کارکنان وزارت رفاه و تامین اجتماعی، فصلنامه رفاه اجتماعی، ۱۳(۴۹)، ۴۱-۶۶.

حسن زاده پسیخانی، محمدصادق، باقرزاده خداشهری، راضیه (۱۳۹۷). تاثیر سرمایه اجتماعی بر توانمندسازی روان شناختی کارکنان: بررسی نقش میانجی بهزیستی ذهنی، مجله مدیریت سرمایه اجتماعی، ۵(۱)، ۱۱۱-۱۳۴

سعادت طلب، آیت، جعفری مصطفی. تحلیل نقش نشاط معنوی در رابطه میان سرمایه های اجتماعی و حمایت اجتماعی با تاب آوری کارکنان در برابر همه گیری بیماری کووید ۱۹ در دوران فاصله گذاری اجتماعی. پژوهش در سلامت روانشناختی. ۱۳۹۹; ۱۴ (۱) :۱۱۵-۱۲۹

سعیدی، حسین، عاشوری جمال. ارتباط سرمایه اجتماعی، حمایت اجتماعی ادراک شده و رفتار شهروندی سازمانی با سلامت روان (مورد پژوهی کارکنان نیروی انتظامی جنوب شرق تهران). علوم مراقبتی نظامی. ۱۳۹۵; ۳ (۲) :۹۰-۹۹

غفوری،فرزاد، محمدی، زهرا (۱۳۹۸). مقایسه سرمایه اجتماعی و رفاه ذهنی در بین سالمندان فعال و غیرفعال (با تاکید بر فعالیت بدنی شبکه ای)، فصلنامه برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، ۱۰(۳۹)، ۱-۲۸.

گودرز، مجید، فروغان، مهشید، مکارم، اصغر، راشدی، وحید (۱۳۹۴). رابطه حمایت اجتماعی و بهزیستی روانی در سالمندان، فصلنامه سالمند، ۱۰(۳۸)، ۱۱۰-۱۱۹.

             

