کلان استعاره دانش: بررسی تطبیقی اشعار شیرکو بی کس و عباس یمینی شریف

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 1، دوره 15، شماره 58، مرداد 1400، صفحه 9-29   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/clq.2021.683754

نویسندگان

صمد علی آقایی¹؛ وحید غلامی^{* 2}؛ صادق محمدی بلبلان آباد³؛ عادل دست گشاده²

¹دانشجوی دکتری زبان‌شناسی، گروه زبان انگلیسی و زبان‌شناسی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران

²استادیار گروه زبان انگلیسی و زبان‌شناسی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران

³استادیار(مدعو) گروه زبان انگلیسی و زبان‌شناسی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران

چکیده

از جمله نوین­ترین رویکردهای نقد آثار ادبی، رویکرد شناختی می‌باشد. کلان استعاره‌ها که برای درک آثار ادبی مورد نیاز هستند، از ساز و کارهای استعاره‌های مفهومی در این نگرش بهره می­برند. در این جستار با تکیه بر مفهوم شناختی استعاره، نگارندگان قصد دارد کلان استعاره دانش را در اشعار بی‌ کس و یمینی شریف به صورت تطبیقی بررسی کند. داده‌های پژوهش، شعر «کتاب» از مجموعه شعر «اینک دختری سرزمین من است»(2011)، سروده بی کس و شعر «کتاب خوب» نوشته یمینی شریف می‌باشد. پرسش‌های اصلی پژوهش عبارت‌اند از مفهوم دانش چگونه در این اشعار نمود پیدا کرده است و چگونه استعاره‌های مفهومی خُرد در روساخت این اشعار توسط کلان استعاره دانش انسجام یافته‌اند. پژوهش حاضر بر اساس نظریات لیکاف و جانسون (1980) و کووچش(2010)، و به روش کیفی صورت گرفته است. یافته‌های پژوهش نشان می­دهند که استعاره‌های خُرد بکار رفته در روساخت این اشعار دارای زیرساختی پایه‌ای به نام کلان استعاره دانش هستند.

کلیدواژه‌ها

معنی‌شناسی شناختی؛ استعاره مفهومی؛ کلان استعاره؛ دانش

مراجع

کتابنامه

راسخ مهند، محمد. ۱۳۸۹ش، درآمدی بر زبان‌شناسی شناختی: نظریه‌ها و مفاهیم، تهران: سمت.

یمینی شریف، عباس. 1384ش، نیم قرن در باغ شعر کودکان، نوبت هفتم، تهران: روش نو.

منابع انگلیسی

لیکاف، جورج، مارک جانسون. 1980م، استعاره‌هایی که با آن‌ها زندگی می‌کنیم، شیکاگو: انتشارات دانشگاه شیکاگو.

لیکاف، جورج و مارک جانسون. 2003م، استعاره‌هایی که با آن‌ها زندگی می‌کنیم، لندن: انتشارات دانشگاه شیکاگو.

کووچش، زولتان. 2010م، استعاره: مقدمه‌ای کاربردی، آکسفورد و نیویورک: انتشارات دانشگاه آکسفورد.

ریکور، پُل. 1977م، نقش استعاره: آفرینش معنا در زبان، لندن: روتلج.

Lakoff, G. & Johnson, M. (1980). Metaphors We Live By. Chicago: University of Chicago press.

Lakeoff, G. & Johnson, M. (2003). Metaphors We Live By. London: University of Shicago Press.

Kovecses, Z. (2010). Metaphor: A Practical Introduction. Oxford and New York: Oxford University Press.

Ricoeur, P. (1977). The Rule of Metaphor: The Creation of Meaning in Language. London: Routledge.

منابع کُردی

بێکه­س، شێرکۆ. 2013م، نووسین به­ئاوی خوله­مێش: ژیاننامه و بیره­وه­ری، چاپی یه­که­م، سلیێمانیه: ئاراس.

بێکه­س، شێرکۆ. 1394ش،دێوانی شێرکو بێکه­س: ئێستا کچێک نیشتمانمه، تهران: آریوحان.

 

مقالات

تاجیک، حسن و کیان پیشکار. 1398ش، «مطالعه تطبیقی ساختارشکنی اشعار شاملو و کمینگز»،فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی جیرفت، سال سیزدهم، شماره 51، صص 511-491.

تقی­پوری حاجبی، ساناز و کامران پاشایی فخری و پروانه عادلزاده. 1398ش، «استعاره‌های مفهومی در طبقه‌بندی جدید در رمان‌های علی محمد افغانی و کازوئو ایشی گورو»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی جیرفت، سال سیزدهم، شماره 49، صص 146-125.

زاهدی، کیوان و عصمت دریکوند. 1390ش، «استعاره شناختی در نثر فارسی و انگلیسی»، پژوهشنامه علوم انسانی، سال3، شماره 6، صص 19-1.

عبداللهی، درخشان. 1394ش، «استعاره‌های ساختاری، جهتی و وجودی در کوردی جافی»، پایان­نامه کارشناسی ارشد زبان­شناسی، دانشگاه رازی کرمانشاه.

کریمی، وحیده. 1391ش، «استعاره‌های درد در گویش کردی کلهری ایلام از نظر معنی‌شناسی»، پایان­نامه کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، پژوهشکده زبان­شناسی تهران.

ویسی­حصار، رحمن و منوچهر توانگر و والی رضایی. 1392ش، «پنج کلان الگوی استعاری در رباعیات اصیل خیام»، نشریه پژوهش­های زبان­شناسی تطبیقی، سال سوم، شماره 6، صص 104-86.

ورث، پُل. 1994م، «استعاره‌های گسترش یافته: مفهومی متن‌بنیاد در زبان و ادبیات»، سال 3، شماره 2، صص 103-79.

یو، نی. 2003م، «استعاره‌های چینی در تفکر»، هفتمین کنفرانس زبان­شناسی شناختی، سال 14، دوره 2.

Werth, P. (1994). Extended Metaphors: A text-world account. Language and Literature. 3(2): 79-103

Yu, N. (2003). “Chinese Metaphors of Thinking” Paper presented at the 7^th International cognitive linguistics conference, cognitive linguistics, (14) 2/3.

 

منابع اینترنتی

ایسنا، خبرگزاری دانشجویان ایران، «یادی از عباس یمینی شریف در سالگرد درگذشتش». چهارشنبه، بیست و هفتم آذرماه1392ش، ساعت 44:12.

https://www.isna.ir/news/92092719053/