اثر فرسودگی بذر بر پارامترهای جوانه‌زنی و رشد گیاهچه گندم رقم کریم در شرایط آزمایشگاه

تحقیقات بذر

دوره 11، شماره 38 - شماره پیاپی 1، خرداد 1400، صفحه 1-8   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495

نویسندگان

مهدی نامنی¹؛ حسین عجم نوروزی^{* 1}؛ محمد رضا داداشی²

¹دانشگاه آزاد گرگان

²دانشگاه آزاد

چکیده

کاهش رشد رویشی یکی از پیامدهای زوال بذر است که ممکن است، سبب کاهش عملکرد گیاه شود. به‌منظور بررسی اثر زوال بذر بر جوانه‌زنی و رشد گیاهچه‌ای ارقام گندم در شرایط آزمایشگاه، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در سال 1389 در آزمایشگاه دانشکده زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان انجام شد. تیمارهای مورد بررسی در این آزمون شامل سه سطح فرسودگی (شاهد، 72 و 96 ساعت) بودند. برای ایجاد فرسودگی در دمای 45 درجه سانتی‌گراد و رطوبت نسبی 100 درصد به مدت 72 و 96 ساعت در انکوباتور نگهداری شدند. نتایج آزمایش نشان داد که صفات درصد جوانه‌زنی و سرعت جوانه‌زنی تحت تاثیر تیمارهای مختلف زوال بذر در سطح احتمال یک درصد و صفات وزن خشک ساقه‌چه، وزن خشک ریشه‌چه، وزن خشک گیاهچه، طول ساقه‌چه و طول ریشه‌چه در سطح احتمال پنج درصد معنی‌دار شدند. با افزایش دوره زوال بذر درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، وزن خشک ساقه‌چه، وزن خشک ریشه‌چه، طول ساقه‌چه و طول ریشه‌چه نسبت به شاهد کاهش یافت، به‌طوریکه‌ی بیشترین میزان درصد و سرعت جوانه‌زنی در شاهد و کمترین آن در تیمار 96 ساعت زوال بدست آمد. با افزایش میزان فرسودگی در تمامی صفات روند نزولی را نشان داد.

کلیدواژه‌ها

گندم؛ برگ زدایی؛ فاصله ردیف؛ پیری تسریع شده؛ عملکرد

مراجع

Ajamnorouzi, H., Soltani, A. and Norinia, A.A. 2009. Evaluation of effects of seed size and seed deterioration on seed germination and seedling growth of wheat. Journal of Plant Science Researchs. 14(2): 53-60.

Alivand, R., Tavakol Afshari, R. and Sharifzadeh, F. 2012. Effects of gibberellin, salicylic acid, and ascorbic acid on improvement of germination characteristics of deteriorated seeds of Brassica napus. Iranian Journal of Field Crop Science. 43 (4): 561-571.

Anonymous. 2013. FAO Production Statistics. Available online at: http://faostat.fao.org/site/.

Ansari, O. and Sharifzadeh, F. 2012. Improving germination characteristics of mountain rye (Secale montanum) primed seeds under slow moisture reduction and accelerated ageing conditions. Journal of Seed Science and Technology. 2(2): 68-76.

Basra, S.M.A., Ahmad, N., Khan, M.M., Iqbal N. and Cheema, M.A. 2003. Assessment of cotton seed deterioration during accelerated aging. Seed Science and Technology. 31: 531-540.

Copeland, L.O. and McDonald, M. 2001. Principles of Seed Science and Technology (4rd ed.). Springler Verlag, USA.

De Figueiredo, E., Albuquerque, M.C. and De Carvalho, N.M. 2003. Effect of the type of environmental stress on the emergence of sunflower (Helianthus annus L.), soybean (Glycine max L.) and maize (Zea mays L.) seeds with different levels vigor. Seed Science and Technology. 31: 465-479.

Eisvand, H.R. and Alizadeh, M.A. 2003. Evaluation some physiological quality characters (percentages of germination, speed of germination and vigor index) of Dracocephalum moldavica L., by accelerated ageing test. Iranian Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research. 11(2): 249-256.

