تحلیل نقش تعدیل کنندگی فشار اجتماعی- فرهنگی برای کاهش وزن و تغییر بدنی در نوجوانان چاق و دارای وزن طبیعی

فصلنامه علوم ورزش

مقاله 7، دوره 12، شماره 40، بهمن 1399، صفحه 141-152   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسنده

سیدمحمدحسین حسینی روش^*

1. استادیار، گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زابل، زابل، ایران

چکیده

این پژوهش با هدف مقایسه مشکلات تصویر بدنی و اضطراب اجتماعی -جسمانی در نوجوانان چاق و دارای وزن طبیعی، با بررسی نقش تعدیل کنندگی فشار اجتماعی فرهنگی برای کاهش وزن و تغییر بدنی انجام شد. در این مطالعه توصیفی مقطعی، 70 نوجوان دختر چاق و 72 نوجوان دختر دارای وزن طبیعی به شیوه نمونه گیری خوشه ای یک مرحله ای از میان دانش آموزان مدارس متوسطه شهرستان مشهد انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات و اندازه گیری شامل: ترازوی قابل حمل دیجیتالی با حساسیت بالا و یک متر نواری غیرقابل اتساع، پرسش نامه روابط چند بعدی بدن خود، پرسش نامه اضطراب اجتماعی جسمانی و پرسش نامۀ فشار اجتماعی فرهنگی بود. گروه ها از نظر تحصیلات، جنسیت و سن همتاسازی شدند. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس 22 انجام شد. نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس دو عاملی چند متغیره نشان داد که بین نوجوانان چاق و دارای وزن طبیعی از نظر تصویر بدنی و اضطراب اجتماعی جسمانی تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد، فشار اجتماعی فرهنگی بالا برای کاهش وزن و تغییر بدنی در افزایش اضطراب اجتماعی جسمانی نقش معناداری دارد. اما نقش تعدیل کنندگی در میزان مشکلات تصویر بدنی و اضطراب اجتماعی جسمانی ندارد. چاقی و فشار اجتماعی فرهنگی بالا برای کاهش وزن و تغییر بدنی، عوامل مهمی در افزایش مشکلات تصویر بدنی و اضطراب اجتماعی جسمانی هستند. اما فشار اجتماعی فرهنگی نقش چاقی را در افزایش یا کاهش مشکلات تصویر بدنی و اضطراب اجتماعی جسمانی تعدیل نمی کند.

کلیدواژه‌ها

چاقی؛ تصویر بدنی؛ اضطراب اجتماعی جسمانی؛ فشار اجتماعی فرهنگی؛ کاهش وزن

مراجع

 

• پورقاسم گرگری، ب.، حامدبهزاد، م.، سیدسجادی، ن.، کوشاور، د.، کرمی، ص. (1389). ارتباط نمایه توده بدنی با نگرش تغذیه ای در دانش آموزان دبیرستانی دختر شهر تبریز. مجله پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز, 32(3)،29-24