1. Abdul-Hakim, R, Ismail,R& Abdul-Razak,N. (2010). "The relationship between social capital and quality of life among rural households in Terengganu, Malaysia." OIDA International Journal of Sustainable Development 1(05): 99-106.
2. Ayala, E. Roseman,D,Winseman,J.S&Mason,H. (2017). "Prevalence, perceptions, and consequences of substance use in medical students." Medical education online 22(1): 1392824.
3. Bye, L,Muller,F&Oprescu,F. (2020). "The impact of social capital on student wellbeing and university life satisfaction: a semester-long repeated measures study." Higher Education Research & Development 39(5): 898-912.
4. Carson, F, Malakellis,M, Walsh, J, Main,J& Kremer,P. (2019). "Examining the mental well-being of Australian sport coaches." International journal of environmental research and public health 16(23): 4601.
5. Carter-Francique, A, RHart,A& Cheeks,G. (2015). "Examining the value of social capital and social support for Black student-athletes’ academic success." Journal of African American Studies 19(2): 157-177.
6. Chipps, J. and M. A. Jarvis (2016). "Social capital and mental well-being of older people residing in a residential care facility in Durban, South Africa." Aging & mental health 20(12): 1264-1270.
7. Drentea, P. and J. L. Moren‐Cross (2005). "Social capital and social support on the web: the case of an internet mother site." Sociology of health & illness 27(7): 920-943.
8. Duren, R. and Ö. Yalçın (2020). "Social capital and mental health problems among Syrian refugee adolescents: The mediating roles of perceived social support and post-traumatic symptoms." International Journal of Social Psychiatry: 0020764020945355.
9. Elgar, F. J. Davis,C,G,Wohl,M,J, Trites ,S,J, Zelenski ,J,M& Martin ,M,S. (2011). "Social capital, health and life satisfaction in 50 countries." Health & place 17(5): 1044-1053.
10. Faria, M., Remedios Santos,M, Sargento,P&Branco,M. (2020). "The role of social support in suicidal ideation: a comparison of employed vs. unemployed people." Journal of mental health 29(1): 52-59.
11. Fram, M. S. (2003). "Managing To Parent: Social Support, Social Capital, and Parenting Practices Among Welfare-Participating Mothers with Young Children. Discussion Paper." Institute for Research on Poverty Discussion. ED476117: 36-31.
12. Giebel, C, Pulford,D, Cooper ,C, Lord ,K, Shenton ,J, Cannon ,J, Shaw ,L, Tetlow ,H, Limbert ,S, Callaghan ,S, Whittington ,R, Rogers ,C, Komuravelli ,A, Rajagopal ,M, Eley ,R, Downs ,M, Reilly ,S, Ward ,K, Gaughan ,A, Butchard ,S, Beresford ,J, Watkins,C, Bennett.K& Gabbay,M. (2021). "COVID-19-related social support service closures and mental well-being in older adults and those affected by dementia: a UK longitudinal survey." BMJ Open 11(1): e045889.
13. Ginja, S,Coad,J,Bailay,E,Kendall,S,Goodenough,M, Nightingale,S, Smiddy,J,Day,C, Deave,T& Lingam,R. (2018). "Associations between social support, mental wellbeing, self-efficacy and technology use in first-time antenatal women: data from the BaBBLeS cohort study." BMC pregnancy and childbirth 18(1): 1-11.
14. Harpham, T. (1994). "Urbanization and mental health in developing countries: a research role for social scientists, public health professionals and social psychiatrists." Social science & medicine 39(2): 233-245.
15. Jonsson, K. R., Busfield,J, Södergren,M, Karen,M& Adjei,N.K. (2020). "Social capital, deprivation and psychological well-being among young adolescents: a multilevel study from England and Wales." International journal of environmental research and public health 17(10): 3420.
16. Khallad, Y. and F. Jabr (2016). "Effects of perceived social support and family demands on college students' mental well‐being: A cross‐cultural investigation." International Journal of Psychology 51(5): 348-355.
17. Koutsogeorgou, E,Chiesi,A,M& Leonardi,M. (2020). "Social capital components and social support of persons with multiple sclerosis: a systematic review of the literature from 2000 to 2018." Disability and rehabilitation 42(24): 3437-3449.
18. Krampe, H., Goerling,U, Spies ,C,D, Gerhards ,S,K,Enge,S,Salz,A,L, Kerper ,K,F& Schnell,T (2020). "Sense of coherence, mental well-being and perceived preoperative hospital and surgery related stress in surgical patients with malignant, benign, and no neoplasms." BMC psychiatry 20(1): 1-13.
19. Lee, J,Hong,J,Zhou,Y& Robles,G. (2020). "The relationships between loneliness, social support, and resilience among latinx immigrants in the United States." Clinical Social Work Journal 48(1): 99-109.
20. Lee, L.-Y. and D. Van Vorst (2010). "The influences of social capital and social support on expatriates' cultural adjustment: an empirical validation in Taiwan." International Journal of Management 27(3): 628.
21. Lee, S,Chung,J,E&Park,N. (2018). "Network Environments and Well-Being: An Examination of Personal Network Structure, Social Capital, and Perceived Social Support." Health Communication 33(1): 22-31.
22. Lin, C.-P. (2011). "Assessing the mediating role of online social capital between social support and instant messaging usage." Electronic Commerce Research and Applications 10(1): 105-114.
23. Mensah, A. (2021). "Job Stress and Mental Well-Being among Working Men and Women in Europe: The Mediating Role of Social Support." Int J Environ Res Public Health 18(5).
24. Mishra, S. (2020). "Social networks, social capital, social support and academic success in higher education: A systematic review with a special focus on ‘underrepresented’students." Educational Research Review 29: 100307.
25. Mortier, P., Cuijpers,P, Kiekens,G, Auerbach,R,P, Demyttenaere ,K,Green,J,G, Kessler,R,C,Nock,M,K& Bruffaerts,R, (2018). "The prevalence of suicidal thoughts and behaviours among college students: a meta-analysis." Psychological medicine 48(4): 554-565.
26. Nolan, S Hendricks,J,M,N, R,N,R,M, Ferguson.S& Towell,A,. (2017). "Social networking site (SNS) use by adolescent mothers: Can social support and social capital be enhanced by online social networks?–A structured review of the literature." Midwifery 48: 24-31.
27. Nordmyr, J., Creswell-Smith,J,Donosi,V,Lara,E,Martin-Maria,N,Nyholm,M&Forsman,A.K. (2020). "Mental well-being among the oldest old: revisiting the model of healthy ageing in a Finnish context." International journal of qualitative studies on health and well-being 15(1): 1734276.
28. Rothon, C, Goodwin,L& Stansfeld,S. (2012). "Family social support, community “social capital” and adolescents’ mental health and educational outcomes: a longitudinal study in England." Social psychiatry and psychiatric epidemiology 47(5): 697-709.
29. Shankland, R, Tessier,D, Gauchet,A& Baeyens,C. (2021). "Improving mental health and well‐being through informal mindfulness practices: an intervention study." Applied Psychology: Health and Well‐Being 13(1): 63-83.
30. Strange, C, Bremner ,A, Fisher ,C, Howat ,P, Wood ,L. (2016). "Mothers’ group participation: associations with social capital, social support and mental well‐being." Journal of Advanced Nursing 72(1): 85-98.
31. Telles, S, Gupta,R,K, Bhardwaj,A,K, Singh,N, Mishra,P,Pal,D,K& Balkrishna,A (2018). "Increased mental well-being and reduced state anxiety in teachers after participation in a residential yoga program." Medical science monitor basic research 24: 105.