نگاهی تطبیقی به سرنوشت مسلمانان و بنی اسرائیل با تکیه بر آیات سوره مائده

فصلنامه مطالعات قرآنی

دوره 12، شماره 46، مرداد 1400، صفحه 507-527   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/qsf.2021.683447

نویسنده

امین فتحی

استادیار دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

هدف این مقاله مقایسه وظایف و سرنوشت بنی اسرائیل و مسلمانان در قبال "خلافت" و "وراثت" ظاهری و باطنی، و تحلیل آن با تکیه بر آیاتی از سوره مائده می‌باشد. روش مقاله تحلیلی توصیفی با تدبر در آیات و روایات و استناد به داده‌های تاریخی و تفسیری است. یافته‌های بحث به این ترتیب است که عهد خدا که ولایت و امامت، یعنی همان "خلافت" و "وراثت" باطنی و معنوی است، با نصب خلافت ظاهری تکمیل می‌شود. انسان‌های پاک و مطهر، وارث این دو خلافت بوده و حاکمیت بر زمین مقدس، مظهر و نماد وراثت ظاهری به پشتوانه خلافت باطنی می‌باشد. خلافت معنوی، سبب حفظ خلافت ظاهری و سرزمینی است. امت اسلامی هم همانند بنی اسرائیل، به واسطه دوری از "خلافت" ظاهری و باطنی، از حقیقت اسلام محروم شده نتوانستند آن را حفظ نمایند، لذا الان بیت المقدس، خارج از دسترس مسلمانان است.

کلیدواژه‌ها

عهد الهی؛ بنی اسرائیل؛ امت؛ خلافت؛ سرزمین

مراجع

قرآن کریم.

أحمد بن فارس. 1399ق، معجم مقاییس اللغة، قم: دار الفکر.

بحرانی، هاشم بن سلیمان. 1378ش، الإنصاف، ترجمه هاشم رسولی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

بلاذری، احمد بن یحیی. 1337ش، فتوح البلدان، ترجمه محمد توکل، تهران: نقره.

پیشوایی، مهدی. 1382ش، تاریخ اسلام، قم: معارف.

جعفری، یعقوب. 1384ش، تاریخ اسلام از منظر قرآن، قم: معارف.

حجتی، سید محمدباقر و بی آزار شیرازی. 1379ش، تفسیر کاشف، ج3، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

خلیل بن احمد فراهیدی. 1409ق، ترتیب کتاب العین، قم: مؤسسه دار الهجرة.

راغب اصفهانی، حسین بن محمد،1412ق، المفردات فی غریب القرآن، بیروت: دار الشامیة.

سبحانی، جعفر. 1389ش، فروغ ابدیت، قم: بوستان کتاب.

شریعتمداری، جعفر. 1377ش، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، مشهد: آستان قدس رضوی.

طباطبایی، سید محمد حسین. 1393ش، المیزان، (ترجمه 20جلدی)، ج12و 14 قم: دفتر انتشارات اسلامی.

عبدالباقی، محمد فؤاد. 1387ش، المعجم المفهرس لألفاظ القرآن الکریم، تهران: انتشارات اسلامی.

عیاشی، محمد بن مسعود. 1380ق، تفسیر العیاشی، ج 2، تهران: چاپخانه علمیه.

فیض کاشانی، محسن. 1362ش، الصافی فی تفسیر القرآن، 2ج، ج1، تهران: المکتبة الاسلامیة.

فیومی، اح‍م‍د ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د، 1414ق، ال‍م‍ص‍ب‍اح‌ ال‍م‍ن‍ی‍ر ف‍ی‌ غ‍ری‍ب‌ ال‍ش‍رح‌ ال‍ک‍ب‍ی‍ر ل‍ل‍راف‍ع‍ی، قم: ‌مؤسسه دار الهجرة.

محمدی ری شهری، محمد. 1383ش، اهل بیت در قرآن و حدیث، ترجمه حمیدرضا شیخی و حمیدرضا آژیر، قم: دار الحدیث.

محمدی ری شهری، محمد. 1384ش، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، ج5، قم: دار الحدیث.

محمدی ری شهری، محمد. 1386ش، دانش نامه امیرالمؤمنین(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، قم: سازمان چاپ و نشر دار الحدیث.

محمدی ری شهری، محمد. 1387ش، منتخب میزان الحکمة، ترجمه حمیدرضا شیخی، قم: دار الحدیث.

موسوی زنجانی، سید حسین. 1386ش، قرآن و تفسیر راهبردی از تاریخ اسلام و صهیونیزم، قم: سلسبیل.

 

مقالات

خلیلی زاده حاجی، حکیمه. 1393ش، پایان‌نامه «بررسی تطبیقی ویژگی‌های مشترک قوم بنی اسرائیل و مردم آخر الزمان از منظر قرآن و روایات معصومین»، دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه قم.

علیزاده، هادی. 1387ش، «ریشه‌های انحراف یهود»، انسان پژوهی دینی، شماره 17، قم مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی.

کامیاب، حسین. 1394ش، «مطالعه تطبیقی رفتار بنی‌اسرائیل و مسلمانان بعد از پیامبرشان با تکیه بر تفاسیر اهل سنت»، مجله تفسیرپژوهی، شماره3 از دوره2، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.