.Retrieved fromhttps://www.sid.ir/fa/Journal/ViewPaper.aspx?id=123976

• دهکردی، ع. ا. (1394). مقایسه اختلالات رفتاری برونی سازی شده در پسران دارای اضافه وزن با پسران دارای وزن طبیعی: با تاکید بر اختلال سلوک. فصلنامه علمی- پژوهشی روانشناسی سلامت, 4(16), 18-7.
• صادقی، خ.، غرایی، ب.، فتی، ل.، سیدضیاءالدین, ع. (1391). اثربخشی رفتاردرمانی شناختی در درمان مبتلایان به چاقی. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران, 16(2), 117-107.
• صالحی,ج, رحمانی,ا. (1391). نقش اضطراب اجتماعی اندام در تعیین انگیزة مشارکت در تمرینات ورزشی. نشریه رشد و یادگیری حرکتی, 2(3), 33-24.
• عصار کاشانی، ه.، هدی، ر.، روشن،ع.، خلج، ر.، محمدی، ج.( 1391( . مقایسه ناگویی هیجانی و تصویر بدنی در افراد چاق، دارای اضافه وزن و وزن بهنجار. فصلنامه علمی-پژوهشی روانشناسی سلامت, 1(2), 80-70.
• یوسفی، ب.، تأدیبی،و.، حسنی، ز. (1392). اثر جنسیت و ورزش بر رضایتمندی از ابعاد بدنی و اضطراب اجتماعی–جسمانی دانشجویان دانشگاه های آزاد اسلامی منطقه 11. نشریه مدیریت ورزشی, 2(6), 256-121.
  •  Agliata, D., & Tantleff-Dunn, S. (2014). The impact of media exposure on males' body image. Journal of Social and Clinical Psychology, 23(1), 7-22.
  • Akiba, D. (1998). Cultural variations in body esteem: How young adults in Iran and the United States view their own appearances. Journal of Social Psychology, 138(4), 539.
  •  Allen, K. L., Byrne, S. M., McLean, N. J., & Davis, E. A. (2018). Overconcern with weight and shape is not the same as body dissatisfaction: Evidence from a prospective study of pre-adolescent boys and girls. Body image, 5(3), 261-270.
  • Brewer, B., Diehl, N., Cornelius, A., Joshua, M., & Van Raalte, J. (2014). Exercising caution: Social physique anxiety and protective self-presentational behaviour. Journal of Science and Medicine in Sport, 7(1), 47-55.
  • Brownell, K. D. (1991). Dieting and the search for the perfect body: Where physiology and culture collide. Behavior therapy, 22(1), 1-12.
  •  Burgess, G., Grogan, S., & Burwitz, L. (2016). Effects of a 6-week aerobic dance intervention on body image and physical self-perceptions in adolescent girls. Body image, 3(1), 57-66.
  •   Clark, L., & Tiggemann, M. (2016). Appearance culture in nine‐to 12‐year‐old girls: Media and peer influences on body dissatisfaction. Social Development, 15(4), 628-643.
  •  Danis, A., Bahar, N. M., Isa, K. A. M., & Adilin, H. (2014). Body image perspectives among   obese adolescents in rural environment setting. Procedia-Social and Behavioral                     Sciences, 153, 436-442.
  • Dion, J., Blackburn, M.-E., Auclair, J., Laberge, L., Veillette, S., Gaudreault, M., . . . Touchette, É. (2015). Development and aetiology of body dissatisfaction in adolescent boys and girls. International journal of adolescence and youth, 20(2), 151-166.
  •  Gordon, K. H., Perez, M., & Joiner Jr, T. E. (2012). The impact of racial stereotypes on eating disorder recognition. International Journal of Eating Disorders, 32(2), 219-224.
  • Hart, E. A., Leary, M. R., & Rejeski, W. J. (1989). Tie measurement of social physique anxiety. Journal of Sport and exercise Psychology, 11(1), 94-104.
  •  Levine, M. P., & Piran, N. (2014). The role of body image in the prevention of eating disorders. Body image, 1(1), 57-70.
  •  McCabe, M. P., Mavoa, H., Ricciardelli, L., Schultz, J., Waqa, G., & Fotu, K. F. (2011). Socio‐cultural agents and their impact on body image and body change strategies among adolescents in Fiji, Tonga, Tongans in New Zealand and Australia. Obesity Reviews, 12, 61-67.
  • Mellor, D., McCabe, M., Ricciardelli, L., Yeow, J., & Daliza, N. (2019). Sociocultural influences on body dissatisfaction and body change behaviors among Malaysian adolescents. Body image, 6(2), 121-128.
  •  Schwartz, M. B., & Brownell, K. D. (2014). Obesity and body image. Body image, 1(1), 43-56.
  • Shaw, K. A., O'Rourke, P., Del Mar, C., & Kenardy, J. (2015). Psychological interventions for overweight or obesity. Cochrane database of systematic reviews(2).
  • Singh, M. M., Ashok, L., Binu, V., Parsekar, S. S., & Bhumika, T. (2015). Adolescents and body Image: A cross sectional study. The Indian Journal of Pediatrics, 82(12), 1107-1111.
  • Sjöberg, R. L., Nilsson, K. W., & Leppert, J. (2015). Obesity, shame, and depression in school-aged children: a population-based study. Pediatrics, 116(3), e389-e392.
  •  Smolak, L. (2014). Body image in children and adolescents: where do we go from here? Body image, 1(1), 15-28.
  •   Sobol-Goldberg, S., & Rabinowitz, J. (2016). Association of childhood and teen school performance and obesity in young adulthood in the US National Longitudinal Survey of Youth. Preventive medicine, 89, 57-63.
  • Sondhaus, E. L., Kurtz, R. M., & Strube, M. J. (2011). Body attitude, gender, and self-concept: A 30-year perspective. The Journal of Psychology, 135(4), 413-429.
  • Storch, E. A., Milsom, V. A., DeBraganza, N., Lewin, A. B., Geffken, G. R., & Silverstein, J. H. (2016). Peer victimization, psychosocial adjustment, and physical activity in overweight and at-risk-for-overweight youth. Journal of pediatric psychology, 32(1), 80-89.
  • Tsai, G. (2010). Eating disorders in the Far East. Eating and Weight Disorders-Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 5(4), 183-197.
  • Ung, E. K. (2015). Eating disorders in Singapore: Coming of age. Singapore medical journal, 46(6), 254.
  •  Yousefi, B., Hassani, Z., & Shokri, O. (2019). Reliability and factor validity of the 7-item social physique anxiety scale (SPAS-7) among university students in Iran. World Journal of Sport Sciences, 2(3), 201-204.
  • Zebardast, Besharat, Purhosein, Bahrami Ehsan, & Pursharifi. (2015). Comparing the Effects of Interpersonal Therapy and Regulation of Emotion on the Reduction of Weight in Obese Women. Journal of Guilan University of Medical Sciences, 24(94), 36-47. Retrieved from http://journal.gums.ac.ir/article-1-993-fa.html