تبیین نقش گردشگری در پایداری کالبدی و نهادی روستاها (شهرستان آمل- استان مازندران)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 1، دوره 16، شماره 4، بهمن 1400، صفحه 683-696   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مریم گازا¹؛ نصرالله مولائی هشجین^{* 2}؛ عیسی پوررمضان³؛ محمد رضا افشاری آزاد³

¹دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

²استاد گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

³استادیار گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

چکیده

مقدمه: گسترش گردشگری از پدیده­های مهم امروزاست، درواقع در شرایط کنونی میعادگاه گردشگران از شهرهای بزرگ و تاریخی به‌سوی فضاهای روستایی و طبیعی تغییر ماهیت داده که این امر  به‌نوبه‌ی خود در زمینه توسعه نواحی روستایی تأثیر به سزایی گذاشته است.
هدف: آنچه در پژوهش حاضر به‌عنوان هدف اصلی در نظر گرفته شد، تعیین نقش گردشگری در پایداری کالبدی و نهادی روستاها می­باشد.
روش‌شناسی تحقیق: این پژوهش از نظر هدف تحقیق کاربردی؛ از لحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری داده‌ها نیز به‌صورت کتابخانه‌ای و میدانی است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران، 365 خانوار برآورد شده است. اعتبار سنجی روایی و پایایی پرسشنامه از طریق نظرات اساتید جغرافیا و برنامه­ریزی روستایی با استفاده از نرم‌افزار SPSS با محاسبه آلفای کرونباخ در گویه­های بهبود زیرساخت  و بهبود کیفیت دسترسی به خدمات  مورد تأیید قرار گرفت. برای تجزیه ‌و تحلیل داده­ها از آزمون آماری پیرسون استفاده‌شده است.
قلمرو جغرافیایی پژوهش: 85 روستای برخوردار از منابع و جاذبه­های گردشگری شهرستان آمل استان مازندران مورد هدف قرار داده است.
نتیجه ­گیری: نتایج تحلیل به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که بهبود زیرساخت و بهبود کیفیت دسترسی به خدمات در روستا، مرتبط با توسعه پایدار روستایی است.

کلیدواژه‌ها

روستا؛ گردشگری روستایی؛ پایداری کالبدی و نهادی؛ شهرستان آمل

مراجع

Ahmadi, S. (2011). The effect of tourism development on sustainable rural livelihoods (Case study: Tehran's Barghan village).Rural Research, 2(1). (In Persian)

Akbari, S. N., Badri, S. A., & Salmani, M. (2013). On the analysis of sustainable rural tourism (Case study: Saman region, Shahr-e-kord county).Geography and Urban-Regional Logistics, 9, 29-48. (In Persian)

Alipour, S. H., & Doust, F. (2011). On the analysis of the Tourism Economic effects on Rural Areas. (In Persian)

Briedenhann, J., & Wickens, E. (2004). Tourism routes as a tool for the economicdevelopment ofrural areas—vibrant hope or impossible dream?, Tourism Management, 25(1), 71-79.

Brown, Ch. (2004). Steps to planning a sustainable future for tourism, heritage andthe environment. Department of the Environment and Heritage Australia. Edition 1 June 2004.

Byrd, Erick T., Bosley, Holly, E., & Dronberger, Meghan, G. (2009). Comparisons of stakeholder perceptions of tourism impacts in rural eastern North Carolina. Journal of Tourism Management, 30 (1), 693–703.

Frocht, I. (2005). A benefit segmentation of tourist in rural areas: a Scottish perspective. Tourism Management, 26, 335- 346.

Ghaderi, Z. (2004). Principlesand planning of sustainable development of rural tourism(Ed.). Organization of Municipalities and Rural Assistances of the Country. (In Persian)

Ghadiri, M. M., Motiei, L. S. H., & Mehrpouya, H. (2013). On the explanation of the tourism physical effects on rural areas (Case study: Birunbasham small village in Kelardasht region). Planning and Tourism Development, 5(2). (In Persian)

Gi, C, V. (1998). Tourism in a comprehensive outlook, Translated by Parsa'ian. A., &E'rabi, S. A., Tehran: Cultural Research Office. (In Persian)

Hasannezhad, F., Zare', N., & Amun, Y. (2013). From Lesem to Lasem(Ed.). Shelfin Press. (In Persian)

Holland, J., Dixey, L., & Burian, M. (2003). Tourism in Poor Rural Areas: Diversifying the roduct and Expanding the Benefits in Rural Uganda and The Czech Republic, London, UK: ODI, IIED and ICRT.

