توثیق قرآن بر قدرت مطلوب

فصلنامه مطالعات قرآنی

دوره 12، شماره 46، مرداد 1400، صفحه 313-335   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/qsf.2021.683438

نویسندگان

منظر نریمانی زاده¹؛ یداله ملکی²؛ علی اکبر محمدی گراشی³

¹دانشجوی دکتری، علوم قرآن و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد، خرم آباد، ایران

²استادیار و عضو هیأت علمی گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خرم آباد، ایران

³استادیار و عضو هیأت علمی گروه الهیات و تمدن اسلامی، دانشگاه شهید محلاتی قم، ایران

چکیده

با تأمل در آیات نورانی قرآن کریم مشخص می‌گردد که مفهوم قدرت، مانند دیگر مفاهیم موجود در کتاب وحی؛ برای قریب به ذهن گردیدن مخاطبان و منادیان خویش، نیازمند وجود مصادیق عینی است تا تبیین گردد و در این میان قدرت در وجه پسندیده، می‌تواند نقش خود را برای غایتی که برای آن در نظر گرفته شده به خوبی ایفا نماید. بنابراین لحاظ ساختن نگاه قرآن بر حضرت سلیمان(ع) به عنوان نمونه قدرت پسندیده به منظور آشکار ساختن مفهوم دقیقی از قدرت در کلام وحیانی پروردگار است که نویسنده را بر آن می‌دارد تا شناختی کافی و وافی از قدرت را منطبق بر سیمایی که قرآن از مصادیق آن در داستان سلیمان نبی(ع) متبلور شده است، به دست دهد. پس از ایجاب این شناخت از قدرت مطلوب است که از قدرت نامطلوب متمایز گردیده و در مقابل آن قرار می‌گیرد. از این رو؛ آنچه مقاله حاضر در صدد تشریح این موضوع، با عنایت به کلام وحیانی پروردگار و استعانت از روایات مربوطه، و به شیوه توصیفی- تحلیلی و روش کتابخانه‌ای انجام شده است.

کلیدواژه‌ها

قرآن؛ قدرت مطلوب؛ سلیمان نبی(ع)؛ انسان

مراجع

قرآن کریم.

نهج البلاغه.

ابن ابی الحدید، عبدالحمید بن هبۀ الله. 1404ق، شرح نهج البلاغه، قم: کتابخانه مرعشی نجفی.

ابن ابی جمهور، محمد بن زین­الدین. 1403ق، عوالی اللئالی، قم: انتشارات سیّد الشهدا. 

ابن منظور، محمد بن مکرم. 1414ق، لسان العرب، بیروت: دار صادر.

آرنت، هانا. بی تا، قدرت مبتنی بر ارتباط، تهران: نشر نی.

آقابخشی، علی و مینو افشاری راد. 1376ش، فرهنگ علوم سیاسی، تهران: نشر چاپار.

بشیریه، حسین. 1380ش، آموزش دانش سیاسی(مبانی علم سیاست نظری)، تهران: نشر نگاه معاصر.

تافلر، الوین. 1370ش، جابه‌جایی در قدرت، ترجمه شهیندخت خوارزمی، تهران: نشر علم.

جوادی آملی، عبدالله. 1387ش، جامعه در قرآن، قم: مرکز نشر اسراء.

حائری یزدی، مهدی. 1385ش، هرم هستی، تحلیلی از مبادی هستی شناسی تطبیقی، تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.

حرّ عاملی، محمد بن حسن. 1367ش، وسایل الشیعة، قم: مؤسسه آل البیت.

دهخدا، علی اکبر. 1344ش، لغتنامه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

راسل، برتراند. 1351ش، قدرت، ترجمه نجف دریابندری، تهران: نشر خوارزمی.

راغب اصفهانی، حسین بن محمد. 1390ش، المفردات فی غریب القرآن، ترجمه حسین خداپرست، قم: نشر نوید اسلام.

سیوطی، جلال الدین. 1371ش، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، قم: کتابخانه مرعشی نجفی. 

صدر المتألهین، محمد. 1366ش، تفسیر قرآن کریم، قم: انتشارات بیدار.

طباطبایی، سیّدمحمدحسین. 1380ش، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه سیّدمحمدباقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

طریحی، فخرالدین. 1375ش، مجمع البحرین، تهران: کتابفروشی مرتضوی.

فضل الله، سیّدمحمدحسین. 1419ق، من وحی القرآن، بیروت: دار الملاک للنشر. 

قرشی، سیّدعلی اکبر. 1371ش، قاموس قرآن، تهران: دار الکتب الاسلامیه.

قزوینی، محمدکاظم. 1378ش، شرح نهج البلاغه، نجف: مطبعة النعمان.

کواکبی، عبدالرحمان. 1362ش، طبایع الاستبداد، ترجمه عبدالحسین قاجار، قم: دفتر تبلیغات اسلامی. 

محمودی، محمدباقر. 1385ش، نهج السعادة فی مستدرک نهج البلاغة، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. 

مصطفوی، حسن. 1360ش، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

معین، محمد. 1360ش، فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر.  

مکارم شیرازی، ناصر و همکاران. 1374ش، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیه.

موسوی خمینی، روح الله. 1361ش، ولایت فقیه، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).

وبر، ماکس. 1362ش، سلطه با کمک قدرت اقتصادی و از طریق آمریت، تهران: نشر نیکان.

وجدی، محمدفرید. بی تا، دایرة المعارف القرن العشرین، مصر: بی­نا.