شگردهای تمثیل سازی در رمان رودخانه واژگون اثر ژان کلود مورلوا

فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی

دوره 13، شماره 49، مهر 1400، صفحه 8-23   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

سمیه آورند^*

دکتری زبان و ادبیات فارسی، مدرس دانشگاه فرهنگیان شیراز و کارشناس آفرینش‌های ادبی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان فارس

چکیده

تمثیل یکی از پرکاربردترین ابزارهایی است که از دیرباز برای تعلیم و تربیت مورد استفاده قرار می‌گرفته است. خداوند در کتاب‌های آسمانی‌اش، پیامبران در وعظ و رهنمون‌سازی و مربیان و معلمان در انتقال مفاهیم و آموزش تمثیل را به کار برده و می‌برند تا با شیوه‌های غیرمستقیم و تاثیرگذار با مخاطبانشان ارتباط گیرند.در پژوهش حاضر سعی بر آن بوده تا ابتدا به کشف تمثیل‌های به کار رفته در رمان نوجوان رودخانه واژگون اثر ژان کلود مورلوا پرداخته شود؛ سپس ساختار، روش و تکنیک‌های تمثیل‌سازی در آن مورد بررسی قرار گرفته است. در این مقاله ضمن معرفی تمثیل روایی- تربیتی این نتایج به دست آمد که مورلوا از چهار شیوه برای تمثیل سازی بهره برده است. از جمله: هم ساختی، برجسته سازی زبان و ابهام در سخن، درگیر کردن حواس پنجگانه در تثبیت وقایع ضمیر ناخودآگاه، بهرمندی از شخصیت‌های اسطوره‌ای و کهن الگوها. تمثیل‌های به کار رفته در رمان رودخانه واژگون، بسیار عمیق و تأویل پذیرند تا جایی که ذهن انسان در برابرشان سلاح هوشیاری‌اش را زمین می‌گذارد و با فعال شدن ضمیر ناخودآگاه، تمثیل را درک می‌کند؛ همین مسئله باعث می‌شود تا مخاطب نوجوان با خواندن آن همذات پنداری بیشتری با شخصیت اصلی داستان داشته باشد و علاوه بر تلذذ، آن را الگوی خود قرار دهد.

کلیدواژه‌ها

تمثیل؛ تمثیل روایی- تربیتی؛ رودخانه واژگون؛ ژان کلود مورلوا

مراجع

1. پورنامداریان، تقی (1375) رمز و داستان‌های رمزی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
2. صدرزاده، ماندانا (1389) نقش قصه‌های تمثیلی در تعلیم و تربیت، فصلنامه پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی، شماره 1. صص 49-64.
3. فتوحی، محمود (1383)، تمثیل: ماهیت، اقسام، کارکرد، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شماره 47-49. صص 141-177
4. مورلوا، ژان کلود (1397) رودخانه واژگون، ج 1، مترجم: نوید عطار شرقی، تهران: محراب قلم.
5. میرصادقی، میمنت (1385) واژه نامه هنر شاعری، چاپ سوم، تهران، سخن.
6. یونگ، کارول گوستاو (1395) انسان و سمبل‌هایش، ترجمه محمود سلطانیه، تهران: نشر محراب.
   1. Dufor, Michel.Allegories. les editions JCL. (1997). (6eme rempression.2005).
   2. MacQeen,John,ALLegory, London, Methuen & coltd, (1978)3 printed.