Jom'ehpour, M., & Ahmadi, S. (2011). On the effect of tourism development on sustainable rural livelihoods (Case study: Barghan village, Savojbolaghcounty).Rural Research, 2(1), 33-63. (In Persian)

Karimi, R. M. (2015). On the effects of land use change due to the development of tourism on rural areas (Case study: central part of Tonekabon city). Mazandaran University. (In Persian)

Mahdavi, H., M., Ghadiri, M. M., & Sanaei, M. (2008). On the role and effect of second homes on the economic and social structure of Kelardasht region. Human Geography Research, 65, 19-31. (In Persian)

Mahdavi, M., Ghadiri, M., M., &Ghahremani, N. (2008). Tourism impacts on rural development by surveying villagers of Darekan and Suleghan. Village and Development, 2(11). (In Persian)

Management and Planning Organization of Mazandaran Province. (2016). (In Persian)

Mansurnezhad, M. (2009). Introduction to Rhine: The closest city to the Damavand summit(up to the Islamic Revolution) (Ed.). Javan-e-pouya Press. (In Persian)

McClinchey, K. A., & Carmichael, B. A. (2010). Countryside capital, Changing rural landscapes, and rural tourism implication in Mennonite country. Journal of Rural and Community Development, 5(1), 178- 199.

Mohammadi, D. E. (2015). The role of rural tourism attractions in sustainable development of rural areas, The 2^nd National Conference on Tourism, Geography and Clean Environment, Hamedan. (In Persian)

Molaie, H. N., & Ebrahimi, H. (2014). Identification of tourism capabilities and its impact on attracting tourists in Amlashcounty. Regional Planning, 16(4). (In Persian)

Molaie, H. N., Daniel, K., & Hasannezhad, M. (2011). On the analysis of the tourism consequences on the rural settlements instability (Case study: BaladehKajur small village-Nashahr county). Regional Planning, 2(1). (In Persian)

Mortmain and Endowments Department of Amol County. (2016). (In Persian)

Parchekani, P. (2014). Landscape logistics and tourism management, 39. (In Persian)

Population and Housing Census. (2016). (In Persian)

Rahmani, M. (2007). Land Logistics andSustainable Rural Livelihoods with Tourism-Crowd Attitude, 61-62. (In Persian)

Ranjbar, D., & Ranjbar, D. D. (2012). Evaluating and prioritizing ecotourism attractions (Tourism destination villages of ChaharmahalvaBakhtiari province). Regional-Urban Studies and Research, 4(14). (In Persian)

Rezvani, M. R. (2009). Introduction to rural development planning in Iran (3^rded). Tehran: Ghomes Press. (In Persian)

Rezvani, M. R. (2011). Rural tourismdevelopmentwith sustainable tourism attitude (2^nded). Tehran: Tehran University Press. (In Persian)

Rezvani, M. R. (2015). Rural tourismdevelopmentwith sustainable tourism attitude (3^rded). Tehran: Tehran University Press. (In Persian)

Rezvani, M. R., & Moradi, M. (2012). Feasibility study of sustainable development with a systematic approach in the villages of the desert's margin of Mighan in Arak, Space Economics and Rural Development,1(2). (In Persian)

Rostami, F., & Zare'e, K. (2011). Ruraltourism, missing ring of rural development.National Conference on Cultural Industries and its Role in Sustainable Development, Kermanshah: Kermanshah Islamic Azad University. (In Persian)

Saghaei, M. (2004). On the analysis of the of rural tourism capabilities in Iran. M.A. Thesis. Mashhad: Mashhad Ferdowsi University. (In Persian)

Shafiei, Z., Farrokhian, F., Rajaie, R. M. A., & Mugheli, M. (2016). Sustainable Tourism from Theory to Practice: A critical approach, Iranian Geographic Society, New Period, 49(14).

Small villages' Dictionary of Mazandaran Province. (2016). (In Persian)

Taleb, M., et.al. (2010). rural tourism interactive planning with rural participatory evaluation approach (Case study: Vakilabad-e-sardabeh village). Human Geography Research, 71. (In Persian)

The Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization of Iran of Amol County. (2016). (In Persian)

UNEP (United Nations Environment Program. (2005). making tourism a guide marksdivision of technology, Retrieved from http://,www.unep.fr.

Zal, M. H., Tabrizi, N., & Mirzaei, R. (2017). Rural heritage and tourism-cultural development in historic villages(Case study: Ask ancient village in Amol county).The 2^ndNational Conference on Sustainable Space Development on the Caspian Sea, Babolsar: Mazandaran University. (In Persian)

Zyari, K., Zyari, R., &Sorkh, K. K. (2015). Tourism planning techniques (2^nded). Tehran: Tehran University Press. (In Persian)