Forcella, F., Benech Arnold, R.L., Sanchez, R. and Ghersa, C.M. 2000. Modeling seedling emergence. Field Crop Research. 67: 123-139.

Gharineh, M.H., Bakhshandeh, A.M. and Ghassemi-Golezani, K. 2004. Effects of viability and vigour of seed on establishment and grain yield of wheat cultivars in field conditions. Seed and Plant Improvement Journal. 20(3): 383-400.

Kapoor, N., Arya, A., Siddiqui, M.A., Amir, A. and Kumar, H. 2010. Seed deterioration in chickpea (Cicer arietinum L.) under accelerated ageing. Asian Journal of Plant Sciences. 9(3): 158-162.

Khaliliaghdam, N., Soltani, A., Latifi, N. and Ghaderi Far, F. 2013. Laboratory tests for predicting emergence of soybean cultivar. Plant Knowledge Journal. 2(2): 89-93.

Lehner, A., Mamadou, N., Poels, P., Come, D., Bailly, C. and Corbineau, F. 2008. Change in soluble carbohydrates, lipid peroxidation and antioxidant enzyme activities in the embryo during aging in wheat grains. Journal of Cereal Science. 47(3): 555-565.

Marshal, A.H. and Lewis, D.N.L. 2004. Influence of seed storage conditions on seedling emergence, seedling growth and dry matter production of temperate forage grasses. Seed Science and Technology. 32(2): 493-501.

Matthews, S. and Khajeh Hosseini, M. 2006. Mean germination time as an indicator of emergence performance in soil of seed lots of maize (Zea mays L.). Seed Science and Technology. 34: 339-347.

McDonald, M.B. 1999. Seed deterioration: physiology, repair and assessment. Seed Science and Technology. 27(1): 177-237.

Mohammadi, H., Soltani, A., Sadeghipour, H.R. and Zeinali, E. 2011. Effects of seed aging on subsequent seed reserve utilization and seedling growth in soybean. International Journal of Plant Production. 5(1): 65-70.

Mosavi Nik, S.M., Gholami tilebeni, H., Kord firouz jae, Gh., Sadeghi, M. and Sedighi, E. 2011. Free fatty acid and electrical conductivity changes in cotton seed (Gossypium hirsutum L.) Under seed deteriorating conditions. International Journal of Agriculture Science. 1(2): 62-66.

Moshatati, A. and Gharineh, M.H. 2012. Effect of grain weight on germination and seed vigor of wheat. International Journal of Agriculture and Crop Sciences. 4(8): 458-460.

Musavi Nik, S.M., Gholami Tilebeni, H., Zeinali, E. and Tavassoli, A. 2011. Effects of seed ageing on heterotrophic seedling growth in cotton. Emerica-Eurasian Journal of Agricultural and Environmental Science. 10(4): 653-657.

Pouri, K., Akbari, F. and Ghaderrifar, F. 2012. Reaction deteriorated seeds of cotton to salinity during germination and seedling growth. Journal of Plant Production Research. 19 (2): 53-68.

Rahemi-Karizaki, A., Nakhzari-Moghaddam, A. and Pourabdullah, M. 2012. The effect of seed vigor on germination and heterotrophic seedling growth response of wheat to salinity. Journal of Seed Science and Technology. 2(2): 60-67.

Silva, F., Santos, R.H.S., Andrade, N.J., Barbosa, L.C.A., Casali, V.W.D., Lima, R.R. and Passarinho, R.V.M. 2005. Basil conservation affected by cropping season, harvest time and storage period. Pesquisa Agropecuaria Brasileira. 40: 323-328.

Soltani, A. 2007. Application and using of SAS program in statistical analysis. Jihad- Daneshgahi; Mashhsd Press, 180p.

Tekrony, D.M. 2006. Seeds: The delivery system for crop science. Crop Science, 46: 2263-2269.

Tilebeni, G.H. and Golpayegani, A. 2011. Effect of seed ageing on physiological and biochemical changes in rice seed (Oryza sativa L.). International Journal of AgriScience. 1(3): 138-143.