نهادهای بین المللی و تعهدات هسته ای ایران

فصلنامه تخصصی علوم سیاسی

مقاله 1، دوره 17، شماره 55، شهریور 1400، صفحه 7-36   

نویسندگان

مهدی توکلی^{* 1}؛ ابو محمد عسگرخانی²؛ سهراب صلاحی³

¹گروه حقوق، واحدقشم، دانشگاه آزاد اسلامی، قشم، ایران

²گروه حقوق، واحدقشم، دانشگاه آزاد اسلامی، قشم، ایران، دانشیار دانشگاه تهران، تهران، ایران

³گروه حقوق، واحدقشم، دانشگاه آزاد اسلامی، قشم، ایران، استادیار گروه حقوق، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران

چکیده

وجود رژیم منع گسترش سلاح های هسته ای در جهان دولتها را بر آن داشت تا حقوق هسته ای خود را در قالبی معین پیگیری نمایند تا تضمینی باشد بر حفظ صلح و امنیت بین المللی و به علاوه منافع ملی هر دولت در خصوص حقوق هسته ای نیز تامین گردد. بر این اساس حقوق و تعهدات هسته ای ایران نیز تحت اسناد موجد حقوق هسته ای و اسناد محدود کننده آن شکل گرفت. در این میان به دنبال اختلافاتی که میان ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی رخ داد، ایران تحت تحریم های مختلف، قرار گرفت و البته دو نهاد بین المللی یعنی شورای امنیت و آژانس بین المللی انرژی اتمی نقش تعیین کننده ای را ایفاء نمودند. بر این مبناء به دنبال بررسی این امر هستیم که آیا اقدامات این دو نهاد بین المللی در ارتباط با پرونده هسته ای ایران در قلمرو حقوق بین الملل بوده است؟ در بررسی اقدامات شورای امنیت و آژانس بین المللی انرژی اتمی در برخورد با پرونده اتمی ایران ملاحظه می گردد که نه تنها ملاحظات فنی و تخصصی ملاک برخورد نبوده بلکه ملاحظات سیاسی موجب امنیتی شدن پرونده ایران و اعمال فشار حداکثری برای تعطیلی صنعت هسته ای و محدود کردن صنعت موشکی ایران بوده است. همچنین اقدامات آژانس مطابق اساسنامه خود نبوده و شورای امنیت نیز بدون توجه به گزارش های آژانس، موضوع هسته ای ایران را تهدیدی علیه صلح و امنیت بین المللی اعلام نموده تا موجبی برای اعمال تحریم علیه ایران باشد.

کلیدواژه‌ها

انرژی هسته ای؛ شورای امنیت؛ آژانس بین المللی انرژی اتمی؛ تحریم؛ صلح و امنیت بین المللی

مراجع