مسئولیت واسباب سقوط ولایت امین باتاکیدبرنظرامام خمینی(ره)

فقه و مبانی حقوق اسلامی

دوره 14، شماره 1، خرداد 1400، صفحه 11-34   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.3495/jiil.2021.684045

نویسندگان

حسن اکبرزاده؛ حمید عیوضی

چکیده

واژه امانت در مقابل صفت خیانت است و به شخص متصف به این صفت، امین گفته می­شود. و از دیدگاه امام خمینی، عبارت ازبودن مال شخصی در نزد دیگری به نحوی که حفظ و نگهداری آن بر ایشان واجب باشد که اصطلاحا چنین شخصی را امین می­نامند. دخالت و تصرفات امین در اموال مولی علیه، مطابق نصوص معتبر دینی و متون فقهی مجاز می­باشد. امام خمینی صراحتا به ولایت امین در اموال مولی علیه اشاره نموده­اند. و برخی فقها، امین را در زمره اولیاء ذکر نموده­اند که حق فروش مال مولی علیه را دارد. آنچه مسلم به نظر  می­رسد مراقبت از شخص مولی علیه و اداره اموال وی، ازتکالیف اصلی امین می­باشد بالتبع با تعیین  حدود تکالیف امین از سوء اختیارات وکج روی های وی جلوگیری بعمل آورده است. حال این مسئولیت، گاهی جنبه مدنی دارد که در این صورت موظف است ضرر وارده را جبران نماید ومبنای این مسئولیت، تقصیر است و امین بدون تعدی وتفریط مسئول نمی­باشد. بعضا این مسئولیت جنبه کیفری دارد ودر صورت احراز خیانت امین به مجازات کیفری نیز محکوم می­گردد. همه موارد سقوط ولایت در فقه وبعضی نیزدر قانون پیش بینی شده است. لذا اوصافی همچون حجر، کفر، ارتداد، فوت هریک از امین و مولی علیه، فسق، رقیت، افاقه مجنون، خیانت، رشد مولی علیه، مراجعه غایب یا صدور حکم موت فرضی از اسباب سقوط ولایت امین می­باشد.

کلیدواژه‌ها

امین؛ مسئولیت؛ ولایت؛ سقوط ولایت؛ امام خمینی

مراجع